Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 27 stycznia 1998 r.
II UKN 475/97
Podmiot gospodarczy, któremu powierzono czynności polegające na
remoncie maszyn i urządzeń w ruchu zakładu górniczego, nie wykonuje robot
górniczych w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 1995 r.
Nr 30, poz. 154).
Przewodniczący SSN: Maria Mańkowska (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 1998 r. sprawy z wniosku
Stanisława G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o
emeryturę górniczą, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 25 czerwca 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyro-
kiem z dnia 9 grudnia 1996 r. oddalił odwołanie Stanisława G. od decyzji organu
rentowego o odmowie przyznania prawa do emerytury górniczej na podstawie
ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin
(jednolity tekst: Dz. U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154). W uzasadnieniu wyroku Sąd
stwierdził, że wnioskodawca zgodnie z decyzją ZUS Oddział w K. z dnia 19 grudnia
1994 r. pobiera emeryturę pracowniczą i że do ustalenia wysokości emerytury organ
rentowy przyjął 31 lat okresów składkowych oraz 6 lat i 9 miesięcy okresów nieskład-
kowych oraz że w piśmie z dnia 15 lipca 1996 r. wniósł o przyznanie w miejsce do-
tychczasowej emerytury prawa do emerytury górniczej. Sąd ustalił, że wnioskodawca
od 1 stycznia 1967 r. do 5 stycznia 1994 r. pracował w Fabryce Urządzeń Górnictwa
- 2 -
Odkrywkowego "F." SA w K., zaś przed podjęciem tej pracy od 30 listopada 1962 r.
do 31 grudnia 1966 r. pracował w Kopalni Węgla Brunatnego "K." , jednak nie była to
praca górnicza. Powołując się na wyjaśnienie Wyższego Urzędu Górniczego w K. z
dnia 2 października 1996 r. oraz na przepis art. 5 ust. 1 pkt 4 wymienionej ustawy
Sąd stwierdził, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Fabryce Urządzeń
Górnictwa Odkrywkowego "F." wykonywał niewątpliwie prace na rzecz Kopalni
Węgla Brunatnego, lecz nie były to roboty górnicze i dlatego na podstawie art. 477
14
§ 1 KPC oddalił odwołanie.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu oddalił
apelację wnioskodawcy wyrokiem z dnia 25 czerwca 1997 r. i podzielił stanowisko
Sądu I instancji, że przedsiębiorstwo, w którym pracował wnioskodawca nie wykony-
wało robót górniczych dla kopalni w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 1
lutego 1983 r. Sąd uznał, że wykonywanie przez Fabrykę Urządzeń Górniczych "F."
w K. remontów i napraw maszyn i urządzeń, czy też montaży i demontaży koparek
oraz przenośników taśmowych na zlecenie Kopalni Węgla Brunatnego w K. nie daje
podstawy do uznania, iż podmiot ten jest jednostką wykonującą pracę górniczą na
rzecz kopalni stosownie do przytoczonego wyżej przepisu, a w konsekwencji do
uznania zatrudnienia wnioskodawcy na zajmowanych stanowiskach za pracę górni-
czą stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 5 wymienionej ustawy.
Wnioskodawca zaskarżył powyższy wyrok kasacją zarzucając naruszenie
prawa materialnego przez jego błędną wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie, w
szczególności art. 5 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym górników i ich rodzin i przyjęcie, że odwołujący się był zatrudniony w
jednostce, która nie wykonywała pracy górniczej na rzecz kopalni, a tym samym do
uznania, iż nie nabył prawa do emerytury górniczej. Skarżący wniósł o zmianę zas-
karżonego wyroku i uznanie, że nabył prawo do emerytury górniczej, ewentualnie o
uchylenie wyroku Sądu II instancji i przekazanie temu Sądowi sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu
- 3 -
emerytalnym górników i ich rodzin (jednolity tekst: Dz. U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154)
za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla
brunatnego przy ręcznym lub mechanicznym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie
nakładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej
konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, jak też w kopalniach otworowych
siarki oraz w przedsiębiorstwach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i
węgla kamiennego. Zgodnie z pkt 5 tego przepisu za pracę górniczą uważa się mię-
dzy innymi zatrudnienie pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu, także w kopal-
niach węgla brunatnego i podmiotach, o których mowa w pkt 4, określonych przez
właściwych ministrów.
Kwestią sporną w przedmiotowej sprawie jest ustalenie, czy wnioskodawca,
będąc zatrudniony w latach 1967-1994 w Fabryce Urządzeń Górnictwa Odkrywko-
wego "F." wykonywał prace górnicze w rozumieniu powyższych przepisów. Proble-
mem tym zajmował się Wyższy Urząd Górniczy, który w piśmie z dnia 2 października
1996 r. [...], stwierdził, iż wykonywanie remontów i napraw maszyn i urządzeń, przy
użyciu których wykonywane są roboty górnicze, nie jest elementem robot górniczych.
Również z przepisów rozdziału 2 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia
12 października 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ru-
chu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych
zakładach górniczych (Dz. U. Nr 114, poz. 552) wynika, że robotami górniczymi są
roboty przygotowawcze, udostępniające roboty strzałowe, urabianie, ładowanie i
zwałowanie magazynowe oraz urabianie ręczne, hydromechaniczne i innymi meto-
dami.
Wnioskodawca pracował w Fabryce Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego "F."
SA w K. na stanowisku kierownika naprawy maszyn i urządzeń, a następnie jako
zastępca kierownika ruchu zakładu górniczego i zawiadowca odkrywki [...], sprawując
nadzór nad robotami wykonywanymi na terenie Kopalń. Fabryka ta świadczyła na
rzecz Kopalni prace przy remontach urządzeń górniczych, w tym koparek, co zgod-
nie z przytoczonymi wyżej przepisami ustawy i rozporządzenia nie stanowi elemen-
tów pracy górniczej. Słusznie zatem przyjęły Sądy obu instancji, że podmiot gospo-
darczy, któremu powierzono czynności polegające na remoncie maszyn i urządzeń w
ruchu zakładu górniczego, nie wykonuje robót górniczych w rozumieniu prawa górni-
- 4 -
czego.
Z tych wszystkich względów i na podstawie art. 393
12
KPC Sąd Najwyższy
orzekł, jak w sentencji.
========================================