Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSA Iwona Szybka

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2013 r. w Łodzi

sprawy R. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o ustalenie należności za niezapłacone składki,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 23 marca 2012 r., sygn. akt: VIII U 498/12;

1.  zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten tylko sposób, iż ustala, że kwota należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy
i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wymieniona w decyzji obejmuje odsetki liczone na dzień 28 października 2010 r.;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz R. A. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

III Aua 953/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. decyzją z dnia 16 lutego 2011 r. określił należności R. A. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne za okres od lutego 2010 r. do września 2010r. w kwocie 78.584, 17 zł wraz z odsetkami liczonymi na dzień 16 lutego 2011 r. w kwocie 5,401 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za okres od marca 2010r. do sierpnia 2010 r. w kwocie 2.336, 55 zł wraz z odsetkami liczonymi na dzień 16 lutego 2011 r. w kwocie 158 zł, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od stycznia 2010 do sierpnia 2010 r. w kwocie 19, 385,19 zł wraz z odsetkami liczonymi na dzień 16 lutego 2011 r. w kwocie 1459 zł.

Decyzja ta została wydana w celu ochrony wierzytelności na wypadek nie dopełnienia przez odwołującego się postanowień umowy ratalnej z dnia 17 listopada 2010 r. jako podstawa do dokonania zabezpieczenia na majątku dłużnika.

W odwołaniu od w/w decyzji R. A. zarzucił naruszenie przez organ rentowy art. 83 ust. 1 i art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U z 1998 r. Nr 137 poz. 887 ze zm. ) poprzez wydanie decyzji w sytuacji gdy określone w niej kwoty zostały objęte umową ratalną, którą w pełni respektuje i zgodnie z nią spłaca należności oraz podniósł iż od składek które rozłożono na raty zgodnie z powołanymi przepisami nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o ustalenie tych rat w związku z czym wniósł o zmianę decyzji i nieobciążanie go odpowiedzialnością za zalegle składki.

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 23 marca 2012 r. oddalił odwołanie i ustalił następujący stan faktyczny: R. A. w czasie prowadzenia działalności gospodarczej nie dopełnił obowiązku opłacania składek z tego tytułu.

W dniu 17 listopada 2010 r. zawarł z organem rentowym umowę o rozłożeniu należności z tytułu nieopłaconych składek na raty. Należności te obejmowały: składki z tytułu ubezpieczenia społecznego za okres od stycznia do września 2010 r. w kwocie 85, 792, 67 zł wraz z odsetkami liczonymi na dzień 28 października 2010 r. w kwocie 3027 zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lutego do września 2010 r. w kwocie 3093, 05 zł wraz z odsetkami na dzień 28 października 2010 r. w kwocie 114 zł, składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od stycznia do sierpnia 2010 r. w kwocie 21,266, 29 zł wraz z odsetkami na dzień 28 października 2010 r. w kwocie 886 zł.

Razem należności wynosiły 114.179, 01 zł. Odsetki za zwłokę naliczone zostały na dzień złożenia wniosku przez odwołującego się wniosku o rozłożenie na raty. W umowie odwołujący się zobowiązał się do opłacania poszczególnych rat zgodnie z ustalonym w umowie harmonogramem § 4 umowy. W § 7 umowy wskazano okoliczności rozwiązania umowy , po rozwiązaniu której należności z tytułu składek staja się wymagalne wraz z odsetkami za zwłokę.

Na dzień wydania zaskarżonej decyzji odwołujący się dokonał wpłat trzech pierwszych rat wynikających z umowy ratalnej tj. raty wyznaczonej do spłaty na dzień 30 listopada 2010 r., na dzień 30 grudnia 2010 r., i na dzień 31 stycznia 2011 r.

W zaskarżonej decyzji organ rentowy uwzględnił wpłacone należności przez odwołującego się zgodnie z układem ratalnym.

W tak ustalonym stanie faktycznym w oparciu o treść art. 13, art. 16 ust. 4 pkt 1, art. 17 art. 23 ustawy o systemie, Sąd uznał, iż roszczenie odwołującego się nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd podkreślił w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia iż, z uwagi na to, że zaskarżona decyzja nie zobowiązuje skarżącego do zapłaty składek, to w żaden sposób nie narusza postanowień umowy ratalnej.

R. A. jest zobowiązany do spłaty należności wynikających z umowy ratalnej wraz z odsetkami natomiast nie dopełnienie tego obowiązku skutkuje naliczenie przez organ rentowy dalszych odsetek.

Zdaniem Sądu z uwagi na to, że organ rentowy jest zobowiązany i uprawniony w granicach prawem przewidzianych, do dokonywani wszelkich czynności zmierzających do zabezpieczenia swoich wierzytelności a zatem przedmiotowa decyzja jest konieczna jako podstawa do dokonania zabezpieczenia na majątku odwołującego się swoich wierzytelności w przypadku nie dopełnienia przez niego obowiązków wynikających z umowy ratalnej.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją R. A. wnosząc o jego zmianę i uchylenie zaskarżonej decyzji ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu sądowemu naruszenie przepisów postępowania art. 227 kpc i art. 233 § 1 kpc, poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, pominiecie faktu, iż strony zawarły umowę ratalną , według której, odwołujący się zobowiązał się do spłaty należności wskazanych w decyzji, której postanowienia wykonał i wykonuje a zatem nie zachodzi żaden przypadek wymieniony w umowie powodujący natychmiastowa wymagalność należności czy też rodzący po stronie organu rentowego obawę, że nie będzie on wywiązywał się z postanowień umowy.

