Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 14 września 1998 r.
I PKN 322/98
1. Naruszenie przez pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowni-
czym przepisów (zasad) bezpieczeństwa i higieny pracy, zwłaszcza w sposób
prowadzący do zagrożenia życia lub zdrowia pracowników, jest przyczyną uza-
sadniającą wypowiedzenie przez pracodawcę umowy na czas nie określony.
2. Nieskorzystanie przez stronę z wniosku o sprostowanie bądź uzupeł-
nienie protokołu rozprawy przed sądem pierwszej instancji powoduje, że
zarzut dotyczący treści protokołu nie może być uznany za usprawiedliwioną
podstawę kasacji (art. 393
1
pkt 2 w związku z art. 162 i art. 160 KPC).
Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef
Iwulski (sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 września 1998 r. sprawy z po-
wództwa Juliana N. przeciwko Zakładom Produkcyjno - Remontowym Energetyki
Poznań "E.-C." S.A. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 13
lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powód Julian N. wniósł o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o
pracę dokonanego przez pozwane Zakłady Produkcyjno-Remontowe Energetyki
Poznań "E.-C." SA.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu, wyrokiem z dnia 10 października 1997
r. [...] oddalił powództwo. Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód pracę u pozwa-
nego podjął 1 lipca 1996 r. na stanowisku kierownika Stacji Prób Maszyn Elektrycz-
nych w Wydziale Kontroli Jakości. Podlegało mu służbowo dwóch pracowników. W
- 2 -
dniach 13 lutego i 7 marca 1997 r. podczas prowadzenia prac miały miejsce zda-
rzenia spowodowane naruszeniem przez powoda zasad BHP. W dniu 13 lutego
1997 r. wskutek niedopatrzenia powoda, doszło do włączenia silnika pod napięciem,
podczas gdy powinno odbywać się beznapięciowo. Podobnie w dniu 7 marca 1997 r.
podczas dokonywanych prób powód nie ostrzegając podległego sobie pracownika,
załączył napięcie transformatora. Pozwany wypowiedział powodowi umowę o pracę,
powołując się na zdarzenia z 13 lutego i 7 marca 1997 r. Sąd pierwszej instancji
ustalił również, iż narastała sytuacja konfliktowa między powodem a jego pra-
cownikami oraz że powód nie radził sobie z obowiązkami kierownika, a przede
wszystkim nie wzbudzał respektu wśród pracowników ani też nie potrafił w sposób
bezkonfliktowy rozwiązywać zaistniałych problemów.
Wyrokiem z dnia 13 lutego 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Poznaniu oddalił apelację powoda. Sąd Wojewódzki uznał,
że apelacja jest jedynie manifestacją niezadowolenia powoda z rozstrzygnięcia wy-
danego przez Sąd pierwszej instancji. Sąd ten dokonał prawidłowych ustaleń w
oparciu o swobodną ocenę dowodów. Zarzuty apelacji są niezbyt czytelnie sformu-
łowane i nie pozwalają na dokonanie odmiennej oceny zebranych dowodów, a tym
samym poczynienie innych ustaleń dotyczących stanu faktycznego. Sąd drugiej ins-
tancji wywiódł, że mając na względzie jedną z podstawowych zasad prawa pracy, tj.
zasadę swobody nawiązywania stosunków pracy, dającą możliwość swobodnego ich
nawiązywania i rozwiązywania przez którąkolwiek ze stron, rozwiązanie umowy o
pracę w drodze wypowiedzenia jest normalnym, dozwolonym środkiem prawnym dla
obu stron stosunku pracy. W sytuacji, gdy dalsza prawidłowa współpraca pra-
cownika i pracodawcy nie jest możliwa, to rozwiązania umowy o pracę z pracowni-
kiem za ustawowym wypowiedzeniem nie można uznać za nadużycie prawa. Zna-
czenie ma także obiektywna ocena przydatności pracownika do wykonywania po-
wierzonych mu zadań na zajmowanym stanowisku pracy i stosunek do ciążących na
nim obowiązków pracowniczych, a jak wynika z materiału zebranego w sprawie
ocena taka wobec powoda jest negatywna.
Kasację od tego wyroku złożył powód, który zarzucił naruszenie prawa mate-
rialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 45 KP. Zdaniem powoda, nastąpiło to
przez uznanie zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w oparciu o zarzuty nie
- 3 -
przedstawione w uzasadnieniu wypowiedzenia. Powód zarzucił także naruszenie
prawa procesowego, tj. art. 378 § 2 w związku z art. 477
1
§ 1 KPC, przez niewyjaś-
nienie, czy przyczyna wskazana w wypowiedzeniu była rzeczywista i prawdziwa oraz
naruszenie art. 378 § 2 w związku z art. 157 § 1 i 158 § 1 pkt 2 KPC przez rozstrzyg-
nięcie sprawy, mimo niezrozumiałej treści protokółów z rozpraw przed Sądem
pierwszej instancji. W uzasadnieniu kasacji powód wywiódł, że w wypowiedzeniu
umowy o pracę jako jego przyczynę wskazano "rażące naruszenie zasad BHP, a w
szczególności stworzenie bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia podległych
pracowników w dniach 13 lutego 1997 r. i 7 marca 1997 r." Zdaniem powoda, Sąd
pierwszej instancji tylko powierzchownie przeanalizował faktyczną przyczynę
wypowiedzenia, a w uzasadnieniu wyroku odbiegł od niej, posługując się ar-
gumentami dotyczącymi sposobu wykonywania przez powoda funkcji kierownika.
