I KZP 8/01
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I KZP 16/2000
Pełny tekst orzeczenia
UCHWAŁA Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 R.
I KZP 8 /01
Wniosek skazanego o warunkowe przedterminowe zwolnienie nie
może być skutecznie cofnięty i podlega rozpoznaniu.
Przewodniczący: sędzia SN J. Skwierawski.
Sędziowie SN: L. Misiurkiewicz (sprawozdawca), A. Siuchniński.
Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Stefański.
Sąd Najwyższy w sprawie Dariusza L., po rozpoznaniu, przekazane-
go na podstawie art. 441 § 1 k.p.k., przez Sąd Apelacyjny w K., postano-
wieniem z dnia 28 lutego 2001 r., zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy:
Czy cofnięcie przez skazanego wniosku, którym zainicjował postępowanie
o warunkowe zwolnienie uprawnia sąd penitencjarny do odstąpienia od
merytorycznego rozstrzygnięcia o przedmiocie tego postępowania?
uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.
U Z A S A D N I E N I E
Stosownie do treści art. 161 § 1 k.k.w. orzekanie o warunkowym
przedterminowym zwolnieniu należy do sądu penitencjarnego.
W postępowaniu wykonawczym, a więc również w przedmiocie wa-
runkowego przedterminowego zwolnienia, sąd ten orzeka na wniosek pro-
kuratora, skazanego albo jego obrońcy lub pełnomocnika oraz z urzędu
2
(art. 19 § 1) a także na wniosek dyrektora zakładu karnego lub sądowego
kuratora zawodowego (art. 161 § 2).
W kwestii dotyczącej formy decyzji, jaką należy podjąć w wypadku,
gdy skazany złożył wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie, a
następnie wniosek ten cofnął należy w pierwszej kolejności rozważyć do-
puszczalność cofnięcia takiego wniosku przez skazanego.
Skoro skazany jest podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o
warunkowe przedterminowe zwolnienie, to niewątpliwie nie ma podstaw do
twierdzenia, że nie może on zmienić swojego stanowiska i wyrazić woli
cofnięcia wniosku, który stanowił podstawę wszczęcia postępowania o wa-
runkowe przedterminowe zwolnienie. O dopuszczalności odwołania czyn-
ności procesowej przesądza zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą
strona ma prawo zabiegać o pozytywne dla siebie rozstrzygnięcie, jak rów-
nież ma prawo zrezygnować z tej inicjatywy, po stwierdzeniu, że nie osią-
gnie korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.
W odniesieniu do cofnięcia przez skazanego wniosku o warunkowe
przedterminowego zwolnienie problem sprowadza się do konsekwencji ja-
kie pociąga za sobą taka decyzja skazanego.
Chodzi mianowicie o to, czy cofnięcie przez skazanego wniosku, któ-
rym zainicjował on postępowanie o warunkowe przedterminowe zwolnienie
uprawnia sąd penitencjarny do odstąpienia od merytorycznego rozstrzy-
gnięcia w przedmiocie tego postępowania przez pozostawienie wniosku
bez rozpoznania lub przez umorzenie postępowania w warunkach, kiedy
skazany formalnie nabył prawo do warunkowego przedterminowego zwol-
nienia, a więc nie zachodzi sytuacja przewidziana w art. 161 § 3 k.k.w
(uchwała SN z dnia 20 czerwca 2000 r. I KZP 16/2000, OSNKW, 2000,
z. 7, poz. 60). Tylko w tym ostatnim wypadku wniosku skazanego lub jego
obrońcy sąd penitencjarny nie rozpoznaje, jako złożonego przed upływem
wymienionych w nim terminów.
3
W warunkach spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 77 § 2 lub
art. 78 Kodeksu karnego sąd jest zobowiązany do merytorycznego rozpo-
znania wniosku skazanego, niezależnie od wyrażonej przez niego następ-
nie woli wycofania wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Obowiązek ten wynika zarówno z art. 19 § 1, jak i z art. 22 k.k.w.
