IV CKN 1042/00
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 30 maja 2000 r., IV CKN 1042/00
Respektowanie odmowy zwolnienia osoby wskazanej w charakterze
świadka z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej nie stanowi
naruszenia art. 6 k.c.
Przewodniczący: Sędzia SN Maria Grzelka
Sędziowie SN: Krzysztof Kołakowski (sprawozdawca), Barbara Myszka
Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2000 r. na rozprawie sprawy z
powództwa Mieczysława J. przeciwko Skarbowi Państwa, Urzędowi Ochrony
Państwa Delegaturze w B. o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 września 1999 r.,
oddalił kasację i zasądził od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Białymstoku)
na rzecz adwokata Stefana S., prowadzącego Kancelarię Adwokacką w
Białymstoku, kwotę 4500 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
Uzasadnienie
Sąd Wojewódzki oddalił skierowane przeciwko Skarbowi Państwa, Urzędowi
Ochrony Państwa powództwo o odszkodowanie w kwocie 1 024 000 zł za rozstrój
zdrowia spowodowany prześladowaniami ze strony służby bezpieczeństwa i
kontrwywiadu PRL, skierowanymi przeciwko powodowi, jako współpracownikowi
tych służb w latach 1981-1989, a Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda.
W kasacji wniesionej w imieniu powoda zarzucono „naruszenie art. 6 k.c. w
związku z art. 417 k.c. przez błędną ich wykładnię i przyjęcie, że brak zgody szefa
Urzędu Ochrony Państwa na przesłuchanie w charakterze świadka funkcjonariuszy
Służby Bezpieczeństwa i Urzędu Ochrony Państwa powoduje ujemne
konsekwencje dla powoda”. Wskazując tę podstawę wniesiono o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy oddalił kasację, gdyż nie jest ona oparta na usprawiedliwionej
podstawie (art. 39312
k.p.c.).
Stosownie do zasady wyrażonej w art. 3 k.p.c., a rozwiniętej m. in. w art. 232
zdanie pierwsze k.p.c., dowody są obowiązane przedstawiać strony, a rozkład
ciężaru dowodu wynika także z art. 6 k.c. Powoduje to, że strona, która chce
dochodzić roszczeń wymagających dowodzenia środkami dowodowymi, z których
może skorzystać jedynie w szczególnych warunkach, powinna liczyć się z takimi
ograniczeniami. Możliwość braku zgody na zwolnienie osoby wskazanej w
charakterze świadka od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej należy do
takich właśnie ograniczeń. Nie jest to jedynie ograniczenie możliwości korzystania
z określonych dowodów przewidziane w prawie procesowym. Podobne
przewidziane są m. in. w art. 246, 247 czy art. 248 § 2 k.p.c., a co do zeznań
świadków – w art. 259 i 261 k.p.c.
Dowolne jest więc założenie, że – jak wskazano w uzasadnieniu kasacji –
„norma zawarta w art. 6 k.c. nie może być podstawą oddalenia powództwa, skoro
przeprowadzenie dowodu jest uzależnione od pozwanego a powód na jego
przeprowadzenie nie ma żadnego wpływu”.
W kasacji nie wyprowadzono zresztą konsekwencji, mających wynikać z tego
założenia. Brak bowiem nawet twierdzenia, że żądania powoda mogą wobec tego
nie wymagać w ogóle dowodzenia, czy też, że w takiej sytuacji ciężar dowodu
przejść powinien na stronę pozwaną. Wtórne jedynie znaczenie ma to, że
musiałaby ona dowodzić okoliczności w stosunku do twierdzeń powoda negatywne.
Podstawą oddalenia powództwa i apelacji nie była zatem wykładnia przepisu
art. 6 k.c., a nieudowodnienie przez powoda dochodzonych żądań wobec
nieprzedstawienia innych, dopuszczalnych w sprawie, dowodów.
Respektowanie odmowy zwolnienia osoby wskazanej w charakterze
świadka z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej nie stanowi
naruszenia art. 6 k.c.
Przewodniczący: Sędzia SN Maria Grzelka
Sędziowie SN: Krzysztof Kołakowski (sprawozdawca), Barbara Myszka
Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2000 r. na rozprawie sprawy z
powództwa Mieczysława J. przeciwko Skarbowi Państwa, Urzędowi Ochrony
Państwa Delegaturze w B. o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 września 1999 r.,
oddalił kasację i zasądził od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Białymstoku)
na rzecz adwokata Stefana S., prowadzącego Kancelarię Adwokacką w
Białymstoku, kwotę 4500 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
Uzasadnienie
Sąd Wojewódzki oddalił skierowane przeciwko Skarbowi Państwa, Urzędowi
Ochrony Państwa powództwo o odszkodowanie w kwocie 1 024 000 zł za rozstrój
zdrowia spowodowany prześladowaniami ze strony służby bezpieczeństwa i
kontrwywiadu PRL, skierowanymi przeciwko powodowi, jako współpracownikowi
tych służb w latach 1981-1989, a Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda.
W kasacji wniesionej w imieniu powoda zarzucono „naruszenie art. 6 k.c. w
związku z art. 417 k.c. przez błędną ich wykładnię i przyjęcie, że brak zgody szefa
Urzędu Ochrony Państwa na przesłuchanie w charakterze świadka funkcjonariuszy
Służby Bezpieczeństwa i Urzędu Ochrony Państwa powoduje ujemne
konsekwencje dla powoda”. Wskazując tę podstawę wniesiono o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy oddalił kasację, gdyż nie jest ona oparta na usprawiedliwionej
podstawie (art. 39312
k.p.c.).
Stosownie do zasady wyrażonej w art. 3 k.p.c., a rozwiniętej m. in. w art. 232
zdanie pierwsze k.p.c., dowody są obowiązane przedstawiać strony, a rozkład
ciężaru dowodu wynika także z art. 6 k.c. Powoduje to, że strona, która chce
dochodzić roszczeń wymagających dowodzenia środkami dowodowymi, z których
może skorzystać jedynie w szczególnych warunkach, powinna liczyć się z takimi
ograniczeniami. Możliwość braku zgody na zwolnienie osoby wskazanej w
charakterze świadka od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej należy do
takich właśnie ograniczeń. Nie jest to jedynie ograniczenie możliwości korzystania
z określonych dowodów przewidziane w prawie procesowym. Podobne
przewidziane są m. in. w art. 246, 247 czy art. 248 § 2 k.p.c., a co do zeznań
świadków – w art. 259 i 261 k.p.c.
Dowolne jest więc założenie, że – jak wskazano w uzasadnieniu kasacji –
„norma zawarta w art. 6 k.c. nie może być podstawą oddalenia powództwa, skoro
przeprowadzenie dowodu jest uzależnione od pozwanego a powód na jego
przeprowadzenie nie ma żadnego wpływu”.
W kasacji nie wyprowadzono zresztą konsekwencji, mających wynikać z tego
założenia. Brak bowiem nawet twierdzenia, że żądania powoda mogą wobec tego
nie wymagać w ogóle dowodzenia, czy też, że w takiej sytuacji ciężar dowodu
przejść powinien na stronę pozwaną. Wtórne jedynie znaczenie ma to, że
musiałaby ona dowodzić okoliczności w stosunku do twierdzeń powoda negatywne.
Podstawą oddalenia powództwa i apelacji nie była zatem wykładnia przepisu
art. 6 k.c., a nieudowodnienie przez powoda dochodzonych żądań wobec
nieprzedstawienia innych, dopuszczalnych w sprawie, dowodów.