Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 15 stycznia 2001 r.
I PZ 85/00
Postanowienie sądu drugiej instancji o odrzuceniu wniosku o przywró-
cenie terminu do wniesienia kasacji jako niezaskarżalne, podlega na wniosek
skarżącego ocenie Sądu Najwyższego w razie zaskarżenia zażaleniem posta-
nowienia o odrzuceniu kasacji (art. 380 w związku z art. 39319
KPC).
Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Jadwiga Skibińska-
Adamowicz (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 stycznia
2001 r. sprawy z powództwa Józefa F. przeciwko Hucie [...] w K. o przywrócenie do
pracy, na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie w przedmiocie przywrócenia terminu do
wniesienia kasacji oraz o odrzuceniu kasacji z dnia 14 września 2000 r. [...]
p o s t a n o w i ł :
o d r z u c i ć zażalenie na postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywró-
cenie terminu do wniesienia kasacji;
o d d a l i ć zażalenie w pozostałej części.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 1 marca 2000 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Nowej
Huty - Sąd Pracy umorzył postępowanie w sprawie z powództwa Józefa F. przeciwko
Hucie [...] SA w Krakowie o przywrócenie do pracy wobec zawarcia przez strony
ugody.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postano-
wieniem z dnia 28 kwietnia 2000 r. oddalił zażalenie powoda złożone na postanowie-
nie o umorzeniu postępowania. Postanowienie Sądu Okręgowego zostało doręczone
2
pełnomocnikowi powoda Marianowi P. wraz z pouczeniem o możliwości wniesienia
kasacji dnia 26 maja 2000 r.
W dniu 2 czerwca 2000 r. pełnomocnik powoda, nie będący ani adwokatem,
ani radcą prawnym, wniósł kasację, w której zarzucił naruszenie art. 45 Konstytucji
oraz art. 82 i art. 58 § 1 KC.
Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2000 r. Sąd Okręgowy ustanowił dla po-
woda adwokata z urzędu, którego wyznaczyć miała Okręgowa Rada Adwokacka w
K. W dniu 12 lipca 2000 r. dotychczasowy pełnomocnik powoda Marian P. został za-
wiadomiony przez Okręgową Radę Adwokacką w K., że pełnomocnikiem powoda
został adw. Ryszard K., natomiast wyznaczony pełnomocnik został o tym zawiado-
miony dnia 5 lipca 2000 r. (okoliczność niesporna).
W dniu 25 lipca 2000 r. pełnomocnik powoda adw. Ryszard K. złożył wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, wyjaśniając, że wniosek ten wraz z
dołączoną do niego kasacją składa „w możliwie najszybszym terminie”.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postano-
wieniem z dnia 14 września 2000 r. odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do
wniesienia kasacji oraz odrzucił kasację. Stwierdził, że zgodnie z art. 169 § 1 KPC
pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu powinno być wniesione w ciągu tygodnia
od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. Dla powoda przyczyna ta ustała w
dniu 5 lipca 2000 r., gdyż wtedy adw. Ryszard K. został zawiadomiony o wyznacze-
niu go z urzędu pełnomocnikiem powoda. Spóźniony wniosek o przywrócenie termi-
nu podlega odrzuceniu, stosownie do art. 171 KPC. Dlatego z mocy tego przepisu
Sąd Okręgowy odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji. Gdy
chodzi o kasację, to Sąd Okręgowy uznał, że ustanowienie dla strony pełnomocnika
z urzędu nie przerywa ani nie niweczy terminu do wniesienia kasacji, którego bieg –
w myśl art. 3934
KPC – rozpoczął się od dnia doręczenia orzeczenia podlegającego
zaskarżeniu kasacją. Wobec tego kasację wniesioną przez pełnomocnika powoda
także należało odrzucić.
Na wskazane postanowienie pełnomocnik powoda złożył zażalenie, w którym
żądał jego uchylenia, przywrócenia terminu do złożenia kasacji i nadania jej biegu.
Wyjaśnił, że dnia 5 lipca 2000 r. do siedziby Zespołu Adwokackiego [...] w K. wpły-
nęło zawiadomienie Okręgowej Rady Adwokackiej o wyznaczeniu go pełnomocni-
kiem powoda. Zawiadomienie to nadeszło w czasie jego urlopu wypoczynkowego,
który trwał do dnia 16 lipca 2000 r. W związku z tym o ustanowieniu go pełnomocni-
3
kiem powoda faktycznie dowiedział się dopiero dnia 17 lipca 2000 r. Tego również
dnia dotychczasowy pełnomocnik powoda Marian P. zostawił w Zespole Adwokackim
pismo, w którym prosił o sporządzenie kasacji i nadanie jej biegu, a w dniu 21 lipca
2000 r. (piątek) tenże pełnomocnik zostawił w Zespole Adwokackim orzeczenie
Lekarza Orzecznika ZUS w K. dotyczące powoda i poinformował, że w niedzielę
wyjeżdża na urlop. Skoro w tych warunkach kasacja z wnioskiem o przywrócenie
terminu została wniesiona dnia 25 lipca 2000 r., to należało uznać, że stało się to „w
możliwie najszybszym terminie”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wynika z uzasadnienia zażalenia, jego podstawę stanowił zarzut, że Sąd
Okręgowy postanowieniem z dnia 14 września 2000 r. niezasadnie odrzucił wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji. Odnosząc się do tego zagadnienia,
trzeba zauważyć, że powyższe postanowienie poprzedzało wydanie postanowienia o
odrzuceniu kasacji i nie podlegało oddzielnemu zaskarżeniu. Miało jednak wpływ na
rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego o odrzuceniu kasacji i dlatego stosownie do art.
