Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 9 kwietnia 1997 r.
I PKN 81/97
Dodatkowe dni wolne od pracy określone w art. 150 KP w brzmieniu sprzed
nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks
pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) oraz w art.
129
1
§ 1 KP nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy w rozumieniu art. 165 § 1
KPC w związku z art. 115 KC.
Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński (sprawozdawca), Maria Mańkowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 kwietnia
1997 r. sprawy z powództwa Włodzimierza G. przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi dla
Nerwowo i Psychicznie Chorych w S. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony
pozwanej od postanowienia Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie z dnia 26 listopada 1996 r. [...]
p o s t a n o w i ł :
o d d a l i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 17 września 1996 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Radzyniu
Podlaskim przywrócił powoda Włodzimierza G. do pracy w Wojewódzkim Szpitalu dla
Nerwowo i Psychicznie Chorych w S. Wskutek wniosku strony pozwanej wyżej
wymieniony wyrok z uzasadnieniem doręczony został jej 18 października 1996 r.
Apelacja pozwanego wpłynęła dnia 4 listopada 1996 r.
Postanowieniem z dnia 5 listopada 1996 r. Sąd Rejonowy odrzucił apelację z
uzasadnieniem, iż strona pozwana uchybiła dwutygodniowemu terminowi do jej wnie-
sienia, ponieważ termin ten mijał z dniem 1 listopada 1996 r., natomiast apelacja
wpłynęła do Sądu Rejonowego dnia 4 listopada 1996 r.
W zażaleniu na to postanowienie pozwany kwestionował stanowisko Sądu I
instancji argumentując, że wobec upływu terminu zaskarżenia w dzień ustawowo wolny
od pracy (1 listopada) a następnie dnia 2 listopada będącego dodatkowym dniem
wolnym od pracy ustanowionym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia
1988 r. w sprawie czasu pracy w zakładach pracy w latach 1989-1992 (jednolity tekst:
Dz. U. z 1991 r. Nr 117, poz. 511) i niedzieli 3 listopada - termin do wniesienia apelacji
upływał w dniu 4 listopada 1996 r. (poniedziałek), tj. w dniu następnym po dniach
ustawowo wolnych od pracy w rozumieniu art. 115 KC w zw. z art. 165 § 1 KPC.
Postanowieniem z dnia 26 listopada 1996 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie oddalił zażalenie pozwanego uzasadniając, że
dniami ustawowo wolnymi od pracy są dni wymienione w nadal obowiązującej ustawie z
18 stycznia 1951 r. o dniach ustawowo wolnych od pracy i za taki dzień nie można
uznać dnia dodatkowo wolnego od pracy, co wynika także ze stanowiska zawartego w
uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1987 r. III CZP 81/87.
Wymienione wyżej postanowienie zaskarżył kasacją pozwany Szpital zarzucając
naruszenie prawa materialnego (art. 115 KC) przez błędną jego wykładnię, tj. uznanie,
że dni dodatkowo wolne od pracy nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy w
rozumieniu art. 115 KC.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona. Art. 115 Kodeksu cywilnego posługuje się
pojęciem "dzień uznany ustawowo za wolny od pracy". Podstawowym aktem prawnym
ustanawiającym dni wolne od pracy jest ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach
wolnych od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 297 ze zm.). Nowelizacjami w latach 1989-1990
wprowadzono jako dni wolne od pracy 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja, 15
sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny i 11 listopada - Narodowe Święto
Niepodległości.
