Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 15 lipca 1998 r.
II UKN 126/98
Akceptowanie przez sąd drugiej instancji opinii biegłego, której nie
uwzględnił sąd pierwszej instancji, a w konsekwencji przyjęcie odmiennej daty
powstania inwalidztwa wnioskodawcy, bez ustalenia, czy w tej dacie dyspono-
wał on wymaganym okresem zatrudnienia, czyni zasadnym zarzut kasacji na-
ruszenia przepisów postępowania (art. 232 zdanie 2 w związku z art. 382 KPC).
Przewodniczący SSN: Teresa Romer (sprawozdawca), Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Maria Mańkowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 1998 r. sprawy z wniosku Ta-
deusza P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o prawo
do renty inwalidzkiej, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjne-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 20 listopada 1997 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w K. decyzją z dnia 25 paździer-
nika 1996 roku odmówił Tadeuszowi P. prawa do renty inwalidzkiej ponieważ nie
spełnia warunków wymaganych do uzyskania tej renty przez przepisy art. 32 ustawy
z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Od decyzji wnioskodawca odwołał się do Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Siedlcach. W odwołaniu twierdził, że nie jest w stanie
wykonywać pracy zarobkowej, gdyż nie pozwala mu na to stan zdrowia.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przyznał, że wnioskodawca jest
inwalidą III grupy, ale podstawą odmowy przyznania renty był brak wymaganego
2
okresu zatrudnienia w ostatnich 10-ciu latach przed powstaniem inwalidztwa. Inwa-
lidztwo nie powstało w okresie, w którym można by uznać, że wnioskodawca posia-
dał wymagany okres zatrudnienia.
Sąd Wojewódzki wyrokiem z dnia 22 lipca 1997 r. oddalił odwołanie. W ocenie
Sądu, aczkolwiek wnioskodawca jest inwalidą III grupy, to brak podstaw do przyz-
nania mu renty inwalidzkiej albowiem nie można ustalić, że inwalidztwo wnios-
kodawcy trwa nieprzerwanie od 1975 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie, do którego wniósł apelację wnioskodawca, wyro-
kiem z dnia 20 listopada 1997 r. apelację tę oddalił. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny
podał, że zgodnie z opinią biegłego lekarza sądowego, inwalidztwo wnioskodawcy
powstało najpóźniej 15 listopada 1975 r, w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego
zatrudnienia w dniu 15 maja 1974 r. Sąd Apelacyjny nie zgodził się ze stanowiskiem
Sądu pierwszej instancji co do tego, że wykonywanie zatrudnienia przez wniosko-
dawcę po 1975 roku przemawia za przyjęciem powstania inwalidztwa w trzeciej gru-
pie inwalidów w dniu 15 lipca 1996 r. Odwołując się do art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin Sąd Apela-
cyjny ustalił, że wnioskodawca nie pozostaje w zatrudnieniu od 16 czerwca 1990 r.
Okres, w którym powinien wykazać co najmniej 5-cio letni staż pracy uprawniający
go do renty inwalidzkiej (w momencie powstania inwalidztwa miał już ukończone 30
lat) przypada od 15 listopada 1965 r. do 15 listopada 1975 r. a w tym czasie pozos-
tawał on w zatrudnieniu jedynie przez 2 lata 6 miesięcy i trzy dni. W dziesięcioleciu
poprzedzającym datę złożenia wniosku był zatrudniony 2 lata 2 miesiące i 13 dni.
W kasacji pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił wyrokowi Sądu Apelacyjnego
naruszenie art. 33 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) polegające na błędnym
przyjęciu, że Tadeusz P. nie posiada wymaganego okresu zatrudnienia, gdy tymcza-
sem w sprawie nie zostały poczynione wyczerpujące ustalenia w tym zakresie oraz
naruszenie przepisów postępowania art. 232 zdanie 2, art. 299, 382 KPC, w
następstwie którego nastąpiło negatywne dla Tadeusza P. rozstrzygnięcie sprawy. W
uzasadnieniu kasacji podano, że znajdujący się w aktach sprawy kwestionariusz,
dotyczący okresów zatrudnienia wypełniony przez wnioskodawcę, nie koresponduje
z zaświadczeniami o przebiegu zatrudnienia znajdującymi się w aktach sprawy. Wy-
jaśnienie tych rozbieżności, na które Sąd nie zwrócił uwagi, mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy.
3
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona w części, w której zarzuca wyrokowi Sądu drugiej
instancji takie uchybienie przepisom postępowania, które mogło mieć istotny wpływ
na wynik sprawy. W dotychczasowym postępowaniu nie ustalono w sposób właściwy
ani daty powstania inwalidztwa (częściowej niezdolności do zatrudnienia), ani prze-
biegu zatrudnienia wnioskodawcy. Trudno w tej sytuacji założyć, aby spór toczący
się o przyznanie prawa do renty inwalidzkiej został prawidłowo rozstrzygnięty. Sąd
Wojewódzki zasięgnął wprawdzie opinii biegłego lekarza sądowego dla ustalenia
daty powstania inwalidztwa wnioskodawcy, ale opinii tej nie dał wiary, uzasadniając
w sposób szczegółowy swoje stanowisko. Sąd dysponował odmienną, pochodzącą
sprzed ponad 20 lat oceną daty powstania inwalidztwa wnioskodawcy przez Obwo-
dową Komisję Lekarską do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia i orzeczeniu tej Komisji
dał wiarę, wyjaśniając swoje stanowisko na podstawie zgromadzonych w sprawie
innych, poza opinią biegłego, dowodów. Sąd Apelacyjny, odmiennie niż uczynił to
Sąd Wojewódzki, ustalił datę powstania inwalidztwa wnioskodawcy na podstawie
opinii biegłego, której Sąd Wojewódzki nie akceptował. W toku postępowania przed
Sądami obu instancji wnioskodawca nie składał żadnych wyjaśnień, nie brał także
udziału w rozprawach. Przebywał wprawdzie w zakładzie karnym, ale nie uniemożli-
wiało to odebrania od niego wyjaśnień, które mogły przyczynić się do ustalenia istot-
nych okoliczności sprawy dotyczących nie tylko daty powstania inwalidztwa, lecz
także przebiegu jego zatrudnienia.
Skoro podniesione zarzuty naruszenia wymienionych w kasacji przepisów
postępowania okazały się uzasadnione, a równocześnie naruszenie tych przepisów
stanowiło uchybienie mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, Sąd Najwyższy
na mocy art. 393
12
KPC orzekł jak w sentencji.
========================================