Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 grudnia 2000 r.
II UKN 157/00
Przed wejściem w życie ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świad-
czeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macie-
rzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 ze zm.) istniała możliwość przedłużenia okresu
zasiłkowego osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli
były rokowania wyleczenia choroby, która powstała w czasie wykonywania za-
trudnienia i istniały prognozy odzyskania zdolności do pracy wykonywanej
przed zachorowaniem (art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Beata Gudowska, Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2000 r. sprawy z wniosku
Kazimierza K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o
wypłatę przedłużonego zasiłku chorobowego, na skutek kasacji wnioskodawcy od
wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku dnia 22 grudnia 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 15 grudnia 1998 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w B. odmówił przyznania wnioskodawcy Kazimierzowi K. zasiłku chorobowego od
dnia 21 listopada 1998 r. wobec wyczerpania sześciomiesięcznego okresu zasiłko-
wego.
W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca wniósł o przyznanie mu zasiłku cho-
robowego za okres od 21 listopada 1998 r. do 19 lutego 1999 r.
Wyrokiem z dnia 7 października 1999 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Białymstoku oddalił odwołanie. Sąd ustalił, że wnioskodawca
2
korzystał ze zwolnienia lekarskiego od 25 maja 1998 r. Okres zasiłkowy wynoszący
180 dni upłynął 20 listopada 1998 r. Biegli lekarze okulista, neurolog, kardiolog i chi-
rurg stwierdzili, że po 20 listopada 1998 r. wnioskodawca był nadal niezdolny do
pracy, a dalsze leczenie i rehabilitacja nie rokowały odzyskania zdolności do pracy.
Podzielając opinię biegłych Sąd uznał, że nie ma podstaw do przedłużenia okresu
wypłaty zasiłku chorobowego w oparciu o przepis art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia
1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).
Apelacja wnioskodawcy od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu
Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 22
grudnia 1999 r. [...]. Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu
pierwszej instancji i podzielił jego ocenę prawną.
Wyrok ten zaskarżył kasacją wnioskodawca i wskazując jako jej podstawy na-
ruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 10 ustawy z dnia 17 grud-
nia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie cho-
roby i macierzyństwa oraz naruszenie przepisów postępowania - art. 378 § 1 i 2 KPC
i 47710
§ 2 KPC - wniósł uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Są-
dowi Apelacyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu ka-
sacji wnioskodawca podniósł, że użyte w przepisie art. 10 powołanej ustawy określe-
nie „rokuje odzyskanie zdolności do pracy” Sądy utożsamiają, z odzyskaniem zdro-
wia w stopniu eliminującym inwalidztwo występujące przed pierwszym dniem choro-
by”. Taka interpretacja przepisu do stanu faktycznego powstałego przed wejściem w
życie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpiecze-
nia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636) jest niedo-
puszczalna, gdyż dopiero w tej ustawie w art. 10 ust. 3 znalazło się postanowienie,
że okres zasiłkowy nie ulega przedłużeniu osobie uprawnionej do renty z tytułu nie-
zdolności do pracy. Przed tą zmianą pracujący inwalidzi mieli prawo do przedłużenia
okresu zasiłkowego.
Naruszenie przepisów postępowania polega na dokonaniu ustaleń na podsta-
wie opinii biegłych lekarzy nie mających uprawnień ani wiedzy do orzekania o odzy-
skaniu zdolności do pracy. Wnioskodawca zgłaszał wniosek o dopuszczenie dowodu
z opinii biegłego specjalisty z zakresu medycyny pracy, do którego Sąd Apelacyjny
się nie ustosunkował. Nie ustosunkował się także do złożonych przez wnioskodawcę
zaświadczeń lekarskich o odzyskaniu zdolności do pracy w warunkach specjalnych
3
na stanowisku radcy prawnego. Gdyby Sąd Apelacyjny rozpoznał te zarzuty, obowią-
zany byłby do uchylenia na podstawie art. 378 § 2 KPC wyroku Sądu pierwszej in-
stancji, gdyż Sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy.
Ponadto Sąd Apelacyjny pominął roszczenie wnioskodawcy, które przysługuje
mu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy z tytułu niezdolności do pracy
spowodowanej innymi chorobami, które wystąpiły w ciągu jednego miesiąca po usta-
niu zatrudnienia. Sąd Apelacyjny powinien przekazać to żądanie organowi rentowe-
mu do rozpoznania w oparciu o przepis art. 47710
KPC.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach ka-
sacji, a granice te wyznaczone są wskazanymi w kasacji podstawami. Jeżeli jako
podstawę kasacji wskazano naruszenie przepisów postępowania przedmiotem kon-
troli kasacyjnej jest zbadanie czy zastosowana przez sąd drugiej instancji procedura
była zgodna z powołanymi w kasacji przepisami. Nie podlega kontroli kasacyjnej
ewentualne naruszenie innych przepisów postępowania niż wskazane przy określe-
niu podstaw kasacji.