Szczególnego podkreślenia wymaga treść art. 19 § 1 k.k.w, zgodnie z którą
złożenie wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest ko-
niecznym warunkiem do rozstrzygnięcia tej kwestii, ponieważ w postępo-
waniu wykonawczym sąd może orzekać również z urzędu.
Argument o orzekaniu w przedmiocie przedterminowego warunkowe-
go zwolnienia wbrew woli skazanego, wyrażonej cofnięciem wniosku, jest
zupełnie nieprzekonujący. Trudno przyjąć, że skazany cofa wniosek o wa-
runkowe przedterminowe zwolnienie w sytuacji, gdy liczy na korzystne dla
siebie rozstrzygnięcie. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może
warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy zachodzą
przesłanki określone art. 77 § 2, art. 78 k.k. i w art. 77 § 1 k.k.
Brak również – zdaniem Sądu Najwyższego – podstaw do umorzenia
przez sąd postępowania w przedmiocie warunkowego przedterminowego
zwolnienia – na podstawie art. 15 § 1 k.k.w. Należy się zgodzić ze stanowi-
skiem zaprezentowanym przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (postano-
wienie z 18 listopada 1998 r. – II AKZ1
125/98, OSA 1999, z. 2, poz. 15), że
art. 15 § 1 k.k.w odnosi się do umorzenia całego postępowania wykonaw-
czego i nie można na tej podstawie umarzać postępowania w sprawie o
warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wynika to wyraźnie z treści tego
przepisu, z uwagi na wymienione w nim przesłanki umorzenia postępowa-
nia wykonawczego (przedawnienie wykonania kary, śmierć skazanego lub
inna przyczyna wyłączająca to postępowanie).
Jak już podkreślono wyżej, w postępowaniu wykonawczym sąd może
orzekać także z urzędu, dlatego wniosek złożony w sprawie o warunkowe
4
przedterminowe zwolnienie nie stanowi niezbędnego warunku rozstrzy-
gnięcia przez sąd tej kwestii. Cofnięcie wniosku przez skazanego nie może
więc prowadzić do pozostawienia go bez rozpoznania ani do umorzenia
postępowania w sprawie o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Złożony przez skazanego wniosek o warunkowe przedterminowe
zwolnienie, zobowiązuje sąd penitencjarny do jego merytorycznego rozpo-
znania, niezależnie od stanowiska skazanego, który następnie oświadczył,
że wniosek ten cofa.
Z tych też powodów Sąd Najwyższy uchwalił udzielić odpowiedzi jak
wyżej.
I KZP 8 /01
Wniosek skazanego o warunkowe przedterminowe zwolnienie nie
może być skutecznie cofnięty i podlega rozpoznaniu.
Przewodniczący: sędzia SN J. Skwierawski.
Sędziowie SN: L. Misiurkiewicz (sprawozdawca), A. Siuchniński.
Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Stefański.
Sąd Najwyższy w sprawie Dariusza L., po rozpoznaniu, przekazane-
go na podstawie art. 441 § 1 k.p.k., przez Sąd Apelacyjny w K., postano-
wieniem z dnia 28 lutego 2001 r., zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy:
Czy cofnięcie przez skazanego wniosku, którym zainicjował postępowanie
o warunkowe zwolnienie uprawnia sąd penitencjarny do odstąpienia od
merytorycznego rozstrzygnięcia o przedmiocie tego postępowania?
uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.
U Z A S A D N I E N I E
Stosownie do treści art. 161 § 1 k.k.w. orzekanie o warunkowym
przedterminowym zwolnieniu należy do sądu penitencjarnego.
W postępowaniu wykonawczym, a więc również w przedmiocie wa-
runkowego przedterminowego zwolnienia, sąd ten orzeka na wniosek pro-
kuratora, skazanego albo jego obrońcy lub pełnomocnika oraz z urzędu
2
(art. 19 § 1) a także na wniosek dyrektora zakładu karnego lub sądowego
kuratora zawodowego (art. 161 § 2).
