Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 maja 1997 r.
II UKN 131/97
Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w pos-
tępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym, ale z prze-
pisu art. 382 KPC nie wynika, aby obowiązkiem sądu drugiej instancji było uzu-
pełnienie ustaleń faktycznych niezależnie od potrzeby. Postępowanie dowodowe
sąd drugiej instancji przeprowadza wówczas, gdy jest to celowe w okolicz-
nościach sprawy. Dotyczy to także dowodu z opinii biegłych (art. 278 KPC) jak i z
oględzin (art. 292 KPC).
Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Jerzy
Kuźniar (sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 maja 1997 r. sprawy z powództwa
Ireneusza Marii K. przeciwko Zespołowi Szkół Handlowych w P. o uznanie zdarzenia za
wypadek przy pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 9 stycznia 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 24 września 1996 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu
oddalił powództwo Ireneusza Marii K. przeciwko Zespołowi Szkół Handlowych w P. o
uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy, ustalając następujący stan faktyczny: W
dniu 15 grudnia 1993 r. powód prowadził lekcję wychowania fizycznego, w trakcie której
uczennice wykonywały ćwiczenia na drążku. Powód pokazywał jak należy uchwycić
drążek oraz wyjaśniał jak należy wykonać ćwiczenia, sam ich jednak nie demonstrował.
Po tej lekcji, a w trakcie lekcji wychowawczej z tą samą klasą, powód skarżył się na ból
głowy, podobne dolegliwości zgłaszał wcześniej. Podczas zwolnienia lekarskiego od 17
grudnia 1993 r. do 30 czerwca 1994 r. powiadomił on pozwany Zespół Szkół, że w dniu
15 grudnia 1993 r. uległ wypadkowi przy pracy, podając, że w czasie demonstrowania
ćwiczeń gimnastycznych upadł z drążka na materac i doznał urazu głowy. Twierdzenia
powoda nie zostały poparte żadnymi dowodami. Tak postępowanie
wewnątrzzakładowe, jak i postępowanie przed Sądem nie dało podstaw do przyjęcia,
że doznany uraz zdarzył się w czasie i okolicznościach przytoczonych w pozwie. Sąd
Rejonowy - na podstawie zeznań świadków - ustalił, że powód na lekcjach wychowania
fizycznego nie demonstrował ćwiczeń i podobna sytuacja miała miejsce na lekcji w dniu
15 grudnia 1993 r.
Rozpoznając apelację powoda, Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu oddalił ją, podzielając ustalenia Sądu pierwszej instancji i
stwierdzając, że ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd orzekający "nie
przekracza ram swobodnej oceny dowodów i nie jest dotknięta dowolnością".
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją powód i zarzucając mu naruszenie prawa
materialnego - art. 234 KP oraz naruszenie przepisów postępowania mające istotny
wpływ na wynik sprawy, to jest art. 316 § 1, art. 278 i art. 292 KPC, wniósł o jego uchy-
lenie i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania "celem
przeprowadzenia wizji lokalnej na terenie małej sali gimnastycznej... z udziałem
młodzieży całej klasy uczestniczącej w lekcjach wychowania fizycznego w dniu 15
grudnia 1993 r., a następnie powołanie biegłego sądowego z zakresu wychowania
fizycznego oraz biegłego lekarza-neurologa dla ustalenia, czy istnieje związek przyczy-
nowy pomiędzy zachowaniem się powoda w czasie ćwiczeń gimnastycznych.. a
doznanymi... obrażeniami mózgu i niezdolnością powoda do dalszej pracy jako nau-
czyciela wychowania fizycznego". Zdaniem powoda naruszenie prawa materialnego
nastąpiło wskutek niezapoznania powoda - mimo takiego obowiązku - z wynikami
postępowania powypadkowego, a naruszenie przepisów postępowania - na ogranicze-
niu postępowania dowodowego jedynie do przesłuchania świadków "małoletnich
uczniów pozwanego".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja może być oparta na dwóch jedynie podstawach, to jest na naruszeniu
prawa materialnego przez jego błędną wykładnię albo niewłaściwe zastosowanie oraz
na naruszeniu przepisów prawa procesowego, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy. Rozpoznając kasację Sąd Najwyższy działa w jej granicach, co
oznacza, że jest związany zawartymi w niej podstawami i wnioskami. Ze stwierdzenia
tego płynie dalszy wniosek, mianowicie ten, że Sąd Najwyższy rozpoznając kasację
bierze pod uwagę tylko te przepisy prawa materialnego i procesowego, co do których
jest zarzut, że zostały naruszone.
W rozpoznawanej sprawie powołane zostały obie wymienione podstawy, przy
czym wbrew twierdzeniom kasacji, nie zostały one wykazane. Naruszony, zdaniem
kasacji przepis art. 234 KP, określa obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy,
w tym ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku. Powód
powiadomił pracodawcę o wypadku przy pracy, który miał się zdarzyć w dniu 15 grudnia
1993 r., pół roku później, bo 18 czerwca 1994 r. Powołany zespół powypadkowy
sporządził stosowny protokół po przesłuchaniu powoda i świadków w ciągu 14 dni od
złożenia zawiadomienia o zdarzeniu i postępowanie to nie nasuwa uwag. Fakt, że
zespół nie uznał za potrzebne zasięganie opinii lekarza czy innych specjalistów, nie
może być potraktowany jako zarzut. Działanie zespołu wynika bowiem z potrzeb
badanego zdarzenia, podobnie jak ewentualne uwzględnianie wniosków dowodowych
pracownika.
Nie zostały też naruszone przepisy postępowania. Art. 278 i 292 KPC zawarte w
rozdziale o postępowaniu dowodowym odnoszą się do dopuszczenia dowodu z opinii
biegłych i do oględzin, a przepis art. 316 § 1 reguluje zamknięcie rozprawy. Należy
zauważyć, że tak dowód z opinii biegłych, jak i z oględzin może być przez sąd
dopuszczony, jeżeli w sprawie konieczne jest wyjaśnienie okoliczności wymagających
wiadomości specjalnych albo oględzin miejsca zdarzenia. Sąd Wojewódzki rozpoznając
apelację powoda, nie znalazł podstaw do uzupełnienia postępowania dowodowego i
stanowisko to nie budzi zastrzeżeń. W myśl art. 382 KPC sąd drugiej instancji orzeka
na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w
postępowaniu apelacyjnym, ale z przepisu tego nie wynika, aby obowiązkiem sądu
drugiej instancji było uzupełnianie ustaleń faktycznych niezależnie od potrzeby.
Dopuszczenie postępowania dowodowego przez sąd apelacyjny (rozpoznający
apelację) jest możliwe, a nawet konieczne, jeżeli jest to celowe ze względu na
okoliczności sprawy. Z uzasadnienia kasacji wynika, że wnoszący ją w istocie nie zga-
dza się z ustaleniami faktycznymi Sądu pierwszej instancji zaakceptowanymi przez Sąd
Wojewódzki, a w świetle przepisów kasacja nie może opierać się na kwestionowaniu
faktów ustalonych wcześniej w postępowaniu sądowym.
W tych warunkach brak jest usprawiedliwionych podstaw kasacji, co mając na
uwadze orzeczono jak w sentencji po myśli art. 393
12
KPC.
========================================