Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 23 kwietnia 1999 r.
II UKN 590/98
Jeżeli sąd drugiej instancji dopuścił (art. 381 KPC) dowód, który nasuwa
wątpliwości, co do wniosków wynikających z opinii biegłych przeprowadzonej
przez sąd pierwszej instancji, to powinien wątpliwości te usunąć, co najmniej
przez zażądanie ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie (art. 286 KPC).
Przewodniczący: SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Jerzy
Kuźniar, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 1999 r. sprawy z wniosku
Sławomira Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w T.M. o
rentę inwalidzką, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Łodzi z dnia 1 lipca 1998 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w
Łodzi do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyj-
nego.
U z a s a d n i e n i e
Sławomir Z. złożył w dniu 8 kwietnia 1997 r. wniosek o przyznanie mu prawa
do renty inwalidzkiej w związku z wypadkiem przy pracy. Decyzją z dnia 20 maja
1997 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w T.M. odmówił wnioskodawcy
prawa do renty inwalidzkiej w związku z wypadkiem przy pracy i drugą decyzją z tej
samej daty - prawa do renty inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi, wyrokiem z
dnia 12 lutego 1998 r. [...] oddalił odwołanie wnioskodawcy od tych decyzji. Sąd
Wojewódzki przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy: neurologa i chirurga or-
topedy, a także opinii Kliniki Ortopedii Akademii Medycznej w Ł. Sąd ustalił, że
wnioskodawca w dniu 5 kwietnia 1995 r. uległ wypadkowi przy pracy, wskutek które-
go doznał złamania kości piętowej prawej, w obecnym czasie bez ograniczenia
2
sprawności. Zdjęcie rentgenowskie tyłostopia prawego wykazuje pełny zrost, ze
zmniejszeniem jedynie kąta Bohlera o połowę i koślawością 10 stopni oraz cechy
zmian zwyrodnieniowych w zakresie stawu skokowo-piętowego. Ponadto rentgen
kręgosłupa lędźwiowego wykazuje cechy zmian zwyrodnieniowych pod postacią
osteofitów na krawędziach trzonów kręgów L1 i L2 oraz spłycenie lordozy lędźwiowej.
Zmiany w narządzie ruchu wnioskodawcy są następstwem wypadku przy pracy z
dnia 5 kwietnia 1995 r., ale nie ograniczają w istotny sposób jego zdolności do pracy i
nie powodują inwalidztwa żadnej grupy. Sąd Wojewódzki nie znalazł podstaw do
zmiany zaskarżonych decyzji i przyznania wnioskodawcy prawa do renty inwalidzkiej
przewidzianej w art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin.
Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrokiem z dnia 1 lipca 1998 r. [...] oddalił apelację
wnioskodawcy od tego wyroku. Sąd drugiej instancji przyjął, że analiza materiału
dowodowego sprawy wskazuje na trafność ustaleń wyroku Sądu pierwszej instancji
w zakresie stanu zdrowia wnioskodawcy oraz oceny, iż nie powoduje on inwalidztwa.
Według żadnej z opinii biegłych zmiany chorobowe nie ograniczają w stopniu
istotnym jego możliwości zarobkowania i wykonywania dotychczasowego zatrudnie-
nia. Ocena biegłych sądowych jest zbieżna z oceną zawartą w orzeczeniu Woje-
wódzkiej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia, która zweryfikowała
orzeczenia Obwodowej Komisji jako nieprawidłowe. Zdaniem Sądu drugiej instancji
nie wnosi nowych elementów w sprawie złożona w postępowaniu apelacyjnym,
kserokopia karty choroby konsultacji medycznej wypełniona przez dr N., z której
wynika, iż stwierdził on w stawie skokowym dolnym zesztywnienie i uznał, że
wnioskodawca wymaga leczenia operacyjnego oraz przeciwwskazana jest praca na
wysokości. Renta inwalidzka przysługuje pracownikowi, który jest inwalidą. O istnie-
niu inwalidztwa decyduje utrata częściowej lub całkowitej zdolności do wykonywania
zatrudnienia z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu.
Istnienie pewnych przeciwwskazań do wykonywania określonych prac, czy też zale-
cenie zabiegu operacyjnego nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem takich naru-
szeń sprawności organizmu, które dawałyby podstawę uznania inwalidztwa wnios-
kodawcy.
