Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 9 grudnia 1999 r.
I PKN 403/99
Przejęcie obowiązków innego pracownika bez uzgodnienia z pracodawcą
nie uzasadnia roszczenia o zwiększenie wynagrodzenia. Pracodawca nie ma
obowiązku przeznaczenia środków uzyskanych w wyniku zmniejszenia zatrud-
nienia na podwyższenie wynagrodzeń pozostałym pracownikom.
Przewodniczący: SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1999 r. sprawy z powództwa
Mirosława P. przeciwko Zakładom Mięsnym S.A. w K. o wynagrodzenie, na skutek
kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Kielcach z dnia 4 listopada 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powód Mirosław P. domagał się w pozwie zasądzenia od Zakładów Mięsnych
S.A. w K. wynagrodzenia za prowadzenie kasy w okresie od 1 października 1994 r.
do 30 września 1997 r. w Oddziale Surowcowym w K.W., wyrównania wynagrodze-
nia zaniżonego w stosunku do wynikającego z Układu Zbiorowego w okresie od 1
lipca 1995 r. do 24 lutego 1997 r. oraz wynagrodzenia za pracę dodatkową przy pro-
jektowaniu i nadzorowaniu robót budowlanych.
Pozwane Zakłady Mięsne w odpowiedzi na pozew wniosły o oddalenie żądań
powoda z uzasadnieniem, iż jako kierownik punktu skupu miał prawo zatrudnić inną
osobę w miejsce kasjerki, która odeszła z pracy i nie miał obowiązku sam prowadzić
kasy, jednakże prowadzenie kasy nie stanowiło dla niego pracy dodatkowej, gdyż
zmalał skup i powód miał mniej zajęć, nie musiał też wykonywać żadnych innych
prac dodatkowych, których mu nie zlecano, jak również wypłacono mu wynagrodze-
nie we właściwej wysokości.
2
Wyrokiem z dnia 29 czerwca 1998 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Kielcach
zasądził na rzecz powoda kwotę 1275 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za
pracę na stanowisku kierownika oddziału, stosownie do postanowień układu zbioro-
wego pracy, natomiast w pozostałej części powództwo oddalił jako nieuzasadnione.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach, wyrokiem
z dnia 4 listopada 1998 r. zmienił powyższy wyrok w części dotyczącej daty wyma-
galności odsetek ustawowych, w pozostałej zaś części apelację powoda oddalił. Sąd
drugiej instancji podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, iż ze względu na ogranicze-
nie skupu żywca uległy zmniejszeniu obowiązki powoda jako kierownika oddziału i za
jego przyzwoleniem doszło do redukcji etatu kasjerki, zaś powód przejął jej obowiązki
bez zagwarantowania przez pracodawcę podwyższenia wynagrodzenia. Powód nie
otrzymał też od pracodawcy zlecenia prac budowlanych, projektowych, czy też nad-
zorczych w związku z uruchomieniem hurtowni i sklepu.
Powyższy wyrok zaskarżył powód kasacją, zarzucając naruszenie przepisów
art. 385 i 378 § 2 KPC przez nierozpoznanie istoty sprawy, które zdaniem kasacji
polega na nieuwzględnieniu przez Sąd drugiej instancji pkt 3 i 4 apelacji.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona. Sąd pierwszej instancji ustalił, iż ze względu na
powstanie Zakładów Mięsnych C. w S. zaszła konieczność zmniejszenia zatrudnienia
i sprzedania nierentownych placówek, między innymi wszystkich baz skupu. W celu
uniknięcia likwidacji Oddziału Surowcowego w K.W., którym kierował powód, przys-
tąpił on z własnej inicjatywy do przebudowy chlewni na sklep, a w pomieszczeniach
biurowych urządził sklep i hurtownię. Z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną Od-
działu zmniejszono zatrudnienie z 15 do 7 osób, zaś obowiązki powoda, ze względu
na ograniczenie skupu żywca i zlikwidowanie klasyfikatorów w oddziałach uległy
istotnemu zmniejszeniu, co pozwoliło na przejęcie obowiązków kasjerki, przy czym
strony nie uzgodniły, aby za prowadzenie kasy przysługiwało powodowi dodatkowe
wynagrodzenie. Sąd Rejonowy natomiast stwierdził, iż powód otrzymywał wynagro-
dzenie niższe niż przysługujące kierownikowi oddziału według postanowień układu
zbiorowego pracy i w tej części powództwo uwzględnił. Sąd drugiej instancji podzielił
ustalenia Sądu Rejonowego, nie uwzględniając wniosku dowodowego apelacji o
zbadanie zakresu czynności kierownika innego oddziału oraz o zbadanie, czy prace
3
budowlane, projektowe i nadzorcze powoda przysporzyły pozwanemu korzyści przy
sprzedaży obiektu.