Nie może być uznana za przekonującą argumentacja pozwanej, iż zapis art. 115
KC, jako wprowadzony w 1964 r., kiedy nie istniało w prawie rozróżnienie na dni usta-
wowo wolne od pracy i dni dodatkowo wolne od pracy jest niezgodny z istotą i celem,
jakim kierował się ustawodawca. Kodeks cywilny był na przestrzeni lat 1971-1996 22-
krotnie nowelizowany, przy czym ustawodawcy znane musiały być wynikające z art. 129
§ 2 KP i art. 150 KP zasady skracania czasu pracy, uregulowane w rozporządzeniu
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1988 r. w sprawie czasu pracy w zakładach pracy
(jednolity tekst: Dz. U. z 1991 r. Nr 117, poz. 511 ze zm). Rozporządzenie to,
obowiązujące do 31 grudnia 1996 r. posługuje się konsekwentnie pojęciem
"dodatkowych dni wolnych od pracy". Przepis § 1 ust. 4 cyt. rozporządzenia upoważniał
kierownika zakładu pracy (na wniosek pracowników lub z własnej inicjatywy po
uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową) do wprowadzenia dodatkowych dni
wolnych od pracy w innych terminach niż określone przez Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej na każdy rok kalendarzowy (§ 1 ust. 3). Jednocześnie § 2 ust. 1 tego
rozporządzenia nakłada na kierowników między innymi placówek pocztowo
telegraficznych i banków obowiązek zapewnienia właściwej obsługi ludności w
terminach dodatkowych dni wolnych od pracy, a także obowiązek udzielania pracow-
nikom zatrudnionym w tych terminach innych dni wolnych (we wszystkie dni tygodnia).
Rozporządzenie przewidywało "zamienialność" dodatkowych dni wolnych w przypadku,
gdy pracownik zobowiązany był w taki wyznaczony dla niego dzień pracować.
Z analizy powołanych przepisów o dodatkowych dniach wolnych od pracy wynika
zatem, że ich cel był odmienny od określonych ustawą z dnia 18 stycznia 1951 r. i że w
przeciwieństwie do tych ostatnich, mogły one mieć terminy zmienne.
Pewność obrotu prawnego wymaga natomiast, aby choćby ze względu na
uregulowania zawarte w art. 115 KC i 165 § 1 KPC dni ustawowo wolne od pracy miały
charakter ustabilizowany. Jeszcze dalej poszedł ustawodawca regulując kwestię
dodatkowych dni wolnych od pracy w art. 129
1
§ 1 Kodeksu pracy począwszy od 1
stycznia 1997 r. przez ustanowienie 9-dniowej minimalnej normy dodatkowych dni
wolnych na przestrzeni kolejnych 3 miesięcy. Utwierdzona została zatem zasada
zmienności tych dni przy zachowaniu minimum i wprowadzeniu ich regulaminem pracy.
Tym samym nie jest możliwe zaakceptowanie poglądu, że dodatkowe dni wolne od
pracy, tak przed dniem 31 grudnia 1996 r., jak i po tej dacie, są w znaczeniu art. 115
KC dniami ustawowo wolnymi od pracy. Nie można bowiem zakładać sytuacji, że w
szeregu zakładów pracy, z uwagi na odmienność wyznaczenia dodatkowych dni
wolnych od pracy inaczej mógłby być liczony koniec terminu do wykonania czynności w
rozumieniu art. 115 KC.
Gdyby ustawodawca miał zamiar nadać dniom dodatkowo wolnym od pracy
status dni ustawowo wolnych od pracy dla celów, jakim służy art. 115 KC, z pewnością
uczyniłby to w jednej z 22 nowelizacji Kodeksu cywilnego, skoro zaś tego nie uczynił
należy uznać, że jego intencją było zachowanie pojęcia tych dni w dotychczasowym
brzmieniu przepisu art. 114 KC, a tym samym, że tezy uchwały Sądu Najwyższego z
dnia 17 grudnia 1987 r., III CZP 81/87 (OSNCAP 1989 z. 5 poz. 73) a także
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 1985 r., IV CZ 159/85 (OSNCP
1986 z. 7-8 poz. 124, OSPiKA 1986 z. 5 poz. 109), iż dodatkowe dni wolne od pracy,
wprowadzone na podstawie art. 150 KP (obecnie udzielane na podstawie art. 129
1
§ 1
KP) nie są w rozumieniu art. 165 § 1 KPC w związku z art. 115 KC ustawowo uznanymi
za wolne od pracy, zachowują nadal aktualność.
W tym stanie rzeczy stwierdzając, że nie nastąpiło zarzucone kasacją naru-
szenie art. 115 KC należało orzec w oparciu o art. 393
12
KPC jak w sentencji.
========================================