Ponadto odwołujący się zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego art. 83 ust. 1 ustawy o systemie poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu za prawidłową decyzję organu rentowego określającą należność z tytułu składek, w sytuacji gdy wysokość ta została już ustalona umową ratalną.

Ponadto skarżący zarzucił naruszenie art. 29 ust. 2 ustawy systemowej poprzez naliczenie odsetek za zwłokę od składek, które zostały rozłożone na raty, w sytuacji gdy z brzmienia w/w przepisu wynika iż w takiej sytuacji nie nalicza się odsetek.

W uzasadnieniu swego stanowiska strona skarżąca podniosła, iż w realiach niniejszej sprawy zaskarżoną decyzję należy uznać za bezzasadną, gdyż dotyczy ona tych samych zaległości, których wysokość i spłata zostały uregulowane w drodze umowy ratalnej.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zarzutom apelacji w zakresie naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 29 ust. 2 ustawy systemowej trudno odmówić słuszności.

Zgodnie z treścią art. 83 ust. 1 w/w ustawy zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności: zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, przebiegu ubezpieczenia, ustalania wymiaru składek ich poboru a także umarzania należności z tytułu składek (… ). Z brzmienia tego przepisu wynika, iż katalog spraw w których organ jest uprawniony do wydania decyzji nie jest w nim określony wyczerpująco.

A zatem organ rentowy był uprawniony do wydania zaskarżonej decyzji, która w swojej treści jedynie określa należności skarżącego z tytułu nieopłaconych składek, po uwzględnieniu dokonanych już wpłat, zgodnie z unormowaniami zawartymi w układzie ratalnym. A zatem nie można uznać, iż decyzja ta jest bezzasadna jak to podniósł apelujący, gdyż dotyczy tych samych zaległości co układ ratalny.

Skoro organ rentowy w świetle w/w przepisu jest uprawniony do wydawania wszelkich decyzji w sprawach indywidualnych w tym również dotyczących np. przebiegu ubezpieczenia oraz ustalania wymiaru składek, to zaskarżona decyzja w żaden sposób nie narusza uregulowań ustawowych do jej wydania. A zatem żądanie zawarte w apelacji a dotyczące uchylenia zaskarżonej decyzji jest z w/w względów nie uzasadnione i apelacja w tym zakresie podlega oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

Natomiast decyzja ta w zakresie określenia odsetek na datę jej wydania narusza przepis art. 29 ust. 2 ustawy systemowej, podobnie jak rozstrzygniecie Sądu I instancji uznające ją w całości za prawidłową.

Okolicznością bezsporną w sprawie jest to, że układ ratalny określał odsetki od kwot poszczególnych składek na dzień złożenia wniosku o rozłożenie na raty tj. 28 października 2010 r. Natomiast zaskarżoną decyzją organ rentowy określił odsetki od tych samych zaległości które były objęte układem ratalnym i za ten sam okres czasu na dzień jej wydania tj. 16 lutego 2011 r.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy systemowej od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg. A zatem organ rentowy wobec zawarcia układu ratalnego i określenia w nim wysokości i terminu spłaty odsetek nie był uprawniony w świetle powyższej regulacji do określenia w zaskarżonej decyzji odsetek na datę jej wydania. A zatem ma rację strona skarżąca, iż takie określenie odsetek w zaskarżonej decyzji jest niczym nie uzasadnione i pozostaje w sprzeczności z treścią powołanego przepisu, w szczególności iż odwołujący się wywiązuje się z postanowień układu ratalnego, dokonując systematycznie wpłat należności zgodnie z harmonogramem tego układu.

Na marginesie należy wskazać, iż zaskarżona decyzja jakkolwiek jest dopuszczalna w obrocie prawnym to jednak jest przedwczesna z uwagi na to, że zasada odpowiedzialności skarżącego za zalegle składki została ustalona układem ratalnym a odwołujący się podpisując przedmiotowy układ godził się z poniesieniem w/w odpowiedzialności oraz z naliczoną w nim wysokością poszczególnych rat i odsetek. Natomiast cel jaki leżał u podstaw wydania zaskarżonej decyzji ma charakter zbyt asekuracyjny w sytuacji dysponowania przez organ rentowy umową ratalną, systematyczną spłatą wymienionych w niej należności wraz z odsetkami oraz gwarancją po stronie organu rentowego, iż w przypadku niedochowania warunków tego układu cała należność jest natychmiast wymagalna.

Nie można natomiast podzielić stanowiska strony skarżącej zawartego w apelacji naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów postępowania w niej wskazanych. Sąd I instancji w swoim rozstrzygnięciu dokonał wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów, natomiast nie prawidłowo nie zastosował w niniejszej sprawie regulacji zawartej w art. 29 ust. 2 ustawy systemowej.

Mając zatem powyższe na uwadze w zakresie odsetek apelacja zasługuje na uwzględnienie i w tym zakresie orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 kpc.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc w zw. z § 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 1i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. ( Dz. U z 2002 r. Nr 163 poz. 1348 ze zm. ).