Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P. (1) i J. P. (2)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o naprawienie szkody

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 30 sierpnia 2012 r., sygn. akt II C 440/12,

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powodów na rzecz pozwanej 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 963/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz pozostających w ustawowej wspólności majątkowej J. P. (1) i J. P. (2) kwotę 107.042 zł z ustawowymi odsetkami od 14 marca 2012r., a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. O kosztach postępowania orzekł na zasadzie art. 100 kpc.

Rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na ustaleniu bezspornej między stronami odpowiedzialności pozwanej za szkodę w postaci utraty lokalu mieszkalnego, stanowiącego własność powodów, a wyrządzonej wskutek wyłączenia z użytkowania tego lokalu przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. wobec ujawnionej szkody górniczej, wywołanej eksploatacją prowadzoną przez oddział pozwanej (...). Sporną między stronami wartość odszkodowania Sąd Okręgowy ustalił posiłkując się opinią biegłego z zakresu budownictwa i przyjmując, iż stanowi ona aktualną wartość rynkową tego lokalu ( 106.100 zł ). W świetle art.361 kpc w zw. z art.92 ustawy z 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze za nieuzasadnione uznał dalej idące żądanie powodów. Odwołując się do art.363 kc Sąd Okręgowy wskazał, iż skoro szkodą jest utrata lokalu mieszkalnego o określonej - w aktualnym poziomie cen - wartości, to górną granicą odpowiedzialności za szkodę jest aktualna wartość rynkowa tego mieszkania. Zważywszy , iż pozwana uznała żądanie do kwoty nieznacznie wyższej od ustalonej w oparciu o opinię biegłego, Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powodów 107.042 zł na podstawie art.213 § 2 kpc i art.95 ust. 1 cytowanej ustawy z 4 lutego 1994r. Uwzględniając żądanie w zakresie odsetek nie podzielił stanowiska powodów , iż rozpoczęcie negocjacji o zawarcie ugody pozasądowej, przewidziane w art.97 ust.2 powołanej ustawy , stanowiło wezwanie dłużnika do wykonania zobowiązania w rozumieniu art.455 kc i dlatego odsetki zasądzone zostały od następnego dnia po doręczeniu pozwu pozwanej. Za bezzasadne uznał Sąd Okręgowy żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanej za szkodę w lokalu na przyszłość; w ocenie Sądu dotychczasowe orzecznictwo odpowiedzialność taką związało wyłącznie ze szkodą na osobie. Oddaleniu jako bezzasadne uległo także żądanie określone jako hipotetyczna szkoda, która może w przyszłości wystąpić w trakcie przeprowadzki, a polegająca na uszkodzeniu mebli w takim zakresie, iż nie będą one nadawały się do dalszego użytkowania. Również za bezzasadne uznał Sąd Okręgowy domaganie się przez powodów zwrotu zaliczki uiszczonej na wykonanie mebli uznając, iż meble te powodowie zamówili gdy w budynku występowała już szkoda w znacznym rozmiarze.

Apelację wnieśli powodowie. Zaskarżyli wyrok w części oddalającej powództwo. Zarzucili naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwą wykładnię i zastosowanie, a mianowicie : art.361 w zw. z art.363 § 1 kc poprzez przyjęcie, że szkodą jaka została powodom wyrządzona jest aktualna wartość mieszkania, które utracili chociaż szkodą tą jest kwota jaką powodowie muszą obecnie wydać by kupić nowe mieszkanie w miejscu wolnym od szkód górniczych, o takiej samej lub zbliżonej powierzchni i w takim samym stanie technicznym oraz art.455 w zw. z art.481 § 1 kc przez przyjęcie, że w niniejszym przypadku ustawowe odsetki biegną od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu, mimo iż pozwana była wzywana do zapłaty ściśle określonej kwoty zarówno pisemnie jak i w czasie spotkania w dniu 24 października 2011r. Nadto skarżący zarzucili nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, a mianowicie kwoty jaką obecnie powodowie muszą wydać aby kupić nowe mieszkanie w miejscu wolnym od szkód górniczych, o takiej samej lub zbliżonej powierzchni i w takim samym stanie technicznym oraz rodzaju szkód wyrządzonych powodom w ruchomościach i wartości tych szkód. Podnieśli także naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art.233 § 1 kpc i art.328 § 2 kpc poprzez całkowite pominięcie w uzasadnieniu wyroku żądania powodów naprawienia szkody wyrządzonej w ich mieniu ruchomym.

W oparciu o powyższe zarzuty powodowie wnieśli o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie podzielając stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w pisemnych motywach rozstrzygnięcia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja powodów nie jest zasadna.

Poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne są prawidłowe i trafnie przyjęte zostały za podstawę rozstrzygnięcia. Kwestionowanie ich w drodze zarzutu niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia nie mogło odnieść oczekiwanego skutku.

