Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 14 stycznia 1999 r.
II UKN 417/98
Odrzucenie skargi o wznowienie postępowania w trybie art. 410 § 1 lub
411 KPC może nastąpić tylko wtedy, gdy skarga nie opiera się na ustawowej
podstawie wznowienia, nie zaś gdy podstawa ta nie jest merytorycznie uza-
sadniona. Sąd drugiej instancji jest właściwy do rozpoznania skargi o wzno-
wienie z przyczyn restytucyjnych (art. 403 § 2 KPC) jedynie wtedy, gdy zmienił
zaskarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy, a nie gdy oddalił środek zas-
karżenia (art. 405 KPC).
Przewodniczący: SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (spra-
wozdawca), Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 1999 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku Jana M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w Z. o wysokość emerytury, na skutek kasacji wnioskodawcy od
postanowienia Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kato-
wicach z dnia 29 maja 1998 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
u c h y l i ć zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia
20 października 1997 r. [...] i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Katowicach
do rozpoznania według właściwości.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 29 maja 1998 r. [...] Sąd Apelacyjny w Katowicach od-
rzucił skargę wnioskodawcy Jana M. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 21 grudnia 1995 r. [...]. Sąd stwierdził, że
2
powoływane jako „nowe dowody” pismo z dnia 28 stycznia 1955 r. było znane Sądo-
wi orzekającemu, co wynika z uzasadnienia wyroku z dnia 21 grudnia 1995 r. Po-
dobnie należy ocenić powoływanie się na pismo skierowane do Naczelnego Dyrekto-
ra [...] Zjednoczenia Przemysłu Węglowego określające stanowisko pracy wniosko-
dawcy w latach 1951-1981. Oznacza to, że nie wystąpiły przesłanki uzasadniające
skargę.
W kasacji od powyższego postanowienia wnioskodawca zarzucił „naruszenie
przepisów postępowania, tj. art. 411 KPC w sposób, w następstwie którego nastąpiło
negatywne rozstrzygnięcie dla ubezpieczonego” i wniósł o jego uchylenie i przeka-
zanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu
kosztów postępowania kasacyjnego. W uzasadnieniu kasacji wskazano, że nowymi
dowodami w rozumieniu art. 403 § 2 KPC były nieznane dotąd pismo działu perso-
nalnego Kopalni Z.-Z. z 28 stycznia 1955 r. oraz pismo R. Spółki Węglowej KWK B. z
2 października 1997 r. (data znacznie późniejsza niż data wyroku) wyraźnie wska-
zujące, że wnioskodawca zatrudniony na stanowisku referenta technicznego od-
działu dołowego był wynagradzany jak pracownik pracujący pod ziemią.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
W myśl art. 403 § 2 KPC skarga o wznowienie postępowania może być oparta
o tzw. przyczyny restytucyjne, w sytuacji gdy zostaną wykryte takie okoliczności fak-
tyczne lub środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których
strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Nie jest więc wątpliwe, że
chodzić tu może o takie okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, które istniały w
czasie poprzedniego postępowania, a które nie były przez stronę powoływane jako
jej nie znane.
Jedynie w przypadku, gdy skarga nie opiera się na ustawowej podstawie
wznowienia (nie zaś gdy podstawa ta nie jest uzasadniona) Sąd odrzuca skargę na
posiedzeniu niejawnym - art. 410 §1 lub na rozprawie, na której rozstrzyga o do-
puszczalności wznowienia - art. 411 KPC.
Jako podstawę skargi w rozpoznawanej sprawie wnioskodawca wskazał mię-
dzy innymi pismo R. Spółki Węglowej KWK B. z dnia 2 października 1997 r. (nowy
dowód), według którego był on zatrudniony w okresie 1955-1961 na stanowisku refe-
renta technicznego oddziału dołowego i w związku z tym był wynagradzany jak pra-
3
cownik inżynieryjno-techniczny pod ziemią. Pismo to jako nowy dowód w sprawie
(niezależnie od oceny jego merytorycznej wartości) stanowi ustawową podstawę
wznowienia w rozumieniu art. 403 § 2 KPC, stąd też odmienne stanowisko Sądu
Apelacyjnego nie może być uznane za trafne. W tej sytuacji odrzucenie skargi o
wznowienie postępowania jako nie opartej na ustawowej podstawie wznowienia i w
związku z tym niedopuszczalnej było nietrafne, a Sąd winien ocenić jej merytoryczną
trafność i postanowić zgodnie ze wskazaniami zawartymi w art. 412 KPC.
Stwierdzić też trzeba, że w myśl art. 405 zdanie 2 KPC do wznowienia postę-
powania z przyczyn restytucyjnych, właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał co do
istoty sprawy - niezależnie od tego, czy zaskarżono wyrok sądu jednej instancji, czy
też wyroki sądów różnych instancji. Sąd drugiej instancji byłby właściwy jedynie
wówczas, gdyby w wyniku uwzględnienia środka odwoławczego, zmienił zaskarżony
wyrok Sądu pierwszej instancji i orzekł co do istoty sprawy. W niniejszej sprawie Sąd
Apelacyjny wyrokiem z dnia 21 grudnia 1995 r. oddalił rewizję wnioskodawcy od wy-
roku Sądu Wojewódzkiego z dnia 20 lipca 1995 r. [...], a więc nie orzekł co do istoty
sprawy w rozumieniu art. 405 KPC.
Z tych więc przyczyn uwzględniając kasację, należało uchylić zaskarżone pos-
tanowienie oraz postanowienie Sądu Wojewódzkiego z dnia 20 października 1997 r. i
przekazać sprawę Sądowi pierwszej instancji do rozpoznania według właściwości.
========================================