Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 9 grudnia 1998 r.
I PKN 498/98
Uniewinnienie pracownika od zarzutu popełnienia przestępstwa nie poz-
bawia sądu pracy możliwości uznania, że wypowiedzenie umowy o pracę było
uzasadnione z powodu utraty zaufania do niego lub nieprzydatności do zaj-
mowania dotychczasowego stanowiska pracy.
Przewodniczący: SSN Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Roman
Kuczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1998 r. sprawy z powództwa
Ryszarda F. przeciwko Państwowemu Szpitalowi Klinicznemu [...] w W. przywrócenie
do pracy i wynagrodzenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 29 kwietnia 1998
r. [...]
1. o d r z u c i ł kasację w zakresie dotyczącym ekwiwalentu za niewykorzys-
tany urlop;
2. od d a l i ł kasację w pozostałej części.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 6 listopada 1997 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy dla Wrocławia-
Śródmieścia oddalił żądanie powoda Ryszarda F. o przywrócenie do pracy w Pańs-
twowym Szpitalu Klinicznym [...] w W., ekwiwalent za urlop i odszkodowanie za okres
pozostawania bez pracy. Sąd pierwszej instancji uznał, że istniała przyczyna wypo-
wiedzenia umowy o pracę w postaci utraty zaufania do powoda, zaś zakładowa
organizacja związkowa, której powód był przewodniczącym - wyraziła zgodę na
rozwiązanie stosunku pracy.
Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu oddalił apelację powoda uznając ustalenia faktycz-
2
ne Sądu pierwszej instancji za prawidłowe, znajdujące potwierdzenie w materiale
dowodowym - w tym także w zeznaniach stron przed Sądem drugiej instancji.
Powód w kasacji od powyższego wyroku zarzucił nieważność postępowania,
naruszenie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz.U. Nr 55, poz. 234), naruszenie Konstytucji RP (art. 2) i Europejskiej Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka (art. 6).
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Zaskarżając wyrok Sądu drugiej instancji w całości kasacja okazała się niedo-
puszczalna w części dotyczącej żądania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wy-
poczynkowy za rok 1994, bowiem zgodnie z treścią art. 393 pkt 1 KPC kasacja nie
przysługuje w sprawach o świadczenia, w których wartość przedmiotu zaskarżenia
jest niższa niż 5.000 zł. W tej części zatem kasacja podlega odrzuceniu. W pozos-
tałej części kasacja podlega oddaleniu jako bezzasadna.
Powód jest magistrem prawa, posiada doświadczenie zawodowe na różnych
stanowiskach i w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do uznania, że był on
pozbawiony możności obrony swych praw. Obowiązkiem Sądu Najwyższego wyni-
kającym z przepisu art. 39311
KPC jest, przy rozpatrywaniu kasacji w jej granicach,
branie pod rozwagę z urzędu nieważności postępowania. Sąd Najwyższy stwierdza
zatem, że nie zachodzą w niniejszej sprawie okoliczności powodujące nieważność
postępowania, wymienione w art. 379 KPC. Powód zgłosił szereg wniosków dowo-
dowych rozpatrywanych przez Sąd. Rzeczą Sądu a nie strony jest ocena wiarygod-
ności i mocy dowodów a także ocena, czy sprawa została dostatecznie wyjaśniona
przed zamknięciem rozprawy.
Powód pozostaje w błędnym przekonaniu, że został zwolniony wskutek do-
puszczenia się przestępstwa, od którego to zarzutu został uwolniony prawomocnym
wyrokiem uniewinniającym. Tymczasem powodowi wypowiedziano umowę o pracę z
powodu utraty zaufania do niego jako głównego specjalisty d/s kontroli wewnętrznych
i ta przyczyna, jako uzasadniająca wypowiedzenie, została w postępowaniu przed
Sądami obu instancji udowodniona. Bez znaczenia jest zatem, że powód do
pewnego momentu otrzymywał awanse i premie. Istota utraty zaufania polega na za-
wodzie, jakiego doznaje pracodawca, który obdarzył pracownika pewnym kredytem
zaufania, zaś pracownik tego kredytu nadużył i zaufanie pracodawcy zawiódł. Powód
3
bowiem wytworzył wokół swojej osoby swoim zachowaniem taki klimat, iż
pracodawca i inni pracownicy byli przeświadczeni, że nadużywając swojej pozycji w
zakładzie pracy, wywoził z jego terenu na swoje potrzeby materiały budowlane
używane do remontu szpitala i stanowiące własność szpitala. Przeświadczenie to
było na tyle wiarygodne, że przekonało nawet prokuraturę, która mogąc odmówić
wszczęcia postępowania bądź wszczęte umorzyć - zdecydowała się wnieść prze-
ciwko powodowi akt oskarżenia z art. 200 § 1 i 253 KK. Procesem karnym rządzą
inne zasady niż w postępowaniu cywilnym, a do zasadniczych należy domniemanie
niewinności i tłumaczenie wszelkich nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść
oskarżonego. Dlatego też w braku wystarczających dowodów winy zapaść musi
wyrok uniewinniający od zarzutów stawianych w akcie oskarżenia. Odmiennie jednak
niż prawomocny wyrok skazujący - wyrok uniewinniający nie jest wiążący dla sądu w
postępowaniu cywilnym (art. 11 KPC). Sąd ten nie ocenia czynu w kategorii
przestępstwa i jego zawinienia, lecz w kategorii skutków prawnych w innych niż
prawo karne dziedzinach prawa. Dlatego też sąd cywilny, w tym sąd pracy, władny
jest dokonać własnych ustaleń co do zdarzeń, wywołujących skutki prawne w zak-
resie prawa pracy. Z ustaleń Sądu dokonanych bez przekroczenia granicy swobodnej
oceny dowodów wynika, że powód nie wywoził wprawdzie z terenu szpitala ma-
teriałów budowlanych należących do szpitala, były to materiały wykonawców prze-
kazane na rzecz powoda, ale do ich wywiezienia używał on transportu zakładu pracy,
a same materiały stanowiły dla powoda korzyść z tytułu powiązania wykonawców
robót kontraktami na remont szpitala. Postępowanie powoda przy wywożeniu tych
materiałów (odmowa okazania dokumentów i arogancja) właśnie spowodowały
przeświadczenie, że materiały te nie są legalnego pochodzenia, a po wyeliminowaniu
tego podejrzenia przez wyrok uniewinniający pozostawiły skutek w postaci utraty
zaufania i dalszej przydatności do zatrudnienia na zajmowanym stanowisku, co
uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę i w żadnym razie nie może być uznane za
obrazę art. 2 Konstytucji RP czy też przepisów Europejskiej Konwencji o Ochronie
Praw Człowieka.
Z uwagi na pełnienie przez powoda funkcji przewodniczącego zarządu zakła-
dowej organizacji związkowej pracodawca, zgodnie z przepisem art. 32 ust. 1 ustawy
o związkach zawodowych, zwrócił się o zgodę na rozwiązanie umowy o pracę do tej
organizacji i zgodę taką uzyskał, zapadła bowiem stosowna uchwała. Okoliczność,
że przy jej wydaniu powód nie był obecny oraz że nadrzędna organizacja związkowa
4
za bardziej stosowną uznałaby bierność zakładowej organizacji związkowej, w tej
kwestii pozostaje bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy, bowiem kontrola postę-
powania statutowych organów związków zawodowych nie należy do sądu. Praco-
dawca wywiązał się z obowiązku wynikającego z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach
zawodowych i wymaganą zgodę na rozwiązanie z powodem umowy o pracę uzyskał,
przeto zarzut naruszenia tego przepisu uznać należy za chybiony.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw
do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 3938
§ 1 i art. 39312
KPC orzekł jak w sen-
tencji wyroku.
========================================