Sporną między stronami kwestię dotyczącą miernika właściwego dla określenia wysokości odszkodowania, w sytuacji ustalonej w rozpoznawanej sprawie, Sąd Okręgowy rozstrzygnął prawidłowo przyjmując , iż stanowi go rynkowa wartość utraconego mieszkania. Zastosowanie w tym zakresie art.361 w zw. z art.363 § 1 kc i art.92 ustawy z 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze ( Dz.U. Nr 228 z 2005r. poz.1947 ze zm.) nie budzi zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego , a tym samym czyni bezpodstawny zarzut nie ustalenia kwoty jaką obecnie powodowie muszą wydać aby kupić nowe mieszkanie w miejscu wolnym od szkód górniczych, o takiej samej lub zbliżonej powierzchni i w takim samym stanie technicznym.

Przy określaniu miernika wartości rzeczy nieuzasadnione jest przeciwstawianie cen, które mogą być uzyskane przy jej zbywaniu i nabywaniu. Anachronizmem wydaje się przyjmowanie różnych sposobów określania wartości takich samych rzeczy, w zależności od tego, czy są przeznaczone do normalnego używania i korzystania przez właściciela, czy też są przeznaczone do zbycia. W warunkach gospodarki rynkowej każda rzecz mająca wartość majątkową może być w każdym czasie przeznaczona na sprzedaż. Zbycie rzeczy jest takim samym uprawnieniem właściciela jak korzystanie z niej, wobec czego traci znaczenie odróżnianie wartości użytkowej rzeczy od jej wartości handlowej. Miernikiem wartości majątkowej rzeczy jest pieniądz, a jej weryfikatorem rynek. Rzecz zawsze ma taką wartość majątkową, jaką może osiągnąć na rynku.

Z przepisu art. 361 § 2 kc wynika obowiązek pełnej kompensacji szkody. Wartość utraconego mieszkania to nic innego jak jego wartość rynkowa. Stąd też prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy, iż kompensata winna objąć taką właśnie wartość. Takie odszkodowanie przywraca bowiem w majątku poszkodowanych stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę.

Za nieuzasadniony uznał także Sąd Apelacyjny zarzut naruszenia art.455 w zw. z art.481 § 1 kc. Prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy , iż rozpoczęcie negocjacji o zawarcie ugody pozasądowej, przewidziane w art.97 ust.2 powołanej ustawy nie stanowiło wezwania dłużnika do wykonania zobowiązania w rozumieniu art.455 kc. Zgodnie z tym przepisem „Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania”. Na gruncie tego przepisu wezwanie do spełnienia świadczenia precyzuje obowiązek dłużnika w aspekcie czasu. Do takiego sprecyzowania może dojść bądź z mocy ustawy, bądź szczególnego oświadczenia woli wierzyciela. Wierzyciel jest uprawniony do oznaczenia w wezwaniu terminu spełnienia świadczenia pieniężnego i odtąd zobowiązanie staje się właściwie zobowiązaniem terminowym. Żadne z pism przedstawionych przez powodów terminu takiego nie precyzuje.

Podjęcie natomiast negocjacji o zawarcie ugody pozasądowej, przewidziane w art. 97 ust. 2 powołanej ustawy miało na celu sprawdzenie, czy żądanie powodów jest uzasadnione tak co do zasady, jak i co do wysokości. Miało też umożliwić podjęcie czynności finansowych zmierzających do

spełnienia świadczenia. Powoływana przez powodów notatka ze spotkania stron w dniu 24 października 2011r. nie zawierając stosownej wzmianki co do sposobu i czasu zapłaty, nie może pełnić tej funkcji wezwania o zapłatę, jaką jest sprecyzowanie obowiązku dłużnika w aspekcie czasu. Nie może zatem - jak oczekują tego powodowie - nie zawierając szczególnego oświadczenia woli wierzyciela, przekształcić zobowiązania pieniężnego o charakterze bezterminowym, w zobowiązanie terminowe.

Nie podzielił również Sąd Apelacyjny stanowiska skarżących co do bezpodstawnego oddalenia żądania zapłaty kwoty 20.000 zł, określonej w apelacji jako szkoda w mieniu ruchomym, wyrządzona w czasie przeprowadzki z utraconego lokalu mieszkalnego do mieszkania , które zostało powodom wynajęte.

Jak wynika z pozwu żądaniem zapłaty kwoty 20.000 zł powodowie objęli odszkodowanie stanowiące równowartość ceny zakupu nowych mebli, wolnych od uszkodzeń. Tak określone odszkodowanie stanowić miało kompensatę szkody już wyrządzonej ( w trakcie przeprowadzki ) jak i przyszłej , która - zdaniem powodów - wystąpi podczas kolejnej przeprowadzki. Sąd Okręgowy prawidłowo uznał tak sformułowane żądanie za bezzasadne wobec odwoływania się do szkody hipotetycznej. Powodowie bowiem w żaden sposób nie wykazali istnienia szkody w dochodzonym zakresie.

Mając powyższe na uwadze na zasadzie art.385 kpc apelację powodów oddalono jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art.98 w zw. z art.108 §1 kpc obciążając nimi powodów stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego.