Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 13 maja 1998 r.
I PKN 105/98
Wskazanie w wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie okreś-
lony, jako jego przyczyny negatywnej oceny pracy, z powołaniem się na znane
pracownikowi wyniki kontroli, nie narusza art. 30 § 4 KP.
Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie: SN Adam
Józefowicz, SA Alina Krusz-Stankiewicz (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 maja 1998 r. sprawy z powództwa
Marii S. przeciwko Zarządowi Miasta P. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji
strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Lublinie z dnia 30 września 1997 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i zmienił wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy
w Puławach z 30 czerwca 1997 r. [...] w ten sposób, że oddalił powództwo.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie, wyrokiem
z 30 września 1997 r. [...], oddalił apelację Zarządu Miasta Puławy od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Puławach z 30 czerwca 1997 r., zasądzając jednocześ-
nie na rzecz powódki Marii S. koszty procesu za drugą instancję.
Oddalając apelację Sąd odwoławczy uznał, iż zachodziły przesłanki do przy-
wrócenia powódki do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy oraz za-
sądzenia na jej rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Podzielił tym
samym stanowisko Sądu Rejonowego, że wypowiedzenie powódce umowy o pracę
było nieuzasadnione, gdyż nie uchybiła ona obowiązkom pracowniczym, a wyniki
przeprowadzonych kontroli nie wykazały, aby stwierdzone na ich podstawie uchy-
bienia były „poważne” lub „ciężkie”. Powódka, początkowo powołana na stanowisko
Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w P., a następnie zatrudniona na
2
tym stanowisku na podstawie umowy o pracę nie spotkała się do dnia wypowiedze-
nia umowy o pracę z negatywną oceną przełożonych, a nawet po ustaleniach kon-
troli przeprowadzonych przez Regionalną Izbę Obrachunkową w L. i przez Woje-
wódzki Zespół Pomocy Społecznej w L. nie żądano od niej składania wyjaśnień i nie
wyrażano niezadowolenia z jej pracy. Sąd Wojewódzki przyjął także za Sądem
pierwszej instancji, że oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu powódce
umowy o pracę było wadliwe, gdyż nie zawierało wskazania konkretnej i rzeczywistej
przyczyny wypowiedzenia tej umowy. Zdaniem Sądu Wojewódzkiego, nie wystarczy
ogólne określenie przyczyny, jak chociażby sformułowanie „negatywna ocena pracy”,
która to ocena nie znalazła dodatkowo potwierdzenia w materiale dowodowym
sprawy, szczegółowo przeanalizowanym i ocenionym przez Sąd pierwszej instancji.
Sąd Wojewódzki podzielając więc ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego podzielił
również jego pogląd dotyczący naruszenia przez stronę pozwaną art. 45 KP poprzez
dokonanie powódce wypowiedzenia umowy o pracę bez należytego uzasadnienia.
Wyrok ten zaskarżył pozwany, zarzucając rażące naruszenie prawa material-
nego przez błędną wykładnię art. 45 § 1 KP i w związku z tym zarzutem wnosił o
uchylenie tego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sadu Rejonowego i przeka-
zanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Puławach do ponownego rozpoznania, z
uwzględnieniem kosztów procesu za wszystkie instancje. W uzasadnieniu kasacji
pozwany podnosił, iż Sąd Rejonowy bezpodstawnie ustalił, że wypowiedzenie po-
wódce umowy o pracę jest nieuzasadnione i przyczyna wypowiedzenia nie była
określona konkretnie, gdyż ocena pracy powódki nie uzasadnia w sposób wyczer-
pujący i przekonywający zasadności rozwiązania umowy. Zarzucał także, że Sąd
pierwszej instancji bezzasadnie przyjął, iż dla uznania za uzasadnione wypowiedze-
nia umowy o pracę konieczne jest, aby uchybienia obowiązkom pracowniczym były
„rażące”, „poważne” lub „ciężkie”.
Zdaniem skarżącego, Sądy obu instancji niewłaściwie zinterpretowały treść
powołanego art. 45 § 1 KP, jak i art. 30 § 4 KP. Wystarczające jest bowiem wskaza-
nie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę, jako przyczyny tego wypowie-
dzenia, iż pracodawca negatywnie ocenia pracę pracownika w oparciu o wyniki
przeprowadzonej kontroli, a nie jest konieczne dokonywanie szczegółowej analizy
popełnionych uchybień. Pozwany, dokonując wypowiedzenia umowy o pracę, nie na-
ruszył więc wymogów określonych w powołanych przepisach.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżając wyrok strona pozwana odnosiła się wprawdzie do ustaleń Sądu
Rejonowego, ale jest to uzasadnione faktem, że Sąd Wojewódzki nie dokonując
własnych ustaleń oparł swoje rozstrzygnięcie na stanie faktycznym sprawy ustalonym
przez Sąd pierwszej instancji i podzielił stanowisko tego Sądu w zakresie stosowania
prawa materialnego. Wobec tego, że kasacja nie zawiera zarzutu dotyczącego
naruszenia przepisów postępowania, mającego wpływ na wynik sprawy, Sąd
Najwyższy również rozpoznaje sprawę, biorąc za podstawę ustalony dotychczas stan
faktyczny. Pozostaje więc do rozważenia, czy Sąd wydając zaskarżony wyrok naru-
szył przepisy prawa materialnego - art. 45 § 1 KP i przywołany w uzasadnieniu ka-
sacji - art. 30 § 4 KP. W pierwszej kolejności należy ocenić zarzut dotyczący naru-
szenia art. 30 § 4 KP, gdyż samo ustalenie, że wypowiedzenie narusza prawo po-
woduje możliwość odstąpienia od badania jego zasadności.
Sąd Najwyższy uznał, że zarzut ten jest trafny, gdyż Sąd Wojewódzki bez-
podstawnie przyjął, iż przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę wskazana przez
pracodawcę w oświadczeniu woli o wypowiedzeniu nie była konkretna i rzeczywista.
Wprowadzony z dniem 2 czerwca 1996 r. ustawą z 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy
- Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1996 r. Nr 24, poz. 110 ze
zm.), wymóg wskazywania przyczyny wypowiedzenia umowy również w
oświadczeniu woli o wypowiedzeniu faktycznie oznacza, że podana przyczyna po-
winna być konkretna, dostatecznie sprecyzowana i rzeczywista. Zasada ta została
już wykształcona w orzecznictwie na tle dotychczas obowiązującego wymogu wska-
zywania tej przyczyny w oświadczeniu woli o rozwiązaniu przez pracodawcę umowy
o pracę bez wypowiedzenia. Nie ma więc podstaw do zajmowania odmiennego sta-
nowiska przy ocenie sposobu wykazania przyczyny wypowiedzenia umowy.
W tej konkretnej sprawie stanowisko Sądu Wojewódzkiego zajęte w zakresie
oceny respektowania przez pracodawcę nakazu wynikającego z art. 30 § 4 KP było
jednak niewłaściwe. W oświadczeniu o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę
pracodawca wskazał bowiem, że następuje to z uwagi na negatywne oceny pracy
dokonane w oparciu o protokół kontroli Wojewódzkiego Zespołu Pomocy Społecznej
oraz protokół kontroli Regionalnej Izby Obrachunkowej.
Negatywna ocena była więc ściśle związana z wynikami tych kontroli i uchy-
bieniami w pracy powódki stwierdzonymi przez kontrolujących. Istotnym przy tym jest
4
to, ze powódka znała treść protokołów i wskazane w nich uchybienia. Nie można
więc uznać, ze przyczyna wypowiedzenia umowy wskazana w oświadczeniu woli
była mało konkretna. Wobec odniesienia oceny do treści protokołów jest oczywiste,
że stwierdzone tam uchybienia przesądziły o rozwiązaniu umowy. Trudno wymagać,
aby wobec różnorakich uchybień wszystkie one były szczegółowo wymienione w piś-
mie wypowiadającym umowę o pracę.
Sąd Najwyższy podzielił także zarzut naruszenia art. 45 § 1 KP poprzez
uznanie, że brak było przyczyn uzasadniających wypowiedzenie powódce umowy o
pracę. Nie można bowiem zgodzić się z poglądem prezentowanym w zaskarżonym
wyroku (wyartykułowanym przez Sąd pierwszej instancji, a przyjętym przez Sąd
Wojewódzki), że uchybienia przesądzające o zasadności wypowiedzenia muszą być
„ciężkie” lub „poważne”. Umowa o pracę zawarta na czas nie określony nie podlega
szczególnej ochronie prawnej, poza przypadkami wymienionymi w przepisach i może
być rozwiązana przez każdą ze stron za wypowiedzeniem. Wypowiedzenie jest
zwykłym sposobem rozwiązania umowy.
Niejednokrotnie już Sąd Najwyższy prezentował pogląd, że kryteria oceny
pracownika są znacznie wyższe w stosunku do osób zajmujących stanowiska kie-
rownicze, a na takim stanowisku była zatrudniona powódka. Skoro w kierowanym
przez nią Ośrodku dwie niezależne kontrole stwierdziły szereg uchybień, szczegóło-
wo opisanych w protokołach kontroli, a wynikających miedzy innymi z braku należy-
tego nadzoru, to trudno przyjąć, że pracodawca, w trosce o prawidłowe funkcjono-
wanie Ośrodka, nie był uprawniony do dokonania wypowiedzenia umowy. Nawet
przy ograniczeniu możliwości rozwiązywania umów przez pracodawcę nie można go
pozbawić prawa do właściwego doboru pracowników, w szczególności na stanowis-
kach kierowniczych.
Uznając zatem, że dokonane wypowiedzenie umowy o pracę nie narusza
prawa - art. 30 § 4 KP i jest uzasadnione art. 45 § 1 KP, Sąd Najwyższy na podsta-
wie art. 393
15
KPC uchylił zaskarżony wyrok oraz zmienił wyrok Sądu pierwszej ins-
tancji i oddalił powództwo.
========================================