Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 17 listopada 1997 r.
I PKN 361/97
Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i utrata
uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku
stanowią niezależne przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę w
trybie art. 52 § 1 KP. Termin z art. 52 § 2 KP biegnie odrębnie dla każdej z tych
przyczyn.
Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef
Iwulski (sprawozdawca), Maria Mańkowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 1997 r. sprawy z po-
wództwa Andrzeja K. przeciwko Miejskiemu Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji w
P. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 9 grudnia 1996 r.
[...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 22 listopada 1994 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Płocku
oddalił powództwo Andrzeja K. przeciwko Miejskiemu Zakładowi Wodociągów i
Kanalizacji w P. o przywrócenie do pracy. Sąd Rejonowy ustalił, że powód w dniu 21
lipca 1993 r. w godzinach pracy był w stanie nietrzeźwości i prowadził ciągnik
koparko-ładowarkę. O fakcie tym dowiedział się główny mechanik, który jednak nie
zawiadomił ani dyrektora, ani działu kadr. Orzeczeniem z dnia 3 września 1993 r.
powód został ukarany przez Kolegium d/s Wykroczeń zakazem prowadzenia pojaz-
dów mechanicznych kat. "T" przez okres 24 miesięcy. Powód w dalszym ciągu pra-
cował jako kierowca, wykorzystując posiadane prawo jazdy kat. "C". O ukaraniu po-
woda przez Kolegium dyrektor strony pozwanej dowiedział się w maju 1994 r. W
dniu 27 maja 1994 r. otrzymał odpis orzeczenia Kolegium, a w dniu 3 czerwca 1994
- 2 -
r. rozwiązano z powodem umowę o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 i 3 KP. Sąd Re-
jonowy uznał, że strona pozwana zgodnie z prawem i z zachowaniem terminu
określonego art. 52 § 2 KP rozwiązała z powodem umowę o pracę.
Wyrok ten został uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania
wyrokiem Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w War-
szawie z dnia 24 kwietnia 1995 r. [...] Sąd Wojewódzki uznał, że jeżeli o ciężkim na-
ruszeniu przez powoda jego obowiązków pracowniczych dowiedział się dyspozytor,
to należy uznać, że wówczas o zachowaniu powoda dowiedziała się strona pozwa-
na, gdyż dyspozytor jest osobą należącą do kierownictwa pracodawcy.
Wyrokiem z dnia 7 czerwca 1996 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Płocku
po ponownym rozpoznaniu sprawy oddalił powództwo. Sąd ten dodatkowo ustalił, że
dyspozytor nie został powiadomiony o fakcie zatrzymania powoda przez policję, a
jedyną osobą uprawnioną do rozwiązania umowy o pracę z powodem był dyrektor
strony pozwanej.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 9 grudnia 1996 r. [...] oddalił rewizję powoda. Sąd Wojewódzki uznał, że
osobą podejmującą decyzje personalne u pozwanego pracodawcy był dyrektor.
Jedynie więc powzięcie przez niego wiadomości o zachowaniu powoda powodowało
rozpoczęcie biegu terminu z art. 52 § 2 KP. Wcześniejsze powiadomienie o tym
mistrza zmiany nie powodowało takiego skutku.
Kasację od tego wyroku złożył powód. Zarzucił naruszenie art. 23 § 1 KP i art.
52 KP polegające na błędnym przyjęciu, że termin jednego miesiąca z art. 52 § 2 KP
liczy się od dnia, w którym wiadomość o ciężkim naruszeniu przez pracownika jego
podstawowych obowiązków podejmie kierownik zakładu pracy. Zdaniem powoda
wiadomość ta może dotrzeć do kierownika zakładu pracy albo przełożonego, do
którego obowiązków służbowych należy zgłaszanie tej okoliczności kierownikowi
zakładu lub do osoby uprawnionej do składania oświadczeń w imieniu zakładu
pracy. Zdaniem powoda o jego zachowaniu bezpośrednio po stwierdzeniu stanu
nietrzeźwości dowiedział się główny mechanik, a jego zaniedbanie w powiadomieniu
o zdarzeniu kierownika zakładu, nie usprawiedliwia przekroczenia terminu z art. 52 §
