Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 października 2000 r.
II UKN 33/00
Udzielanie przez sąd stronom i uczestnikom postępowania występują-
cym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek, co
do czynności procesowych oraz pouczanie ich o skutkach prawnych tych
czynności i skutkach zaniedbań (art. 5 KPC) nie może być rozumiane jako
obowiązek zastępowania inicjatywy dowodowej stron (art. 6 KC i art. 232 KPC).
Przewodniczący SSN Teresa Romer, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 października 2000 r. sprawy z
wniosku Stanisława R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w
Ż. o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem zrówna-
nym z wypadkiem przy pracy, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 października 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 października 1999 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Łodzi oddalił apelację Stanisława R. od wyroku Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 14 czerwca 1999 r.,
oddalającego odwołanie wnioskodawcy od decyzji Oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych w Ż., przyznającej mu prawo do dodatku pielęgnacyjnego do pobieranej
renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem zrównanym z
wypadkiem przy pracy z dnia 2 lipca 1955 r.; wnioskodawca domagał się stwierdze-
nia, iż wypadek powoduje całkowitą niezdolność do pracy. Sąd Apelacyjny zauważył,
że wnioskodawca doznał dnia 2 lipca 1955 r. złamania kości udowej, co w świetle
opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów chirurga-ortopedy, neurologa i interni-
sty powoduje tylko częściową niezdolność do pracy. Natomiast powodem całkowitej
2
niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji są uogólnione
zmiany zwyrodnieniowe stawów, miażdżyca uogólniona i choroba Parkinsona, które
to schorzenia nie pozostają w związku z wypadkiem z dnia 2 lipca 1955 r., lecz są
następstwem biologicznego zużycia ustroju.
Kasacja wnioskodawcy zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie prawa
materialnego – art. 2 pkt 4 i art. 19 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadcze-
niach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz art. 5 KPC.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Z niewadliwych ustaleń
Sądu pierwszej instancji, zaakceptowanych przez Sąd drugiej instancji, wynika, iż
wnioskodawca, który w 1955 r. doznał złamania prawej nogi powodującego jej skró-
cenie, jeszcze w 1987 r. uznany był za inwalidę trzeciej grupy na trwałe, co jest rów-
noznaczne z częściową niezdolnością do pracy. Biegli sądowi lekarze wykluczyli, by
z powodu utrwalonych następstw wypadku wnioskodawca obecnie był całkowicie
niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji. Jest on wprawdzie niezdolny do pracy
i samodzielnej egzystencji, jednakże nie z powodu złamania nogi w 1955 r., lecz z
powodu charakterystycznych dla podeszłego wieku zmian miażdżycowych, zespołu
Parkinsona i zmian zwyrodnieniowych stawów. Na wyjaśnienie spornej okoliczności
przyczyny aktualnej całkowitej niezdolności wnioskodawcy do pracy nie miało jakie-
gokolwiek wpływu rzekome uchybienie przez Sąd przepisowi art. 5 KPC, które kasa-
cja zarzuca. Sąd pierwszej instancji bowiem dopuścił dowód z opinii biegłych, sfor-
mułował prawidłową tezę dowodową i wyciągnął z tej opinii logiczne i trafne wnioski.
Sąd uznając tę opinię za miarodajną nie był obowiązany pouczać wnioskodawcę o
możliwości składania wniosków dowodowych, bowiem zgodnie z przepisem art. 217
§ 2 KPC, to Sąd zakreśla granice postępowania dowodowego i pominie dalsze środki
dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. Przewod-
niczący zaś zamyka rozprawę, gdy sąd uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną
(art. 224 § 1 KPC). Podzielić zatem należy stanowisko zajęte w wyroku Sądu Naj-
wyższego z dnia 25 września 1998 r., II UKN 233/98 (OSNAPiUS z 1999 r. nr 20,
poz. 659), iż zarzut naruszenia art. 5 KPC nie może być samoistną podstawą kasacji
z art. 3931
pkt 2 KPC, gdyż koniecznye jest jeszcze wskazanie, które istotne przepisy
postępowania zostały naruszone wskutek zaniedbania przez sąd orzekający powin-
3
ności określonej w tym przepisie i jak istotny wpływ wywarło to naruszenie na wynik
sprawy. Subiektywne przekonanie wnioskodawcy, będącego laikiem w dziedzinie
medycyny, o związku jego dzisiejszego stanu zdrowia z ustabilizowanymi następ-
stwami wypadku z 1955 r., nie może w żadnej mierze usprawiedliwiać zarzutu naru-
szenia art. 5 KPC. Zgodnie bowiem z art. 6 KC i art. 232 KPC inicjatywa dowodowa
spoczywa w rękach strony, nie zaś sądu i pouczenia w zakresie konkretnych dowo-
dów nie są obowiązkiem sądu. Całkowicie chybione są też zarzuty z art. 3931
pkt 1
KPC. Przepis art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30,
poz. 144 ze zm. - kasacja nie wskazuje publikacji tego aktu prawnego) stanowi, iż
świadczenia z tytułu wypadku przy pracy obejmują rentę inwalidzką dla pracownika,
który stał się inwalidą wskutek takiego wypadku. Wnioskodawca jest uprawniony do
takiej renty, lecz z tytułu częściowej, a nie całkowitej niezdolności do pracy spowo-
dowanej wyłącznie wypadkiem, zgodnie zaś z art. 19 tej ustawy wysokość renty
ustala się według zasad przewidzianych dla rent z tytułu niezdolności do pracy w
przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z tym, że
renta nie może być niższa niż 80% podstawy wymiaru dla całkowicie niezdolnych do
pracy i 60% podstawy wymiaru dla częściowo niezdolnych do pracy. Wnioskodawca,
zgodnie z tymi zasadami (orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS zaakceptowanym
przez biegłych sądowych), uznany został za częściowo niezdolnego do pracy, nato-
miast całkowita niezdolność do samodzielnej egzystencji spowodowana jest tak
zwanym ogólnym stanem zdrowia. Wnioskodawca otrzymuje więc rentę zgodnie z
przepisami art. 2 pkt 4 i art. 19 ustawy wypadkowej.
Sąd Najwyższy nie znalazł zatem usprawiedliwionych podstaw do uwzględ-
nienia kasacji i w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================