Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 25 maja 1999 r.
II UKN 658/98
Prawidłowo sporządzony protokół powypadkowy stanowi dokument
urzędowy (art. 244 § 2 KPC), którego treść jest dowodem tego, że miały miejsce
opisane w nim fakty oraz że zakwalifikowano je jako wypadek przy pracy.
Przewodniczący: SSN Beata Gudowska (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Andrzej Wasilewski, Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 25 maja 1999 r. sprawy z powództwa
Leszka P. przeciwko Przedsiębiorstwu Robót Górniczych „R.” w likwidacji S.A. w J.Z.
o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 10 września
1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Leszek P., pracujący jako ślusarz pod ziemią, przodowy brygady Przedsię-
biorstwa Robót Górniczych w J.Z., od połowy lipca 1991 r. wykonywał ciężką pracę
na stromej pochylni przy montowaniu, bez użycia podciągarki, rurociągu z rur pod-
sadzkowych o wadze ok. 250 kg. Po stawieniu się do pracy w dniu 14 sierpnia 1991
r., jeszcze przed rozpoczęciem czynności pracowniczych, w trakcie oczekiwania na
wypłatę wynagrodzenia, poczuł silny ból wieńcowy, rozpoznany następnie jako objaw
podwsierdziowego zawału ściany dolnej serca.
Zawarta w protokole powypadkowym ocena, że opisane zdarzenie nie jest
wypadkiem przy pracy, albowiem nastąpiło z przyczyny samoistnych schorzeń, bez
zadziałania szkodliwego czynnika zewnętrznego, ostała się po prawomocnym odda-
leniu wyrokiem Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Jastrzębiu Zdroju z dnia 23 maja
1995 r. powództwa o jego sprostowanie. W oparciu o ten sam stan faktyczny Leszek
P. nowym pozwem zażądał od pracodawcy - Przedsiębiorstwa Robót Górniczych
2
„R.” S.A. w J.Z. (w likwidacji) zapłaty kwoty 14.244 zł tytułem odszkodowania. Po-
wództwo to oddalono wyrokiem Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju z dnia 27 lu-
tego 1998 r. po stwierdzeniu, że zawał serca, jakiego doznał powód, nie nastąpił w
okolicznościach zdefiniowanych w art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świad-
czeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z
1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), albowiem nie doszło do niego wskutek zadziałania
istotnej zewnętrznej przyczyny.
Apelację powoda od powyższego wyroku oddalił Sąd Wojewódzki w Katowi-
cach-Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 10 września 1998 r. Przyj-
mując ustalenia faktyczne i podzielając argumentację prawną Sądu pierwszej instan-
cji, Sąd odwoławczy posłużył się argumentem, że [...] brak w czynnościach pracow-
niczych powoda takiego czynnika, który stanowiłby istotną współprzyczynę uszko-
dzenia zdrowia powoda, w rzeczywistości będącego skutkiem daleko posuniętej
miażdżycy naczyń wieńcowych.
Kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego powód oparł na podstawie narusze-
nia prawa materialnego przez błędne - w świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. – „przyjęcie, że zawał serca, którego powód doznał na terenie zak-
ładu pracy nie jest wypadkiem przy pracy z uwagi na brak przyczyny zewnętrznej
zdarzenia”. Przytaczając jako podstawę kasacji również naruszenie przepisów pos-
tępowania, art. 227 i 235 KPC „przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycz-
nych istotnych dla sprawy”, zarzucał nieprawidłowość ustaleń wyroku Sądu pierwszej
instancji. Na uzasadnienie obydwu podstaw posługiwał się jednym w zasadzie argu-
mentem, że Sąd drugiej instancji przy wydaniu zaskarżonego wyroku oparł się wy-
łącznie na aktach sprawy zakończonej wyrokiem Sądu Rejonowego Sądu Pracy w
Jastrzębiu Zdroju z dnia 23 maja 1995 r. [...] oddalającym powództwo o ustalenie.
Wytknął też, że już w apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju z
dnia 27 lutego 1998 r. zarzucał nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego kar-
diologa, innego niż powołany w poprzedniej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Roszczenie zgłoszone w pozwie o zapłatę znajduje podstawę w przepisie art.
9 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.),
3
stosownie do którego pracownikowi, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałe-
go lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowa-
nie pieniężne. Jego przesłanką sine qua non jest stwierdzenie wypadku przy pracy,
dokonane w protokole sporządzonym przez zespół powypadkowy w przepisanym
trybie. W odniesieniu do wypadku przy pracy, który zdarzył się powodowi, tryb ten
przewidywało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 1974 r. w sprawie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. z 1983 r. Nr 55, poz.
