Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 12 kwietnia 2000 r.
II UKN 498/99
Jednoznaczna ocena stanu zdrowia wnioskodawcy dokonana przez sie-
demnastu biegłych lekarzy sądowych, stwierdzająca pełną zdolność do wyko-
nywania pracy rolniczej, czyni bezzasadnym zarzut kasacji naruszenia przez
sąd drugiej instancji art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) mimo
braku odniesienia tej zdolności do pracy w danym gospodarstwie rolnym.
Przewodniczący SSN Teresa Romer (sprawozdawca), Sędziowie SN: Beata
Gudowska, Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2000 r. sprawy z wniosku
Zygmunta W. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego-Oddziałowi
Regionalnemu w W. o rentę rolniczą, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku
Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 marca 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 30 marca 1998 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społeczne-
go-Oddział Regionalny w W. poinformowała wnioskodawcę Zygmunta W., iż okreso-
wa renta inwalidzka rolnicza płatna będzie przez okres jednego roku od daty odzys-
kania zdolności do pracy. Organ rentowy wydał decyzję na podstawie orzeczenia
Komisji Lekarskiej KRUS z dnia 25 marca 1998 r., która nie stwierdziła u wniosko-
dawcy długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
Zygmunt W. wniósł od tej decyzji odwołanie do Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu, w którym twierdził, iż jest nadal nie-
zdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.
Wyrokiem z dnia 30 listopada 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
2
czeń Społecznych w Toruniu oddalił odwołanie. Sąd w oparciu o opinie biegłych
stwierdził, iż wnioskodawca odzyskał zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym.
Wnioskodawca zaskarżył powyższy wyrok apelacją, domagając się ponowne-
go rozpatrzenia sprawy. Twierdził, że spełnia wszystkie kryteria wymagane do otrzy-
mania renty. Wyrokiem z dnia 25 marca 1999 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Gdańsku oddalił apelację. Zdaniem Sądu apelacja nie zasłu-
guje na uwzględnienie, gdyż Sąd pierwszej instancji zgromadził wyczerpujący mate-
riał dowodowy, którego oceny dokonał zgodnie z art. 233 KPC oraz prawidłowo zas-
tosował prawo materialne.
W kasacji od powyższego wyroku wnioskodawca zarzucił naruszenie prawa
materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 21 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20
grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 1998 r.
Nr 7, poz. 25 ze zm.), a także naruszenie przepisów postępowania mające istotny
wpływ na wynik sprawy, w tym art. 233 § 1 KPC. Wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości oraz o uchylenie poprzedzającego go wyroku Sądu Wojewódzkiego
w Toruniu i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego roz-
poznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Naruszenia prawa materialnego - art. 21 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - przez jego niewłaściwe zastosowanie
kasacja upatruje w tym, że Sąd drugiej instancji przyjął, iż wnioskodawca nie jest
długotrwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, bez oceny specyfiki gospo-
darstwa prowadzonego przez Zygmunta W. Uzasadniając ten zarzut, pełnomocnik
wnioskodawcy powołał się na pogląd wyrażany w orzecznictwie sądowym, a spro-
wadzający się do tego, iż przesłanką nabycia prawa do renty inwalidzkiej rolniczej
jest stwierdzenie niezdolności do pracy w konkretnym gospodarstwie rolnym z
uwzględnieniem potrzeb i specyfiki pracy w tym gospodarstwie, a tego rodzaju oko-
liczności nie wziął pod uwagę Sąd w dotychczasowym postępowaniu. W aktach
sprawy brak jest bliższej charakterystyki gospodarstwa rolnego. Zarzut naruszenia
prawa procesowego - art. 233 § 1 KPC - kasacja uzasadnia przyjęciem przez Sąd
drugiej instancji opinii biegłych o braku u wnioskodawcy długotrwałej niezdolności do
pracy rolniczej podczas gdy schorzenia, które stały się przyczyną przyznania Zyg-
3
muntowi W. tego świadczenia w 1995 r., trwają nadal. Zdaniem Sądu Najwyższego
brak jest wystarczających podstaw do uwzględnienia zarzutu kasacji dotyczącego
naruszenia przez Sąd Apelacyjny art. 233 § 1 KPC przez ustalenie, że wnioskodaw-
ca odzyskał zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym. Naruszenia tego przepisu
wnoszący kasację dopatruje się w tym, iż liczne i zgodne w konkluzji opinie biegłych
lekarzy sądowych pozostają w sprzeczności z orzeczeniem komisji lekarskiej, która w
1995 r. uznała, że wnioskodawca jest długotrwale niezdolny do pracy rolniczej.