2 KP.
- 3 -
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 52 § 2 KP (w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z
dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych
ustaw, Dz.U. Nr 24, poz. 110 ze zm. - jej art. 6) rozwiązanie umowy o pracę bez wy-
powiedzenia z winy pracownika nie mogło nastąpić po upływie 1 miesiąca od
uzyskania przez zakład pracy wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie
umowy. Zgodnie natomiast z art. 23 § 1 KP (również w brzmieniu sprzed nowelizacji)
czynności prawnych w zakresie stosunku pracy dokonywał w imieniu zakładu pracy
jego kierownik lub inny upoważniony do tego pracownik. Prawidłowa wykładnia tych
przepisów prowadzi do wniosku, że dowiedzenie się przez zakład pracy o
okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę (art. 52 § 2 KP)
następowało wówczas, gdy wiadomość o niej uzyskał kierownik zakładu pracy lub
inny upoważniony do rozwiązania umowy o pracę pracownik (art. 23 § 1 KP). Inaczej
mówiąc, termin określony art. 52 § 2 KP nie zaczynał biec jeżeli o okoliczności
uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę dowiedział się inny pracownik, który nie
był upoważniony do rozwiązania umowy o pracę (art. 23 § 1 KP). Taką wykładnię
tych przepisów przyjął Sąd drugiej instancji i Sąd Najwyższy w składzie rozpoznają-
cym niniejszą sprawę ją podziela. W dotychczasowym orzecznictwie został wyra-
żony pogląd, że przewidziany w art. 52 § 2 KP termin zaczyna biec od dnia, w któ-
rym osoba uprawniona do rozwiązania umowy o pracę lub inna osoba należąca - w
świetle schematu organizacyjnego - do kierownictwa zakładu pracy, uzyskała
wiadomość o takim postępowaniu pracownika, które uzasadniało zastosowanie w
stosunku do niego sankcji z art. 52 § 1 KP (wyrok z dnia 28 października 1976 r., I
PRN 74/76, OSNCP 1977 z. 5-6 poz. 100). Nie jest jednak możliwe przyjęcie, aby
omawiany termin rozpoczął swój bieg w sytuacji, gdy o nagannym zachowaniu pra-
cownika dowiedział się tylko pracownik, do którego zadań i kompetencji nie należało
dokonywanie czynności prawnych w zakresie rozwiązywania umów o pracę, jeżeli
nie powiadomił on o tym innego upoważnionego pracownika, a zwłaszcza kierownika
zakładu pracy. Wykładnia wskazanych przepisów dokonana przez Sąd drugiej
instancji była więc prawidłowa.
Zważyć należy, że rozstrzygnięcie sprawy jest prawidłowe bez względu na
- 4 -
wskazaną wykładnię. W stanie faktycznym występowały bowiem dwie niezależne
przyczyny uzasadniające rozwiązanie z powodem umowy o pracę w trybie art. 52
KP. Jedną z nich było ciężkie naruszenie przez powoda podstawowych obowiązków
pracowniczych. Drugą natomiast zawiniona utrata uprawnień koniecznych do wyko-
nywania pracy na zajmowanym stanowisku, co nastąpiło w wyniku ukarania powoda
przez Kolegium ds Wykroczeń karą zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Są to dwie niezależne od siebie podstawy zastosowania przez pracodawcę przepisu
art. 52 KP. Termin z art. 52 § 2 KP dla każdej z tych podstaw biegnie odrębnie (por.
wyrok OSPiUS w Opolu z dnia 31 maja 1975 r., P 143/75, Gazeta Sądowa 1975 nr
16 s. 6, w którym stwierdzono, że termin miesięczny określony w art. 52 § 2 KP
rozpoczyna bieg od chwili dowiedzenia się pracodawcy o oczywistości popełnienia
przestępstwa przez pracownika; pracodawca nie traci jednak uprawnienia do
rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 KP również w ciągu 1
miesiąca od chwili dowiedzenia się o skazaniu pracownika za przestępstwo). Po-
nieważ jest niesporne, że strona pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę w
ciągu jednego miesiąca od dowiedzenia się o ukaraniu go przez Kolegium ds Wy-
kroczeń karą zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, to przepis art. 52 § 2
KP nie został naruszony.
Wobec tego należało uznać, że kasacja nie miała usprawiedliwionych pods-
taw, co prowadziło do jej oddalenia zgodnie z art. 393
12
KPC.
========================================