Zarzut naruszenia przez Sąd drugiej instancji przepisu art. 378 § 2 KPC
mógłby stanowić usprawiedliwioną podstawę kasacji w sytuacji, gdyby Sąd ten nie
uchylił wyroku wydanego w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub wyroku nie
zawierającego orzeczenia co do istoty sprawy. Postępowanie przed Sądem pierw-
szej instancji nie było dotknięte nieważnością, a wyrok tego Sądu oddalający odwo-
łanie od decyzji organu rentowego zawiera orzeczenie co do istoty sprawy. Nie było
zatem podstaw do uchylenia z urzędu zaskarżonego apelacją wyroku i przepis art.
378 § 2 KPC nie mógł mieć w postępowaniu apelacyjnym zastosowania.
Podniesiona w uzasadnieniu kasacji okoliczność, że Sąd Apelacyjny bezpod-
stawnie uznał za prawidłowe ustalenia Sądu pierwszej instancji mimo braków w po-
stępowaniu dowodowym nie uzasadnia zarzutu naruszenia przepisu art. 378 § 2
KPC. Ponieważ nie podniesiono zarzutu naruszenia przepisów regulujących postę-
powanie dowodowe w postępowaniu apelacyjnym i określających zasady oceny do-
wodów, ustalenia faktyczne nie mogą zostać poddane kontroli kasacyjnej. Zarzuty
podniesione w uzasadnieniu kasacji wykraczają bowiem poza jej podstawy.
Nie jest również usprawiedliwioną podstawą kasacji zarzut naruszenia przepi-
4
su art. 47710
§ 2 KPC. Przepis ten stanowi, że jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żą-
danie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do
protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Zgłoszenie nowego
żądania w toku postępowania sądowego toczącego się na skutek odwołania od de-
cyzji organu rentowego nie wstrzymuje tego postępowania. Omawiany przepis jest
przeszkodą do merytorycznego rozpoznania nowego żądania natomiast sąd musi
orzec o żądaniu będącym przedmiotem zaskarżonej decyzji organu rentowego w
sytuacji, gdy wnioskodawca zgłaszając nowe żądanie nie cofnął odwołania. Nie wni-
kając w kwestię czy nowe żądanie zostało w tej sprawie przez wnioskodawcę zgło-
szone i czy istniały podstawy do zastosowania powołanego przepisu, należy stwier-
dzić, że ewentualne uchybienia w tym zakresie nie mają żadnego wpływu na rozs-
trzygnięcie w sprawie toczącej się na skutek odwołania od decyzji z dnia 15 grudnia
1998 r. Rozstrzygnięcie to nie pozostaje bowiem w związku z nowym żądaniem.
Decyzja z dnia 15 grudnia 1998 r. dotyczyła żądania przedłużenia okresu wy-
płacania zasiłku chorobowego. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974
r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i ma-
cierzyństwa zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania choroby nie dłużej
jednak niż sześć miesięcy. Przedłużenie tego okresu może nastąpić tylko w warun-
kach określonych w art. 10 , który stanowi, że jeżeli po upływie okresu zasiłkowego
pracownik jest nadal niezdolny do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, wypłata zasiłku ulega przedłuże-
niu - nie dłużej jednak niż na okres dalszych trzech miesięcy.
Nie jest uzasadniony podniesiony w kasacji zarzut błędnej wykładni tego prze-
pisu. Sąd Apelacyjny podzielając pogląd Sądu pierwszej instancji uznał, że w przy-
padku wnioskodawcy nie zostały spełnione warunki określone w tym przepisie. Pod-
stawą nieuwzględnienia żądania nie było ustalenie, że wnioskodawca mając ustalone
prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jest już z tego powodu niezdolny do
pracy. Omawiany przepis nie zawiera wprowadzonego w ustawie dnia 25 czerwca
1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa zastrzeżenia, że okres zasiłkowy nie ulega przedłużeniu osobie
uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy. Według stanu prawnego obo-
wiązującego w dacie zgłoszenia żądania istniała możliwość przedłużenia okresu za-
siłkowego osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli były ro-
kowania wyleczenia choroby, która powstała w czasie wykonywania zatrudnienia i
5
tym samym istniały prognozy odzyskania zdolności do pracy wykonywanej przed za-
chorowaniem. Ustalenie, że stan zdrowia wnioskodawcy nie rokował odzyskania
zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, zostało dokonane na podstawie
opinii biegłych lekarzy, a w szczególności specjalisty z zakresu chorób oczu. Z opinii
tej wynika, że wnioskodawca jest leczony od 1996 r. z powodu guza błony naczy-
niowej oka lewego. W 1998 r. nastąpiło odnowienie procesu chorobowego. Mimo
zastosowanego leczenia pogorszenie ostrości wzroku oka lewego do 0,3 nie uległo
poprawie i może nastąpić dalsze pogorszenie. Rokowania co do odzyskania zdolno-
ści do pracy w wyniku dalszego leczenia po upływie sześciomiesięcznego okresu
zasiłkowego mogą być stwierdzone tylko na podstawie wiedzy medycznej, zatem
jeżeli z opinii biegłych lekarzy wynika, że nie ma takich rokowań, nie ma podstaw do
przedłużenia okresu wypłaty zasiłku chorobowego.
Kasacja okazała się pozbawiona usprawiedliwionych podstaw i z tych przy-
czyn Sąd Najwyższy w oparciu o przepis art. 39312
KPC ją oddalił.
========================================