Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 września 1999 r.
II UKN 109/99
W postępowaniu w sprawach o świadczenia przewidziane w ustawie z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) przepisy KPA mają zastosowanie o tyle, o ile ta
ustawa (lub przepisy wydane na jej podstawie) nie stanowią inaczej.
Przewodniczący: SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Maria Tyszel, Jerzy
Kuźniar (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 września 1999 r. sprawy z wniosku
następcy prawnego Jana K. – Ireny K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w C. o wypłatę świadczenia w związku z pobytem za granicą, na
skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 lis-
topada 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 25 lutego 1998 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Lublinie oddalił odwołanie wnioskodawcy Jana K. od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w C. z dnia 5 grudnia 1996 r. wznawia-
jącej wypłatę emerytury do rąk syna Marka K., począwszy od dnia 1 maja 1996 r. po
ustaleniu, że wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia wpłynął w dniu 29 sierpnia
1996 r. W ocenie Sądu stanowisko organu rentowego było zgodne z przepisem art.
99 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich
rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Apelację wnioskodawcy od tego wyroku Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił
(wyrok z dnia 19 listopada 1998 r. [...]), podzielając twierdzenia Sądu pierwszej ins-
tancji, iż w sprawie brak dowodu, aby wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia został
zgłoszony na piśmie lub ustnie do protokołu w czerwcu 1994 r.
2
Powyższy wyrok zaskarżyła kasacją Irena K. wstępująca do sprawy na posta-
wie z art. 104 ustawy o z.e.p. i zarzucając naruszenie prawa materialnego „przez
błędną wykładnię art. 63 § 1 KPA oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z lutego
1983 r. w połączeniu z przepisem art. 9, 8 i 7 KPA w związku z art. ustawy z 14
grudnia 1982 r. oraz art. 26 ustawy o z.e.p. w powiązaniu z art. 103 ust. 1 tej
ustawy”, a także naruszenie art. 378 § 1 KPC i nieuchylenie wyroku Sądu pierwszej
instancji, mimo iż ten nie rozpoznał istoty sprawy, wniosła „o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz wyroku pierwszej instancji”. Według skarżącej mąż wnioskodawczyni
spotkał się w czerwcu 1994 r. z dyrektorem Oddziału ZUS w C. i w rozmowie pod-
niósł, iż chciałby, aby przysługująca mu emerytura była wypłacana, co należało trak-
tować jako złożenie formalnego wniosku o wznowienie wypłaty świadczenia.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
W myśl art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji
(biorąc pod uwagę z urzędu nieważność postępowania), co oznacza, że związany
jest podstawami kasacji określonymi w art. 3931
pkt 1 i 2 KPC i jej wnioskami - o
uchylenie lub zmianę wyroku w całości lub w części (art. 3933
KPC). W przypadku
gdy kasacja nie zarzuca naruszenia istotnych przepisów postępowania lub też, gdy
zarzut taki okazuje się nieuzasadniony, Sąd Najwyższy - przy rozpoznaniu kasacji -
jest związany stanem faktycznym stanowiącym podstawę wydania zaskarżonego
wyroku - art. 39315
KPC.
Na tle tych ogólnych uwag, należy zauważyć, że rozpoznawana skarga kasa-
cyjna nie zawiera zarzutu naruszenia przepisów postępowania mogącego mieć
istotny wpływ na wynik sprawy, poza przytoczeniem w petitum, iż naruszony został
art. 378 § 1 KPC, zaś w uzasadnieniu, iż naruszenie to dotyczy także art. 224 KPC.
Tak sformułowane zarzuty nie mogą być uznane za uzasadnione. Przepis art. 224 w
§ 1 KPC stanowi o uprawnieniu przewodniczącego do zamknięcia rozprawy, gdy sąd
uzna ją za dostatecznie wyjaśnioną, a § 2 pozwala na zamknięcie rozprawy także
wtedy, gdy ma być przeprowadzony dowód, dla którego rozprawa jest w ocenie sądu
zbyteczna. Kasacja nie podaje, który przepis tego artykułu i w jaki sposób został na-
ruszony, nie podając w szczególności, jakie dowody zostały przez Sąd Apelacyjny
pominięte, jaki w związku z tym przepis został naruszony i w jaki istotny sposób
wpłynęło to na wynik sprawy. Powoływanie jako podstawy kasacji, naruszenia art.
3
378 § 2 zdania drugiego KPC jest niezrozumiałe. Istotą sprawy było żądanie wzno-
wienia wypłaty należnej mężowi wnioskodawczyni emerytury od czerwca 1994 r. i
rozstrzygnięcie sprawy tę istotę obejmuje, aczkolwiek akceptując decyzję organu
rentowego, wznawia wypłatę świadczenia od dnia 1 maja 1996 r.
Wszystko to daje podstawę do stwierdzenia, że skoro w kasacji brak skutecz-
nych zarzutów naruszenia prawa procesowego, Sąd Najwyższy związany jest usta-
lonym w sprawie i będącym podstawą orzeczenia stanem faktycznym, w tym ustale-
niem, że wniosek o wznowienie wypłaty złożony został w dniu 29 sierpnia 1996 r.
Przy tym ustaleniu nie może być podzielony zarzut naruszenia art. 103 ust. 1 ustawy
o z.e.p. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 grudnia1996 r.), ponieważ wznowie-
nie wypłaty emerytury nastąpiło ze skutkiem poprzedzającym o trzy miesiące datę
złożenia wniosku, a więc zgodnie z treścią tego przepisu, przed jego zmianą. Wska-
zane w kasacji przepisy KPA nie były stosowane w postępowaniu sądowym, stąd też
nie mogły zostać przez Sąd Apelacyjny naruszone. Na marginesie sprawy, ale w
związku z zarzutem kasacji, należy zauważyć, że na podstawie art. 95 ustawy o
z.e.p. w postępowaniu w sprawach o świadczenia w niej określone, przepisy KPA
znajdują zastosowanie o tyle, o ile ustawa o z.e.p. nie stanowi inaczej. W materii do-
tyczącej składania i dokumentowania wniosków dotyczących świadczeń, obowiązuje
– wydane na podstawie delegacji zawartej w ustawie o z.e.p. – rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-
rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). W § 4 ust. 1 i
2 wskazuje ono, że postępowanie takie wszczyna się na podstawie wniosku zgłoszo-
nego na piśmie lub ustnie do protokołu, powoływanie więc reguł postępowania admi-
nistracyjnego – zbliżonych w treści – nie znajduje uzasadnienia. Nie ma to jednak
znaczenia, skoro w sprawie nie wykazano, że wniosek o podjęcie wypłaty świadcze-
nia złożony został ustnie do protokołu jeszcze w 1994 r., a ustalenie to nie zostało w
kasacji skutecznie podważone.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji po myśli art. 39312
KPC.
========================================