Kasację od tego wyroku wniósł wnioskodawca. Zarzucił naruszenie przepisów
postępowania w zakresie, który miał istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2
KPC), a mianowicie: a) art. 227 KPC i 286 KPC w związku z art. 232 KPC i art. 241
3
KPC - przez: 1) nieprzesłuchanie bezpośrednie biegłych wydających opinie w niniej-
szej sprawie na okoliczność rozbieżności między twierdzeniami zawartymi w ich opi-
niach a stanowiskiem lekarzy leczących wnioskodawcę, 2) niedopuszczenie i nie-
przeprowadzenie - dowodu z zasięgnięcia opinii Instytutu Medycyny Pracy lub zes-
połu biegłych Akademii Medycznej na istotną w sprawie okoliczność - czy stan zdro-
wia powoda uzasadnia zaliczenie do grupy inwalidów, a co za tym idzie przyznania
mu prawa do renty inwalidzkiej; b) art. 233 § 1 KPC - przez przekroczenie granic
swobodnej oceny dowodów polegające na dokonaniu tej oceny jedynie w oparciu o
opinie biegłego Sądu Wojewódzkiego lek. med. Henryka R. i biegłego z Akademii
Medycznej w Ł. dr n. med. Witolda K., z pominięciem stanowiska lekarza prowadzą-
cego dr n. med. Kryspina N. - również pracownika tej samej kliniki AM co biegły Wi-
told K. W uzasadnieniu kasacji wnioskodawca podniósł, że w materiale dowodowym
sprawy występują rozbieżności między stanowiskiem biegłych, a stanowiskiem leka-
rzy prowadzących proces leczenia wnioskodawcy. Zdaniem dr n.med. Kryspina N.,
stan zdrowia wnioskodawcy rodzi u niego konieczność przeprowadzenia zabiegu
operacyjnego oraz uniemożliwia mu wykonywanie pracy na wysokości, co w zesta-
wieniu z zawodem elektromontera, uniemożliwia w ogóle pracę. Zdaniem wniosko-
dawcy, w tej sytuacji Sądy obu instancji naruszyły przepisy art. 227 KPC, 286 KPC,
232 KPC i 241 KPC, bowiem przy stwierdzonych rozbieżnościach, Sąd powinien
przesłuchać na te okoliczności biegłych bądź zażądać opinii zespołu biegłych.
Wnioskodawca jest elektromonterem i biegli powinni się wypowiedzieć czy stwier-
dzone u niego schorzenia nie stanowią przeszkód do wykonywania zawodu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd pierwszej instancji była wszechs-
tronna, a przez to dokonana z uwzględnieniem art. 233 § 1 KPC. Jednakże
wnioskodawca w postępowaniu apelacyjnym powołał się na nowy dowód - świa-
dectwo lekarskie lekarza prowadzącego jego leczenie, z którego można wnosić, że
schorzenie wnioskodawcy uniemożliwia mu wykonywanie dotychczasowego zatrud-
nienia. Sąd drugiej instancji powinien w świetle art. 381 KPC rozważyć, czy dowód
ten należało przeprowadzić. Z tego punktu widzenia istotne jest, że Sąd dowód ten
uwzględnił i ustosunkował się do niego. Jednakże nastąpiło to z przekroczeniem
zasad obowiązujących przy ocenie dowodów, wymagających posiadania wiedzy
4
specjalnej. Dowód ten pozostawał bowiem, co najmniej w częściowej sprzeczności z
dotychczas przeprowadzonymi dowodami z opinii, dotyczącymi stanu zdrowia wnios-
kodawcy i ze skutkami w zakresie ograniczenia zdolności do wykonywania zatrud-
nienia. W tej sytuacji obowiązkiem Sądu drugiej instancji było wyjaśnienie tej
sprzeczności, drogą co najmniej ustnego uzupełnienia przez biegłych dotychczas zło-
żonych opinii (zażądanie opinii uzupełniającej) - art. 286 KPC. Należy uznać, że bez
takiego uzupełnienia materiału dowodowego, ocena dowodów dokonana przez Sąd
drugiej instancji nie jest wszechstronna, a przez to narusza art. 233 § 1 KPC w
związku z art. 382 KPC.
Wobec tego należało uznać, że kasacja powołuje się na usprawiedliwione
podstawy, gdyż naruszenie przepisów proceduralnych mogło mieć istotny wpływ na
rozstrzygnięcie sprawy. Prowadziło to do uwzględnienia kasacji i orzeczenia na pods-
tawie art. 39313
§ 1 KPC i 108 § 2 KPC, jak w sentencji.
========================================