Orzeczenie to zostało zmienione orzeczeniem komisji lekarskiej z 23 marca 1998 r.,
która nie znalazła podstaw do uznania wnioskodawcy za długotrwale niezdolnego do
pracy w gospodarstwie rolnym. To orzeczenie stało się podstawą decyzji organu
rentowego o nieuznaniu Zygmunta W. za długotrwale niezdolnego do pracy w gos-
podarstwie rolnym. W toku postępowania sądowego toczącego się wskutek odwoła-
nia od tej decyzji, Zygmunt W. został poddany badaniom początkowo przez 6 bieg-
łych lekarzy sądowych różnych specjalności, którzy nie znaleźli podstaw do stwier-
dzenia długotrwałej niezdolności do pracy rolniczej. Wobec zakwestionowania sta-
nowiska tych biegłych przez wnioskodawcę, Sąd zasięgnął opinii innych 7-miu bieg-
łych lekarzy, których stanowisko było analogiczne do zajętego w pierwszej z wyda-
nych opinii. Ponieważ i ta opinia została przez wnioskodawcę zakwestionowana –
Sąd pierwszej instancji zwrócił się do Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Me-
dycznej w B. o wydanie kolejnej opinii. W opinii wydanej przez czterech lekarzy Za-
kładu Medycyny Sądowej również przyjęto, iż u wnioskodawcy nie występuje długo-
trwała niezdolność do pracy rolniczej. W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny, który
podzielił ustalenia Sądu pierwszej instancji nie naruszył art. 233 § 1 KPC. Oceny
materiału dowodowego Sąd drugiej instancji dokonał po wszechstronnym rozważeniu
dowodów. Sąd ten w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dał wyraz temu
dlaczego uznał za miarodajne opinie biegłych lekarzy sądowych i lekarzy Zakładu
Medycyny Sądowej. Sąd przeanalizował zgromadzony materiał dowodowy i odniósł
się do odmiennej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy dokonanej w 1995 r.
Wnioskodawca był w toku postępowania sądowego badany łącznie przez sie-
demnastu lekarzy. Przeprowadzili oni też u niego badania dodatkowe oraz zapoznali
się z dokumentacją lekarską. W kolejnych opiniach omawiali rodzaj i stopień za-
awansowania rozpoznanych schorzeń. Wszyscy biegli byli zgodni co do tego, że
wnioskodawca nie jest w aktualnym stanie zdrowia długotrwale niezdolny do pracy w
gospodarstwie rolnym. Sąd Apelacyjny przeanalizował szczegółowo opinie
4
wszystkich zespołów biegłych lekarzy sądowych, dokonał porównania aktualnego
stanu zdrowia wnioskodawcy z rozpoznaniem postawionym w 1995 r. i ustalenia o
braku długotrwałej niezdolności do pracy rolniczej dokonał zgodnie z treścią tego
materiału dowodowego. Zarzut naruszenia przez Sąd drugiej instancji art. 233 § 1
KPC jest w istniejącym stanie faktycznym bezzasadny. Sąd Apelacyjny nie dopuścił
się bowiem żadnych uchybień procesowych.
Nie jest także trafny zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 21 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Skoro w
prawidłowej ocenie stanu faktycznego Sąd, nie naruszając granic oceny dowodów
zakreślonych mu przez art. 233 § 1 KPC, przyjął u wnioskodawcy brak długotrwałej
niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wyrażający się nie tylko brakiem po-
gorszenia, ale poprawą stanu zdrowia, oraz brak przeciwwskazań do osobistego wy-
konywania niezbędnych prac w gospodarstwie rolnym w okresie dłuższym niż 6
miesięcy – nie można przyjąć, że Sąd zastosował niewłaściwie art. 21 ust. 2 wska-
zanej ustawy. Wprawdzie Sąd Apelacyjny nie odniósł się wprost do możliwości pracy
wnioskodawcy w „danym” gospodarstwie rolnym, ale niespotykanie wnikliwa i
wszechstronna ocena stanu zdrowia wnioskodawcy pod kątem możliwości wykony-
wania pracy rolniczej, przy równoczesnym zgodnym stanowisku wszystkich opinii z
orzeczeniem komisji lekarskiej z dnia 25 marca 1998 r. oraz zawartym w aktach
rentowych szczegółowym opisie charakteru gospodarstwa rolnego – nie daje pods-
taw do podzielenia zarzutu o wadliwej subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod
normę prawną zawartą w art. 21 ust. 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r.
Dlatego też Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================