Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 stycznia 2000 r.
I PKN 495/99
Nawet niedopuszczalna zmiana umowy o pracę na czas nie określony na
umowę o pracę na czas określony w trybie wypowiedzenia warunków pracy
(art. 42 KP) jest skuteczna i może być wzruszona na podstawie orzeczenia sądu
przywracającego do pracy na poprzednich warunkach.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef Iwulski,
Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2000 r. sprawy z po-
wództwa Marii F.-S., Krzysztofa O. i Wiesława K. przeciwko Teatrowi „B.P.” w T. o
ustalenie i zapłatę, na skutek kasacji powodów od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu z dnia 27 maja 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację i nie obciążył powodów kosztami postępowania kasacyj-
nego.
U z a s a d n i e n i e
Powodowie Maria F.-S., Krzysztof O. i Wiesław K. żądali co do każdego z nich
ustalenia, że pozostają w stosunku pracy z pozwanym Teatrem „B.P.”, dopuszczenia
do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia z tytułu gotowości do świadczenia pracy.
Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Toruniu odda-
lił powództwa zasądzając od każdego z powodów na rzecz pozwanego Teatru po
200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Apelacje powodów oddalił Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Toruniu wyrokiem z dnia 27 maja 1999 r.
Kasację od powyższego wyroku wnieśli powodowie opierając ją wyłącznie na
podstawie przewidzianej w art. 3931
pkt 1 KPC, z zarzutem błędnej wykładni art. 42
KP przez „przyjęcie, że pozwany skutecznie wypowiedział zmieniająco warunki
pracy, względnie naruszenie art. 29 KP poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że
2
strony nie były związane umową na czas nie określony”. Wskazując na tę podstawę
wnoszący kasację żądali zmiany zaskarżonego wyroku i ustalenia istnienia stosunku
pracy między powodami a pozwanym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powodowie uważają, iż nie jest dopuszczalne dokonanie w drodze wypowie-
dzenia warunków pracy i płacy zmiany umowy o pracę zawartej na czas nie określo-
ny na umowę na czas określony. Pogląd powyższy nie nasuwa zastrzeżeń i został
podzielony w zaskarżonym wyroku zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1994 r., I PZP 52/93 (OSNAP 1994 z. 11, poz. 169).
Przedstawiony w kasacji sporny problem odnosi się do skutków prawnych dokonania
przez pozwanego pracodawcę w 1994 r. w drodze wypowiedzenia, o którym mowa w
art. 42 KP, zmiany umów o pracę z powodami z ich rodzaju na czas nie określony na
umowy na czas określony. W tym zakresie powodowie uważają, iż wadliwość tego
wypowiedzenia oznacza, iż nie wywołało ono żadnych skutków prawnych. Należy
uważać, że w dalszym ciągu – tak jakby wypowiedzenie nie nastąpiło – strony zwią-
zane są umowami o pracę na czas nie określony, co powoduje też w konsekwencji
swoistą bezprzedmiotowość (czy niewywoływanie skutków prawnych) przez kolejne
umowy na czas określony, które strony zawierały na okresy od 1 września 1994 r. do
31 sierpnia 1998 r. Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku uznał bezzasadność po-
wyższego stanowiska powodów zarówno w płaszczyźnie interpretacji, jak i zastoso-
wania powołanych przepisów. Nie jest bowiem tak, stwierdził Sąd Okręgowy – że
wadliwe wypowiedzenie nie wywołuje skutków prawnych. Przeciwnie, jest ono sku-
teczne, a uchylenie skutków bezprawności czynności pracodawcy może nastąpić
tylko w ramach dochodzenia przez pracownika określonych roszczeń w przewidzia-
nym do tego trybie i z zachowaniem terminów określonych w art. 264 KP. Niezależ-
nie od tego z ustalonego stanu faktycznego wynika, że powodowie przez kilka lat nie
tylko nie zgłosili żadnego roszczenia przeciwko przedmiotowemu wypowiedzeniu, ale
przeciwnie zawierali z pozwanym kolejne umowy o pracę na czas określony –
ostatnią do 31 sierpnia 1998 r. Umowy te zostały zawarte zgodnie z niewadliwie
powziętymi oświadczeniami woli stron, w konsekwencji czego stosunek pracy od 1
września 1994 r. do 31 sierpnia 1998 r. wynikał z umów na czas określony i ustał po
upływie okresu określonego w ostatniej z nich.
3
Sąd Najwyższy w pełni podziela ocenę prawną zaskarżonego wyroku, mając
przy tym na względzie to, że ustalenia faktyczne tego wyroku nie zostały przedsta-
wione Sądowi Najwyższemu do rozpoznania, skoro kasacja nie powołuje się na
podstawę dotyczącą naruszenia przepisów postępowania (por. art. 3931
pkt 2 KPC i
art. 39311
KPC).
Jeżeli chodzi o art. 77 KC w związku z art. 300 KP, to Sąd Okręgowy przepis
ten – stanowiący o tym, że jeżeli umowa została zawarta na piśmie, jej uzupełnienie,
zmiana albo rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej powin-
no być także stwierdzone pismem – przywołał w ramach oceny zebranego w sprawie
materiału dowodowego. Uznał mianowicie, że „o ile były jakieś uzupełnienia czy
zmiany umów o pracę zawartych pomiędzy stronami, to winny one nastąpić w takiej
samej formie jak zasadnicza umowa czyli na piśmie. Powodowie nie wykazali w pro-
cesie aby strony uzgodniły coś ponad to, co zawierają umowy na czas określony, co
roku odnawiane między stronami na sezon artystyczny”.
W uzasadnieniu kasacji nieadekwatnie do przedstawionej oceny prawnej zas-
karżonego wyroku zarzucono, jakoby na skutek powołania się Sądu na art. 77 KC
naruszona została zasada wynikająca z art. 29 KP, iż ważność zachowuje także
umowa ustna, a nawet zawarta w sposób dorozumiany. Pogląd ten nie budzi zas-
trzeżeń, jednakże bezpodstawny jest zarzut kasacji jakoby w zaskarżonym wyroku
wyrażony został pogląd odmienny.
Z powyższych przyczyn, skoro kasacja nie ma usprawiedliwionej podstawy,
podlegała oddaleniu stosownie do art. 39312
KPC.
========================================
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13