244), nakazujące, aby zespół o składzie wynikającym z § 5 tego rozporządzenia zba-
dał warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na po-
wstanie wypadku, dokonał między innymi oględzin miejsca wypadku, stanu technicz-
nego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz
przesłuchał poszkodowanego, świadków, a także mógł zasięgnąć opinii lekarza oraz,
w razie potrzeby, innych specjalistów. Na podstawie tak zebranych dowodów doty-
czących wypadku, zespół powypadkowy sporządzał protokół ustalenia okoliczności i
przyczyn wypadku (zwany dalej „protokołem powypadkowym”), który obejmował swą
treścią dokonane ustalenia faktyczne oraz rozstrzygnięcie, czy badany wypadek jest
wypadkiem przy pracy oraz czy zachodzą okoliczności, mogące mieć wpływ na
prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku, ze wskazaniem
dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia oraz ze szczegółowym uza-
sadnieniem (§ 11 ust. 2 rozporządzenia).
Prawidłowo sporządzony przez zespół protokół powypadkowy stanowi doku-
ment urzędowy (art. 244 § 2 KPC), którego treść jest dowodem tego, że miały miejs-
ce opisane w nim fakty oraz że nadano im kwalifikację odnoszącą się do definicji wy-
padku przy pracy. Na zasadzie art. 252 KPC ten, kto wykaże interes prawny, może
żądać, aby ustalenia protokółu powypadkowego zostały zmienione, co oznacza, że
nie są wiążące dla sądu powszechnego (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25
lipca 1973 r., III PRN 35/73, OSNCP 1974 Nr 5, poz. 95).
W kasacji powoda nie były kwestionowane fakty, lecz ich ocena prawna, skut-
kująca stwierdzenie, że wypadek z dnia 14 sierpnia 1991 r. nie spełnia przesłanek
wymaganych definicją z art. 6 ustawy. Podważanie tego rozstrzygnięcia dokonywane
jest w kasacji w drodze wytknięcia Sądowi Wojewódzkiemu niewyjaśnienia istotnych
okoliczności sprawy o odszkodowanie przez pominięcie dodatkowych dowodów z
opinii lekarzy biegłych z zakresu kardiologii i pulmonologii. Skarżący zażądał, aby
ocena ta została dokonana na nowo, w oderwaniu od prawomocnych ustaleń i ocen
4
dokonanych w postępowaniu zakończonym wyrokiem Sądu Rejonowego-Sądu Pracy
w Jastrzębiu Zdroju z dnia 23 maja 1995 r. [...], utrzymanym w mocy przez Sąd Wo-
jewódzki Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-Ośrodek Zamiejsco-
wy w Rybniku z dnia 12 października 1995 r. [...].
W postępowaniu cywilnym sądy samodzielnie dokonują oceny każdego stanu
faktycznego, z którego powód wywodzi swe roszczenie. Ocena taka była także do-
konywana przy wydaniu zaskarżonego wyroku, a Sąd Wojewódzki dokonał jej na
podstawie dowodu z akt Sądu Rejonowego w Jastrzębiu Zdroju [...]. Ograniczając
zakres postępowania dowodowego do tego dowodu, nie naruszył wskazanych w ka-
sacji przepisów art. 227 KPC i art. 235 KPC, skoro w tym właśnie postępowaniu wy-
czerpane zostały wszystkie dowody konieczne dla rozstrzygnięcia, czy wypadek po-
woda był wypadkiem chronionym w prawie ubezpieczeń społecznych. Należy pod-
nieść, że Sąd Rejonowy w Jastrzębiu Zdroju przeprowadził żądany obecnie dowód z
opinii biegłego lekarza kardiologa. Opinia tego biegłego nie była przez powoda kwes-
tionowana, toteż Sąd Rejonowy mógł na jej podstawie orzec, że schorzenie powoda
nie było skutkiem wypadku przy pracy, ale schorzeniem samoistnym, z tytułu którego
nie przysługują świadczenia odszkodowawcze. Skarżący nie wykazał, jaki wpływ na
wynik sprawy miało pominięcie w obecnym postępowaniu dowodu z opinii innego
biegłego, ani też przekonywująco nie uzasadnił potrzeby przeprowadzenia dowodu z
opinii biegłego pulmonologa.
W takim stanie rzeczy Sąd Najwyższy stwierdził brak istnienia podstaw, na
jakich skarżący opierał żądanie orzeczenia kasatoryjnego, i orzekł na podstawie art.
39312
KPC.
========================================