Postanowienie Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 19 listopada 1998 r.
III ZP 30/98
Niewłaściwe stosowanie przepisu prawa administracyjnego, w praktyce
organów administracji publicznej nie stanowi wystarczającej przyczyny podję-
cia przez Sąd Najwyższy uchwały w zakresie interpretacji przepisów prawa (art.
13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym (jednolity
tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.).Taką potrzebę uzasadnia natomiast
rozbieżność orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Przewodniczący Prezes SN: Jan Wasilewski, Sędziowie SN: Teresa
Flemming-Kulesza, Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Adam Józefowicz, Jerzy
Kwaśniewski (współsprawozdawca, autor uzasadnienia), Maria Mańkowska, Andrzej
Wasilewski.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Włodzimierza
Skoniecznego, po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 19 listopada 1998 r. wniosku
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego skierowanego do rozpoznania przez skład
siedmiu sędziów Sadu Najwyższego o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na
następujące zagadnienie prawne:
Czy w okresie między 5 lipca 1993 r. a 31 grudnia 1994 r. podlegała opłacie
skarbowej pożyczka pieniężna udzielona ze środków własnych podmiotu świadczą-
cego usługi w zakresie finansów w rozumieniu załącznika nr 2 do ustawy z dnia 8
stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr
11, poz. 50 ze zm.) - [art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o
opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 4, poz. 23 ze zm.) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww.
ustawy o podatku od towarów i usług] ?
p o s t a n o w i ł:
2
odmówić podjęcia uchwały.
U z a s a d n i e n i e
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wystąpił o wyjaśnienie wskazanych we
wniosku przepisów ze względu na rozbieżne ich stosowanie w praktyce organów
skarbowych oraz wobec tego, że Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wy-
roku z dnia 9 grudnia 1997 r. [...] z rażącym naruszeniem prawa „podtrzymał” res-
trykcyjną dla podatników interpretację. Wnioskodawca uznał, że niezależnie od zas-
karżenia powyższego wyroku w drodze rewizji nadzwyczajnej, którą wniósł, zachodzi
potrzeba wyjaśnienia przedstawionego zagadnienia prawnego w formie uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego. Można bowiem w ten sposób przyczynić
się do ukształtowania właściwej linii orzecznictwa organów podatkowych i NSA na tle
podobnych spraw.
Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów odmówił podjęcia uchwały z nas-
tępujących przyczyn.
W świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednie sprawowanie
kontroli nad orzecznictwem organów administracji publicznej nie należy do Sądu
Najwyższego. Jest to bowiem - zgodnie z art. 184 Konstytucji - właściwość Naczelne-
go Sądu Administracyjnego oraz innych sądów administracyjnych. Natomiast w myśl
art. 236 ust. 2 Konstytucji do czasu wprowadzenia dwuinstancyjnego systemu sądów
administracyjnych obowiązują przepisy dotyczące rewizji nadzwyczajnej od orzeczeń
NSA. To w takich ramach Sąd Najwyższy sprawując kontrolę nad orzeczeniami NSA
może oddziaływać pośrednio także na działalność organów administracji publicznej.
Wynikającą z Konstytucji właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego
trzeba uwzględniać także w ramach działalności Sądu Najwyższego opartej na prze-
pisach art. 13 pkt 3 i art. 16 ust. 1 i 2 ustawy o Sądzie Najwyższym. W konsekwencji
należy przyjąć, że niewłaściwe (lub rozbieżne) stosowanie przepisów prawa adminis-
tracyjnego w praktyce organów administracji publicznej nie stanowi wystarczającej
przyczyny podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały, która zmierzałaby do usunięcia
wadliwości takiej praktyki. Natomiast istnieje potrzeba podjęcia uchwały w celu
3
wyjaśnienia przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w
orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że nie zachodzi rozbież-
ność w orzecznictwie NSA, skoro Sąd ten dotychczas poddał kontroli stosowanie
przedmiotowych przepisów przez organy podatkowe tylko w jednym wyroku. Ponadto
wskazany wyrok NSA z dnia 9 grudnia 1997 r. został wydany już na tle zaistniałej
wcześniej rozbieżności w orzecznictwie organów podatkowych. Według art. 30
ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym ocena prawna wyrażona w orzecze-
niu tego Sądu wiąże organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia. Nato-
miast w przypadku, gdy taka ocena rażąco narusza prawo i w konsekwencji nie służy
celom kontroli sądowej uprawnione organy mogą wnosić rewizje nadzwyczajne, (jak
to ma miejsce wobec powołanego wyroku NSA z dnia 9 grudnia 1997 r.).
Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy postanowił w myśl art. 20 ust. 1
ustawy o Sądzie Najwyższym.
========================================