Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 marca 1998 r.
I PKN 6/98
W razie bezprawnego stwierdzenia wygaśnięcia umowy o pracę z pra-
cownicą powracającą po urlopie wychowawczym, brak jest podstaw do nie-
uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy, jeżeli jest to możliwe i celowe
(art. 56 § 1 i 2 w związku z art. 45 § 2 KP).
Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz (spra-
wozdawca), Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 marca 1998 r. sprawy z powództwa
Doroty W. przeciwko Józefowi C. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony
pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Krakowie z dnia 18 września 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Dorota W. wystąpiła z powództwem przeciwko Firmie Handlowo-
Produkcyjno-Usługowej „F.”, Eksport-Import - Zakład Garbarsko-Kuśnierski - Józef C.
w G. o ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami, a po zmianie żądania
wniosła o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach.
Pozwany domagał się oddalenia powództwa.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Bochni wyrokiem z dnia 16 kwietnia 1997 r. [...]
przywrócił powódkę do pracy na poprzednich warunkach. Sąd ustalił, że Dorota W.
była zatrudniona od 1 marca 1991 r. na stanowisku krawcowej w pełnym wymiarze
czasu pracy. W okresie od 21 listopada 1993 r. do 28 lutego 1996 r. przebywała na
urlopie wychowawczym, przy czym zasiłek wychowawczy pobierała od 20 listopada
1995 r. Po upływie urlopu wychowawczego powódka pojawiła się u pozwanego w
listopadzie 1996 r. Wówczas dowiedziała się, że stosunek pracy wygasł w związku z
2
porzuceniem pracy, co wynika z wystawionego w dniu 28 lutego 1996 r. świadectwa
pracy (brak dowodu doręczenia powódce tego dokumentu). Z powodu braku doku-
mentacji rejestrującej przebieg okresu pracy nie można ustalić, jak długo miał trwać
okres urlopu wychowawczego. Według twierdzeń powódki urlop ten zakończył się 21
listopada 1996 r., a według pozwanego - w dniu 28 lutego 1996 r. Opierając się na
zaświadczeniu Inspektoratu ZUS w B., Sąd Rejonowy ustalił, że powódka korzystała
z urlopu wychowawczego do dnia 28 lutego 1996 r. Przedwczesne wystawienie
przez pozwanego świadectwa o wygaśnięciu umowy o pracę w dniu 28 lutego 1996
r. Sąd uznał za bezpodstawne, bo był to ostatni dzień urlopu wychowawczego po-
wódki, a do pracy powinna zgłosić się w następnym dniu. Ponadto Sąd Rejonowy
stwierdził, że skuteczność takiego sposobu „rozwiązania” umowy o pracę zależała od
doręczenia powódce świadectwa pracy w taki sposób, aby mogła z nim zapoznać
się. Wobec braku dowodu wysłania do powódki świadectwa pracy, Sąd Rejonowy
uznał, że powództwo jest uzasadnione. Dlatego na podstawie art. 56 § 1 KP w
związku z art. 7 ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz
zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110) Sąd uwzględnił powództwo.
Sąd Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie, wyro-
kiem z dnia 18 września 1997 r. [...] oddalił apelację pozwanego. Analizując zebrany
w sprawie materiał dowodowy Sąd ten stwierdził, że pracodawca nie prowadził do-
kumentacji w zakresie udzielonego powódce urlopu wychowawczego, a okresy tego
urlopu wynikają jedynie z dokumentacji składanej przez powódkę do organu rento-
wego w związku z ubieganiem się o zasiłek wychowawczy. Z dokumentacji tej wyni-
ka, że powódka korzystała z urlopu wychowawczego od dnia 21 listopada 1993 r. do
28 lutego 1994 r., następnie od 1 marca 1994 r. do 28 lutego 1995 r. oraz od 1
marca 1995 r. do 28 grudnia 1996 r. Pracodawca potwierdził powódce wnioski o
udzielenie jej urlopu wychowawczego na dokumentach do organu rentowego na
okres od 21 listopada 1993 r. do 20 listopada 1995 r., a potem od 1 marca 1994 r. do
28 listopada 1995 r. i od 1 marca 1995 r. do 28 lutego 1996 r. Zdaniem Sądu Woje-
wódzkiego, powódka mogła korzystać z urlopu wychowawczego do 20 listopada
1996 r. Obie strony przyznają, że w listopadzie 1996 r. powódka stawiła się do pracy
w celu jej podjęcia. Według twierdzeń odpowiedzi na pozew, dopiero wówczas zos-
tało wystawione powódce świadectwo pracy (po sprawdzeniu w dokumentach do
kiedy urlop wychowawczy trwał) ze stwierdzeniem, że doszło do porzucenia pracy. W
tym stanie rzeczy - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - nie można podważyć twierdzeń
3
powódki, że umówiła się z pracodawcą, że wykorzysta cały przysługujący jej 3-letni
urlop wychowawczy, po którego upływie w listopadzie 1996 r. zgłosiła się do pracy. Z
dokumentacji urlopu wychowawczego prowadzonej dla celów zasiłku wy-
chowawczego wynika, że urlop ten trwał dłużej, niż zanotowano w dokumentach po-
trzebnych organowi rentowemu. Trafnie zatem - w ocenie Sądu Wojewódzkiego -
Sąd pierwszej instancji uznał, iż w niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia,
że powódka porzuciła pracę w rozumieniu art. 64 KP, a tym samym należy uznać za
prawidłowe rozstrzygnięcie przywracające ją do pracy.