Zdaniem powoda Sądy mogły oceniać jedynie przyczyny wskazane przez praco-
dawcę w wypowiedzeniu. Powód uważa także, iż ocena zasadności przyczyny wy-
powiedzenia mu umowy o pracę wymagała wiedzy specjalistycznej, a więc przepro-
wadzenia dowodu z opinii biegłego. Sądy takiego dowodu nie przeprowadziły, co
zdaniem powoda narusza art. 477
1
§ 1 KPC. Wreszcie powód podniósł, że protokoły
rozpraw przed Sądem pierwszej instancji są ze względów składniowych i stylistycz-
nych niezrozumiałe, co powoduje, że prawidłowość postępowania przed Sądem
pierwszej instancji "uchyliła się spod możliwości prawidłowej kontroli instancyjnej".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty naruszenia przepisów proceduralnych są bezzasadne. Przepisy art.
157 § 1 i 158 § 1 pkt 2 KPC dotyczą sposobu i treści dokumentowania przebiegu
rozprawy przez sporządzenie protokołu. Jeżeli strona uważa, że protokół rozprawy
został sporządzony nieprawidłowo, to zgodnie z art. 160 KPC może żądać jego
sprostowania w oznaczonym terminie. Nieskorzystanie z tego specjalnego środka
powoduje, że strona traci uprawnienie do powoływania się na nieprawidłowości w
sporządzeniu protokołu rozprawy (art. 162 KPC). Ponieważ powód nie wniósł o
sprostowanie czy uzupełnienie protokołów rozprawy, to zgłaszanie zarzutu dotyczą-
cego treści tych protokołów w postępowaniu kasacyjnym jest spóźnione i nie może
- 4 -
być uznane jako skutecznie zgłoszony zarzut naruszenia przepisów postępowania.
Zarzut naruszenia art. 477
1
§ 1 KPC jest niezrozumiały. Przepis ten bowiem
nie dotyczy przebiegu postępowania dowodowego, a zwłaszcza przesłanek dopusz-
czenia dowodu z opinii biegłego. Przepis ten pozwala sądowi pracy na orzeczenie o
roszczeniach, które wynikają z faktów przytoczonych przez pracownika, także wów-
czas, gdy roszczenie nie było objęte żądaniem pracownika lub gdy było zgłoszone w
rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania. Sądy obu ins-
tancji orzekały o zgłoszonym przez powoda żądaniu przywrócenia do pracy i żadne
okoliczności faktyczne sprawy nie wskazywały na potrzebę orzekania o innym rosz-
czeniu.
Problem istotny dla rozstrzygnięcia sprawy sprowadzał się do wykładni i zas-
tosowania art. 45 § 1 KP. Wywody Sądu drugiej instancji w tym zakresie są zbyt
daleko idące, gdyż ze swobody nawiązywania umów o pracę nie wynika swoboda
ich rozwiązywania. Przepis art. 45 § 1 KP wprowadza powszechną ochronę rozwią-
zania umowy o pracę na czas nie określony, sprowadzającą się do uznania, że wy-
powiedzenie tej umowy musi być uzasadnione. Naruszenie przez pracownika na
stanowisku kierowniczym przepisów (zasad) bezpieczeństwa i higieny pracy,
zwłaszcza w sposób prowadzący do zagrożenia życia lub zdrowia pracowników jest
wystarczającą przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o
pracę na czas nie określony (por. np. uchwała z dnia 11 stycznia 1980 r., I PZP
45/79, OSNCP 1980 z. 7-8, poz. 133). Sądy obu instancji zbędnie w tej sytuacji roz-
ważały dalsze okoliczności sprawy dotyczące sposobu wykonywania obowiązków
pracowniczych przez powoda w aspekcie kierowania podległymi pracownikami. Nie
jest wprawdzie zasadny zarzut podniesiony w kasacji, że nie było to możliwe. Nie ma
bowiem przeszkód, by pracodawca w postępowaniu przed sądem pracy powoływał
się również na inne przyczyny rzeczywiście istniejące, a mające uzasadnić wy-
powiedzenie umowy o pracę, niż wskazane pracownikowi (zakładowej organizacji
związkowej - por. teza III uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1978 r., V PZP 6/77, OSNCP 1977 r. z.
8, poz. 127). W okolicznościach sprawy było to jednak niepotrzebne, gdyż wskazana
powodowi przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę była wystarczająca do uznania,
że było ono uzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 KP.
- 5 -
Wobec powyższego kasacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 393
12
KPC.
========================================