39319
w związku z art. 380 KPC wymagało oceny ze strony Sądu Najwyższego jako
przesłanka postanowienia o odrzuceniu kasacji.
Gdy chodzi o wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, to należy
uznać, że starania strony, nie mającej pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą
prawnym, o ustanowienie dla niej przez sąd takiego pełnomocnika w celu zaskarże-
nia kasacją wyroku sądu drugiej instancji, podjęte wkrótce po doręczeniu tej stronie
wyroku z uzasadnieniem i zakończone uwzględnieniem wniosku, należy traktować
jako usprawiedliwioną przyczynę uchybienia terminu do wniesienia kasacji, jeżeli po
ustanowieniu pełnomocnika część terminu do wniesienia kasacji, która jeszcze pozo-
stała, jest za krótka na opracowanie kasacji i jej wniesienie. Jednak w takim wypadku
pełnomocnik strony powinien – zgodnie z art. 169 § 1 KPC – złożyć wniosek o przy-
wrócenie terminu w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu, a
ponadto we wniosku tym uprawdopodobnić okoliczności, które spowodowały nieza-
chowanie terminu.
Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że adw. Ryszard K. otrzymał dnia 5
lipca 2000 r. pismo Okręgowej Rady Adwokackiej w K. wyznaczające go pełnomoc-
nikiem powoda. Natomiast wniosek o przywrócenie terminu złożył dnia 25 lipca 2000
4
r., czyli z przekroczeniem terminu oznaczonego w art. 169 § 1 KPC. Wbrew również
warunkowi przewidzianemu w art. 169 § 2 KPC nie podał okoliczności, które uzasad-
niałyby ten wniosek z punktu widzenia wymagań zawartych w art. 168 § 1 KPC, to
znaczy nie przytoczył okoliczności wskazujących na brak jego winy w uchybieniu
terminu. Jedynym argumentem z jego strony było odwołanie się do „ustalonego
orzecznictwa Sądu Najwyższego” oraz stwierdzenie, że wniosek o przywrócenie ter-
minu wraz z kasacją zostaje złożony „w możliwie najszybszym terminie”. W tych wa-
runkach Sąd Okręgowy stosownie do art. 171 KPC mógł wymieniony wniosek odrzu-
cić, a także odrzucić kasację, która wobec nieprzywrócenia terminu do jej wniesienia,
była spóźniona i zgodnie z art. 3934
KPC podlegała odrzuceniu przez Sąd drugiej
instancji. Należy zaznaczyć, że obecny na rozprawie w postępowaniu przed Sądem
Okręgowym pełnomocnik powoda nie podał żadnych innych przyczyn, które wyja-
śniałyby opóźnienie w złożeniu wniosku, ograniczając swoje ustne stanowisko na tej
rozprawie do oświadczenia, że „wnosi i wywodzi jak we wniosku z dnia 25.07.2000
r.”. Dopiero w zażaleniu na postanowienie odrzucające wniosek o przywrócenie ter-
minu do wniesienia kasacji i jednocześnie kasacji wyjaśnił, że pismo Okręgowej
Rady Adwokackiej o wyznaczeniu go pełnomocnikiem powoda nie nadeszło do jego
rąk, lecz do Zespołu Adwokackiego [...] w K., w czasie gdy korzystał z urlopu wypo-
czynkowego; ponadto dopiero dnia 21 lipca otrzymał od dotychczasowego pełno-
mocnika powoda – Mariana P. kserokopię decyzji ZUS dotyczącej stanu zdrowia po-
woda, a z samym powodem miał utrudniony kontakt.
Odnosząc się do zażalenia, trzeba zauważyć, że w stanie sprawy, w jakim
orzekał Sąd Okręgowy, były podstawy do odrzucenia wniosku i kasacji. Przepis art.
169 § 1 KPC nie wymaga od strony składającej wniosek o przywrócenie terminu, by
udowodniła okoliczności uzasadniające ten wniosek, lecz by je tylko uprawdopodob-
niła. Tym samym zakłada, że okoliczności takie muszą być podane i że będą
podane. Tymczasem we wniosku z dnia 25 lipca 2000 r. nie ma wskazanych okolicz-
ności mogących usprawiedliwiać przekroczenie terminu określonego w art. 169 § 1
KPC. Gdyby wszakże przyjąć, że pełnomocnik powoda nie otrzymał dnia 5 lipca
2000 r. pisma Okręgowej Rady Adwokackiej w K., wyznaczającego go pełnomocni-
kiem powoda – jak podał we wniosku, lecz dopiero dnia 17 lipca 2000 r. – jak podał
w zażaleniu, to wniosek o przywrócenie terminu złożony dnia 25 lipca 2000 r. byłby
także spóźniony. Uzyskanie zaś kserokopii wypisu z treści orzeczenia Lekarza
Orzecznika ZUS Oddziału w K. [...] w dniu 21 lipca 2000 r. nie tłumaczy opóźnienia
5
wniosku, gdyż inna kserokopia tego wniosku znajdowała się już w aktach sprawy
(złożona dnia 2 czerwca 2000 r.).
Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw do uwzględ-
nienia zażalenia i dlatego stosownie do art. 385 w związku z art. 39319
i art. 397 KPC
oddalił zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu kasacji. Odrzucił
natomiast jako niedopuszczalne zażalenie powoda na postanowienie tego Sądu o
odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, gdyż art. 39318
KPC pozwala Sądowi Najwyższemu jedynie na rozpoznanie zażaleń na postanowie-
nia sądu drugiej instancji o odrzuceniu kasacji.
========================================