Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 6 stycznia 2000 r.
II UKN 279/99
Okres nauki w szkole wyższej na jednym kierunku studiów jest, pod wa-
runkiem ich ukończenia i w wymiarze określonym programem studiów,
uwzględniany przy ustaleniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rento-
wych jako okres nieskładkowy, niezależnie od statusu uczelni lub trybu stu-
diowania.
Przewodniczący: SSN Andrzej Kijowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 stycznia 2000 r. sprawy z wniosku
Krzysztofa N. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w N.S. o
rentę inwalidzką, na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
w Krakowie z dnia 9 lutego 1999 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem
z dnia 4 sierpnia 1997 r. [...] zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Od-
działu w N.S. z dnia 17 października 1996 r. i wnioskodawcy Krzysztofowi N. przyz-
nał prawo do renty inwalidzkiej według trzeciej grupy od daty wyczerpania uprawnie-
nia do zasiłku chorobowego, a w pozostałym zakresie postępowanie umorzył. W
motywach tego rozstrzygnięcia Sąd Wojewódzki powołał się na dowód z opinii bieg-
łego lekarza – okulisty, który w swojej opinii uznał, że wnioskodawca jest od marca
1996 r. inwalidą trzeciej grupy z powodu schorzenia prawego oka, pozostającego w
stanie po odklejeniu się siatkówki i wykonaniu związanego z tym zabiegu operacyj-
nego. Sąd przyznał natomiast, że „uszło jego uwadze”, iż w dziesięcioleciu poprze-
dzającym datę powstania inwalidztwa wnioskodawca może się wylegitymować okre-
2
sem zatrudnienia wynoszącym łącznie tylko 3 lata, 2 miesiące i 24 dni, gdyż w okre-
sie od dnia 1 października 1985 r. do dnia 31 lipca 1989 r. korzystał z urlopu bezpłat-
nego.
Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy, domagając się zmiany
zaskarżonego orzeczenia i oddalenia odwołania. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyro-
kiem z dnia 9 lutego 1999 r. [...] oddalił apelację, podnosząc w uzasadnieniu, że
wnioskodawca przedstawił nowe dowody, z których wynika, iż w okresie bezpłatnego
urlopu od dnia 1 października 1985 r. do dnia 31 lipca 1989 r. odbył w ramach skie-
rowania KW PZPR w N.S. stacjonarne studia na Wydziale Nauk Społeczno-Ekono-
micznych - [...] Filii Akademii Nauk Społecznych w W., uzyskując dyplom magistra
ekonomii. Okres ten uzupełnia – zdaniem Sądu Apelacyjnego – okresy ubezpiecze-
nia wnioskodawcy do 5 lat i 12 dni, a tym samym usuwa przeszkodę dla nabycia
przez niego prawa do renty inwalidzkiej.
Kasację od tego wyroku wniósł organ rentowy, zarzucając naruszenie przepi-
sów prawa materialnego, tj. art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) oraz art. 4 ust.
2 ustawy z dnia 17 października 1951 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach
ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze
zm.), polegające na ich niewłaściwym zastosowaniu. Na tej podstawie organ rentowy
domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy „sądowi” do
ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu kasacji podniesiono, że okres nauki w
szkole wyższej jest w świetle art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy rewaloryzacyjnej okresem
nieskładkowym i jako taki może być przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń
uwzględniony w rozmiarze nie przekraczającym jednej trzeciej uwzględnionych okre-
sów składkowych. W dziesięcioleciu poprzedzającym datę powstania inwalidztwa,
czyli od 30 marca 1986 r. do 30 marca 1996 r., wnioskodawca może wykazać 3 lata,
2 miesiące i 19 dni okresów składkowych, do których można jako okresy nieskładko-
we (studia w szkole wyższej oraz pobieranie zasiłku chorobowego) doliczyć jedynie 1
rok i 26 dni, co łącznie daje 4 lata, 3 miesiące i 15 dni, a więc poniżej wymaganych
pięciu lat ubezpieczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona, gdyż trafnie zarzuca, że niesporne okoliczności
3
faktyczne sprawy doznały w zaskarżonym wyroku błędnej kwalifikacji prawnej. Sta-
cjonarne studia ekonomiczne, odbyte w latach 1985 – 1989 w [...] filii Akademii Nauk
Społecznych w W., zostały bowiem przez Sąd Apelacyjny potraktowane tak, jak
gdyby stanowiły okres składkowy i wliczone bez żadnych ograniczeń do ubezpiecze-
niowego stażu wnioskodawcy. Tymczasem ustawa z dnia 17 października 1991 r. o
rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) wyraźnie stanowi w art. 4 ust. 1 pkt
10, że okres nauki w szkole wyższej na jednym kierunku jest – pod warunkiem uzys-
kania dyplomu i w wymiarze określonym w programie studiów – uwzględniany przy
ustalaniu prawa i wysokości świadczeń jako tzw. okres nieskładkowy, który to okres
nie może – zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy – przekraczać jednej trzeciej uwzględnio-
nych okresów składkowych
Bez znaczenia jest w szczególności tryb odbywania studiów czy status danej
szkoły wyższej. Wnioskodawca nie korzysta zatem z żadnych przywilejów, jakie w
poprzednich warunkach ustrojowych mógłby mu dać fakt uzyskania dyplomu w
uczelni firmowanej przez byłą Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, ale nie jest też
– wbrew swemu mniemaniu – dyskryminowany z powodu odbycia studiów w tejże
szkole partyjnej. Wszelkie studia we wszystkich szkołach wyższych są dziś jednolicie
traktowane jako okres nieskładkowy, co z kolei ogranicza zakres dopuszczalności ich
wliczania do stażu ubezpieczeniowego. Z tego też względu studia w Akademii Nauk
Społecznych nie były w stanie dać łącznie pięcioletniego stażu ubezpieczeniowego,
którym musiałby się – zgodnie z art. 32 pkt 2 w związku z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia
14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr
40, poz. 267 ze zm.) – wylegitymować wnioskodawca dla nabycia prawa do renty
inwalidzkiej.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39313
§ 1 KPC
orzekł, jak w sentencji.
========================================