Zdaniem Sądu Najwyższego stanowisko Sądu drugiej instancji jest trafne, po-
nieważ okoliczności sporne pomiędzy stronami zostały wyjaśnione zeznaniami
świadków i stron oraz w oparciu o przepisy układu zbiorowego pracy i umowy o
pracę, przeto została wyjaśniona istota sprawy i mogło zostać uwzględnione rosz-
czenie powoda o wyrównanie wynagrodzenia zgodnie z przepisami układu zbioro-
wego. Skoro poza sporem jest, iż pracodawca o połowę zmniejszył zatrudnienie i
zbywał punkty skupu jako nieopłacalne, to logiczne jest, iż oszczędności uzyskanych
ze zmniejszenia etatów nie zamierzał przeznaczyć na zwiększanie wynagrodzenia
pozostałym pracownikom. Jeżeli zatem powód wskutek zmniejszenia zakresu swoich
obowiązków był w stanie zastąpić kasjerkę, nie powinien spodziewać się dodatko-
wego wynagrodzenia. Podobnie, jeżeli wykazał inicjatywę dla zmodernizowania
obiektu w celu jego zachowania w posiadaniu pracodawcy działał też we własnym
interesie utrzymania miejsca pracy, przeto żądanie dodatkowej zapłaty winno wyni-
kać z uzgodnień z pracodawcą. Takie okoliczności, jak zakres obowiązków w innym
oddziale pracodawcy i przydatność modernizacji wykonanych przez powoda dla no-
wego nabywcy obiektu nie mogą rzutować na prawo powoda do dodatkowego wyna-
grodzenia za pracę. Obowiązkiem pracownika wynikającym z art. 100 § 2 pkt 4 KP
jest bowiem dbałość o dobro zakładu pracy (poza obowiązkiem sumiennego i sta-
rannego wykonywania pracy), natomiast wynagrodzenie za pracę wynika z odpo-
wiedniego aktu prawnego (układ zbiorowy, regulamin, rozporządzenie Ministra
Pracy), lub z umowy o pracę (pisemnej lub ustnej) i powód, poza wykazaniem, że
jego podstawowe wynagrodzenie jest w stosunku do przepisów układu zbiorowego
pracy zaniżone, nie udowodnił, iż umawiał się z pracodawcą o wynagrodzenie do-
datkowe za wykonywanie czynności kasjera, bądź innych. Kasacja nie podważa
ustaleń Sądu drugiej instancji (przejętych za Sądem pierwszej instancji) przez wy-
kazanie, iż przy ich dokonywaniu dopuszczono się naruszenia przepisów postępo-
wania i to w sposób istotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Za naruszenie zaś przepisu
art. 378 § 2 in fine KPC, czyli za nierozpoznanie istoty sprawy, nie może być uznane
niedopuszczenie przez Sąd dalszych zgłaszanych przez stronę dowodów, jeżeli
uznał, że okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione (art. 217 § 2 KPC).
Ten zarzut kasacji okazał się zatem chybiony. Nie można też uznać za trafne wska-
4
zanie art. 385 KPC, skoro Sąd drugiej instancji uznał apelację za bezzasadną – jej
oddalenie było oczywiste.
Sąd Najwyższy nie znalazł zatem usprawiedliwionych podstaw do uwzględ-
nienia kasacji i w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================