Pozwany wniósł kasację od powyższego wyroku Sądu Wojewódzkiego, za-
rzucając w niej naruszenie art. 56 KP w związku z art. 45 § 2 KP. Skarżący wniósł o
zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o uchylenie tego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu kasacji skarżący kwestionował oparcie zaskarżonego wyroku wy-
łącznie na zeznaniach powódki, która twierdziła, że umówiła się z pozwanym, iż bę-
dzie korzystać z urlopu wychowawczego do listopada 1996 r. Wnoszący kasację
uważa, że błędne jest stanowisko Sądu drugiej instancji wiążące kwestię porzucenia
pracy z doręczeniem powódce świadectwa pracy. Ponadto w kasacji zarzuca się, że
Sąd pierwszej instancji nie ustalił, czy jest możliwe i celowe przywrócenie powódki do
pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie może być uwzględniona. Wprawdzie opiera się ona na zarzucie
naruszenia prawa materialnego, ale nie precyzuje sposobu naruszenia przepisu art.
45 § 2 i art. 56 KP oraz nie zawiera twierdzeń, że Sąd drugiej instancji dokonał błęd-
nej wykładni lub niewłaściwie zastosował powyższe przepisy prawa materialnego.
Jednakże z treści uzasadnienia kasacji wynika, że skarżący w istocie polemizuje z
ustaleniami i oceną zebranego materiału dowodowego, dokonaną przez Sąd drugiej
instancji, pomimo iż nie zarzuca w kasacji naruszenia konkretnych przepisów postę-
powania. Brak jest zatem podstaw do kwestionowania ustaleń, dokonanych bez na-
ruszenia przepisów postępowania. Sądowe ustalenia stanu faktycznego mogą być
przedmiotem kontroli kasacyjnej tylko wówczas, gdy skarżący zarzucił i wykazał, że
zostały dokonane z naruszeniem przepisów proceduralnych, które mogły mieć istotny
wpływ na wynik sprawy (art. 393
1
pkt 2 KPC). Niespełnienie tych wymagań prawnych
4
przez skarżącego uniemożliwia kontrolę kasacyjną ustaleń faktycznych Sądu drugiej
instancji, przyjętych za podstawę wyrokowania. Na bazie tylko tych ustaleń może być
dokonana ocena zasadności zarzutu kasacji naruszenia prawa materialnego. Nie
może odnieść skutku prawnego twierdzenie skarżącego, że Sąd drugiej instancji
dokonał ustalenia czasu trwania urlopu wychowawczego, opierając się na
zeznaniach powódki. Zgodnie bowiem z art. 233 § 1 KPC ocena wiarygodności i
mocy dowodów należy do Sądu orzekającego na podstawie wszechstronnego roz-
ważenia zebranego materiału dowodowego. Pozwany nie przedłożył dokumentów
dotyczących udzielenia powódce urlopu wychowawczego, ani wiarygodnych dowo-
dów na okoliczność porzucenia przez nią pracy. Pozwany nie powiadomił powódki w
stosownym czasie, że stosunek pracy wygasł na skutek porzucenia pracy ani nie-
zwłocznie nie wysłał jej świadectwa pracy w związku z wygaśnięciem umowy o
pracę. W tych okolicznościach zasadnie ustalił Sąd drugiej instancji, że stosunek
pracy powódki nie wygasł po upływie 2 lat w dniu 28 lutego 1996 r., jak twierdzi poz-
wany, lecz trwał nadal w czasie urlopu wychowawczego przez 3 lata, do 21 listopada
1996 r. W tej sytuacji brak jest podstaw do uznania zasadności zarzutu, że powódka
porzuciła pracę w rozumieniu art. 64 KP, a tym samym istniały podstawy do przy-
wrócenia powódki do pracy na poprzednich warunkach, zgodnie z art. 56 § 1 KP w
związku z art. 67 KP, wobec bezpodstawnego stwierdzenia wygaśnięcia umowy o
pracę. W ustalonych okolicznościach sprawy brak było podstaw do zastosowania art.
45 § 2 KP w związku z art. 56 § 2 KP, gdyż przywrócenie powódki do pracy, zgodnie
z jej żądaniem, nie może być ocenione za niemożliwe lub niecelowe.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że ka-
sacja pozwanego nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego na zasadzie art.
393
12
KPC orzekł, jak w sentencji.
========================================