Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 29 lipca 1999 r.
II UKN 54/99
Uwzględnienie zarzutu naruszenia zaskarżonym orzeczeniem przepisu
wymienionego we wskazanej podstawie kasacyjnej, lecz nie objętego uzasad-
nieniem kasacji, nie jest przekroczeniem przez Sąd Najwyższy granic kasacji
(art. 39311
KPC), jeżeli naruszenie to jest oczywiste.
Przewodniczący: SSN Beata Gudowska, Sędziowie: SN Maria Tyszel (spra-
wozdawca), SA Krystyna Bednarczyk.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 1999 r. sprawy z wniosku
Teofila C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w R. o wcześniej-
szą emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Warszawie z dnia 24 listopada 1998 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 19 czerwca 1998 r. [...] oddalił odwołanie Teofila C., urodzonego 2
czerwca 1939 r., od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w R. z dnia
1 września 1997 r., odmawiającej przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.
Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie, Sąd wskazał, że wprawdzie wnioskodawca zos-
tał zwolniony z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, jednakże nie wykazał
wymaganego okresu 40 lat zatrudnienia przed dniem 31 lipca 1997 r., a jedynie 38
lat i 10 miesięcy. Sąd uznał, że wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowe-
go nie dały podstaw do zaliczenia na uprawnienia emerytalne wnioskodawcy okre-
sów pracy udowadnianych zeznaniami świadków. Wobec tego ustalenia Sąd uznał,
że wnioskodawca nie spełnia warunków do emerytury przysługującej bez względu na
wiek pracownika, a przewidzianej w § 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
2
25 marca 1997 r. w sprawie zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pra-
cowników zwalnianych z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz.U. Nr 20, poz.
159).
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, po
przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego, zaliczył wnioskodaw-
cy dodatkowy okres pracy od 1 lipca 1957 r. do 5 sierpnia 1958 r., wynoszący 1 rok,
1 miesiąc i 5 dni. Ponieważ okresy zatrudnienia wnioskodawcy wyniosły łącznie je-
dynie 39 lat, 11 miesięcy i 5 dni, zamiast wymaganych 40 lat, Sąd Apelacyjny wyro-
kiem z dnia 24 listopada 1998 r. [....] oddalił apelację wnioskodawcy.
W kasacji, zaskarżonemu wyrokowi zarzucono: „naruszenie prawa material-
nego (art. 3931
pkt 1 KPC), a konkretnie art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17 października
1991 r. (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) o rewaloryzacji i zasadach ustalania emery-
tur i rent..., przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, wskutek przyję-
cia, że powód będąc uczniem był na utrzymaniu rodziców, a praca jego w
gospodarstwie rolnym była jedynie pracą dorywczą i nie stanowiła źródła jego
utrzymania” oraz „naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 KPC, a w szczególności art. 233 § 1, 328 § 2
i 381 oraz 382 KPC) na skutek nierozważenia wszechstronnie całego materiału do-
wodowego zebranego w tej sprawie, a konkretnie pominięcie zarówno w swoich
rozważaniach jak też w uzasadnieniu wyroku zgłoszonych przez powoda dowodów
przy piśmie procesowym z dnia 5 listopada 1998 r. w postaci umów o pracę i świa-
dectw pracy, które to dowody mogły skutkować ustalenie 40-letniego okresu zatrud-
nienia”. Wniosek kasacyjny zmierzał do uchylenia zaskarżonego wyroku w całości
oraz uchylenia poprzedzającego go wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 19 czerwca 1998 r. [...] i przekazania
sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając sprawę w granicach kasacji Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co
następuje:
Przedmiot zaskarżenia kasacyjnego sprowadza się do zagadnienia, czy okres
pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym jego rodziców, po ukończeniu przez
niego 16 lat życia, tj. od 28 kwietnia 1951 r. do 30 czerwca 1957 r., gdy był uczniem
szkoły ponadpodstawowej można uwzględnić - na podstawie art. 5 pkt 3 ustawy z
3
dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania
emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 105, poz. 450 ze zm.) przy
ustalaniu prawa do emerytury. Skład orzekający w sprawie w pełni podziela stano-
wisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, zgodne z wieloletnim orzecznictwem Sądu
Najwyższego, że pomoc w gospodarstwie rolnym rodziców świadczona przez
dziecko w okresie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej nie jest pracą w gos-
podarstwie rolnym w rozumieniu powołanego przepisu. Prawidłowo oceniając ten
okres, Sąd Apelacyjny pominął jednak fakt, że według świadectwa dojrzałości znaj-
dującego się w aktach rentowych wnioskodawca zdał egzaminy w dniu 27 maja 1957
r. [...], a więc jest wysoce prawdopodobnym, że w okresie od 28 maja do 30 czerwca
nie był zobowiązany do codziennego uczęszczania do szkoły. W tym zakresie za-
sadny jest zarzut kasacji naruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 233 § 1 KPC, bo-
wiem zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dał podstaw do ustalenia, że wnios-
kodawca dojeżdżał do szkoły pomiędzy zdaniem egzaminu dojrzałości a dniem 30
czerwca, tj. dniem zakończenia roku szkolnego. Ustalenie to ma istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia sprawy, skoro Sąd Apelacyjny na uprawnienia emerytalne wnios-
kodawcy uwzględnił 39 lat, 11 miesięcy i 5 dni.
Sąd Najwyższy stwierdza, że rozpatrywana kasacja nie zawiera uzasadnienia
skonkretyzowanych zarzutów, ograniczono się do „sarkastycznych spostrzeżeń” (jak
to określił jej autor) wobec wyroków Sądów obu instancji oraz demagogicznych wy-
wodów dotyczących wysiłków wiejskiego dziecka, które podjęło naukę w mieście, za-
miast chodzenia do miejscowego baru. Odwołuje się również do bliżej nie określo-
nych dokumentów złożonych przez wnioskodawcę w postępowaniu odwoławczym
mimo, że Sąd Najwyższy już w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r., II UKN
72/96(OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 275) wyjaśnił, że zarzuty kasacyjne powinny być
przedstawione tak szczegółowo, by Sąd Najwyższy bez poszukiwań w (aktach
sprawy) pismach procesowych otrzymał omówienie wytkniętej wady. Nie jest to więc
uzasadnienie podstaw kasacyjnych w rozumieniu art. 3933
KPC.
Stosownie do art. 39311
KPC, Sąd Najwyższy jest związany granicami kasacji,
tj. jej podstawami i wnioskami. Skład orzekający w sprawie wyraża pogląd, że
uwzględnienie zarzutu naruszenia zaskarżonym orzeczeniem przepisu wymienione-
go we wskazanej podstawie kasacyjnej, lecz nie objętego jej uzasadnieniem, nie jest
przekroczeniem granic kasacji, jeśli naruszenie to jest oczywiste.
4
Pozostałe zarzuty kasacyjne, wobec niewykazania w uzasadnieniu na czym
polegają naruszenia konkretnych przepisów, nie poddają się kontroli kasacyjnej, co
zwalnia Sąd Najwyższy od zajęcia stanowiska co do ich zasadności.
Sąd Najwyższy zauważa również, że działając jako Sąd kasacyjny nie prowa-
dzi postępowania dowodowego w żadnym zakresie, dlatego też przedstawianie i po-
woływanie się na nowe dowody jest bezprzedmiotowe.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39311
KPC, Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================