Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 20 kwietnia 2001 r.
I PKN 373/00
Do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej na podstawie § 9 zarządze-
nia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie usta-
lenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszo-
wej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) konieczny jest
związek przyczynowy między rozwiązaniem umowy o pracę a przejściem na
rentę.
Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Józef
Iwulski (sprawozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2001 r. sprawy z powódz-
twa Edwarda G. przeciwko „S.” SA w B. o nagrodę jubileuszową, na skutek kasacji
powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Krakowie z dnia 17 lutego 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację i nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjn-
ego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Bochni wyrokiem z dnia 4 listopada 1999 r. [...]
zasądził od strony pozwanej „S.” SA w B. na rzecz powoda Edwarda G. kwotę
7.200,00 zł. Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony u strony pozwanej na
czas nie określony w pełnym wymiarze czasu pracy do dnia 30 września 1998 r.,
kiedy stosunek pracy uległ rozwiązaniu w związku z wypowiedzeniem umowy o
pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy. Powód przebywał na zwolnieniu lekar-
skim od 12 lipca 1998 r. do 30 września 1998 r., to jest do dnia ustania stosunku
pracy, a następnie korzystał z zasiłku chorobowego, aż do czasu przejścia w dniu 8
stycznia 1999 r. na rentę inwalidzką. W chwili rozwiązania stosunku pracy powód
miał udokumentowany staż pracy wynoszący 39 lat i 3 miesiące. Obowiązujący u
2
pozwanego Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy przewiduje nagrodę jubileuszową po
40 latach pracy w wysokości 600% podstawy wymiaru. Decyzją Państwowego In-
spektora Sanitarnego w B. z dnia 25 stycznia 1999 r. stwierdzono u powoda chorobę
zawodową, a następnie ZUS orzeczeniem z dnia 18 marca 1999 r. uznał go za
trwale niezdolnego do pracy od 25 stycznia 1999 r. w związku z chorobą zawodową.
Sąd Rejonowy uznał za usprawiedliwione roszczenie powoda o nagrodę jubileuszo-
wą za 40 lat pracy. Zdaniem Sądu mimo, iż strona pozwana rozwiązała z powodem
umowę o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy, to jednak choroba w związku z
którą powód otrzymał rentę, została uznana za chorobę zawodową. Jako podstawę
rozstrzygnięcia Sąd wskazał § 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów upraw-
niających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr
44, poz. 358). Pozbawienie powoda nagrody jubileuszowej byłoby w ocenie Sądu
pierwszej instancji krzywdzące i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z
dnia 17 lutego 2000 r. [...] zmienił wyrok Sądu Rejonowego i oddalił powództwo. Sąd
drugiej instancji stwierdził, że § 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 23 grudnia 1989 r. ma charakter wyjątkowy, gdyż wprowadza możliwość wcze-
śniejszego nabycia prawa do nagrody jubileuszowej, mimo nieprzepracowania peł-
nego okresu, za który nagroda przysługuje. Określa on wyraźnie przesłanki takiego
nabycia prawa. Użyte przez prawodawcę w tym przepisie, sformułowanie „w razie
rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę” wskazuje na
konieczność bezpośredniej zależności między rozwiązaniem stosunku pracy, a przej-
ściem na rentę lub emeryturę. Rozwiązanie stosunku pracy z powodem nastąpiło z
przyczyn ekonomicznych leżących po stronie pracodawcy i nie miało żadnego
związku z jego przejściem na rentę. Wniosek o rentę powód złożył w trakcie przeby-
wania na zwolnieniu lekarskim, ale już po rozwiązaniu z nim stosunku pracy, co nie-
wątpliwie wyklucza istnienie pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na
rentę jakiegokolwiek związku przyczynowego.
Kasację od tego wyroku wniósł powód. Zarzucił naruszenie § 9 zarządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. przez przyjęcie, że po-
między zwolnieniem powoda z pracy z przyczyn ekonomicznych, a przejściem na
rentę nie ma żadnego związku przyczynowego. Dodatkowo podniósł, że wyrok został
wydany bez dokładnego rozpatrzenia sprawy, a w szczególności kwestii ustalenia
3
faktycznego okresu zatrudnienia, dlatego że pominięto okres zatrudnienia w gospo-
darstwie rolnym ojca powoda. W uzasadnieniu kasacji powód wywiódł, że otrzymał
wypowiedzenie i w jego okresie zachorował, a po zakończeniu choroby złożył wnio-
sek o rentę. Ta sytuacja właśnie pozwala na rozszerzające zastosowanie § 9 zarzą-
dzenia i przyznanie powodowi prawa do nagrody jubileuszowej. Stanowisko Sądu
drugiej instancji jest dla powoda bardzo krzywdzące, gdyż z winy pracodawcy nie
zaliczono powodowi okresu zatrudnienia w gospodarstwie jego ojca.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przy braku zarzutów naruszenia prawa procesowego, Sąd Najwyższy jest
związany stanem faktycznym stanowiącym podstawę zaskarżonego wyroku (art.
39311
KPC). Nadto w kasacji powód zgłasza nowe fakty i dowody dotyczące zalicze-
nia mu pracy w gospodarstwie rolnym do okresu uprawniającego do nagrody jubileu-
szowej. Tymczasem zgłaszanie takich nowych faktów i dowodów jest w postępowa-
niu kasacyjnym niedopuszczalne. Dlatego jedynym podlegającym rozważeniu za-
rzutem jest kwestia wykładni i zastosowania (niezastosowania w tym przypadku) § 9
zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. Powód pró-
buje w tym zakresie (choć wyraźnie się na to nie powołuje) zastosować rodzaj wy-
kładni prezentowanej w orzecznictwie co do pojęcia przejścia na emeryturę lub rentę
przy odprawie z tego tytułu (por. zwłaszcza uchwała z dnia 29 maja 1989 r., III PZP
19/89, OSNCP 1990 r. z. 4-5, poz. 61; wyrok z dnia 23 listopada 1993, I PRN 111/93,
OSNCP 1994 r. z. 12, poz. 243). Ten sposób wykładni nie uwzględnia jednak różnicy
w treści przepisów, a zwłaszcza jednoznacznego brzmienia § 9 zarządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. Zgodnie z tym przepisem w razie
rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę w związku z
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową pracownikowi, któremu do nabycia
prawa do nagrody brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku
pracy, nagrodę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy. Wynika z niego wy-
raźnie, że rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić „z powodu przejścia” na eme-
ryturę lub rentę, a więc że między rozwiązaniem stosunku pracy a uzyskaniem renty
musi występować związek przyczynowy i to w chwili tego rozwiązania. Słusznie Sąd
drugiej instancji przyjął przy tym, że przepis ten jako szczególny nie może podlegać
wykładni rozszerzającej i to wbrew wyraźnej jego treści.
4
Zarzut kasacji nie stanowi więc jej usprawiedliwionej podstawy, co na mocy
art. 39312
i 102 KPC prowadzi do rozstrzygnięcia jak w sentencji.
========================================