W kwestii dotyczącej formy decyzji, jaką należy podjąć w wypadku,
gdy skazany złożył wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie, a
następnie wniosek ten cofnął należy w pierwszej kolejności rozważyć do-
puszczalność cofnięcia takiego wniosku przez skazanego.
Skoro skazany jest podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o
warunkowe przedterminowe zwolnienie, to niewątpliwie nie ma podstaw do
twierdzenia, że nie może on zmienić swojego stanowiska i wyrazić woli
cofnięcia wniosku, który stanowił podstawę wszczęcia postępowania o wa-
runkowe przedterminowe zwolnienie. O dopuszczalności odwołania czyn-
ności procesowej przesądza zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą
strona ma prawo zabiegać o pozytywne dla siebie rozstrzygnięcie, jak rów-
nież ma prawo zrezygnować z tej inicjatywy, po stwierdzeniu, że nie osią-
gnie korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.
W odniesieniu do cofnięcia przez skazanego wniosku o warunkowe
przedterminowego zwolnienie problem sprowadza się do konsekwencji ja-
kie pociąga za sobą taka decyzja skazanego.
Chodzi mianowicie o to, czy cofnięcie przez skazanego wniosku, któ-
rym zainicjował on postępowanie o warunkowe przedterminowe zwolnienie
uprawnia sąd penitencjarny do odstąpienia od merytorycznego rozstrzy-
gnięcia w przedmiocie tego postępowania przez pozostawienie wniosku
bez rozpoznania lub przez umorzenie postępowania w warunkach, kiedy
skazany formalnie nabył prawo do warunkowego przedterminowego zwol-
nienia, a więc nie zachodzi sytuacja przewidziana w art. 161 § 3 k.k.w
(uchwała SN z dnia 20 czerwca 2000 r. I KZP 16/2000, OSNKW, 2000,
z. 7, poz. 60). Tylko w tym ostatnim wypadku wniosku skazanego lub jego
obrońcy sąd penitencjarny nie rozpoznaje, jako złożonego przed upływem
wymienionych w nim terminów.
3
W warunkach spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 77 § 2 lub
art. 78 Kodeksu karnego sąd jest zobowiązany do merytorycznego rozpo-
znania wniosku skazanego, niezależnie od wyrażonej przez niego następ-
nie woli wycofania wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Obowiązek ten wynika zarówno z art. 19 § 1, jak i z art. 22 k.k.w.
Szczególnego podkreślenia wymaga treść art. 19 § 1 k.k.w, zgodnie z którą
złożenie wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest ko-
niecznym warunkiem do rozstrzygnięcia tej kwestii, ponieważ w postępo-
waniu wykonawczym sąd może orzekać również z urzędu.
Argument o orzekaniu w przedmiocie przedterminowego warunkowe-
go zwolnienia wbrew woli skazanego, wyrażonej cofnięciem wniosku, jest
zupełnie nieprzekonujący. Trudno przyjąć, że skazany cofa wniosek o wa-
runkowe przedterminowe zwolnienie w sytuacji, gdy liczy na korzystne dla
siebie rozstrzygnięcie. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może
warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy zachodzą
przesłanki określone art. 77 § 2, art. 78 k.k. i w art. 77 § 1 k.k.
Brak również – zdaniem Sądu Najwyższego – podstaw do umorzenia
przez sąd postępowania w przedmiocie warunkowego przedterminowego
zwolnienia – na podstawie art. 15 § 1 k.k.w. Należy się zgodzić ze stanowi-
skiem zaprezentowanym przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (postano-
wienie z 18 listopada 1998 r. – II AKZ1
125/98, OSA 1999, z. 2, poz. 15), że
art. 15 § 1 k.k.w odnosi się do umorzenia całego postępowania wykonaw-
czego i nie można na tej podstawie umarzać postępowania w sprawie o
warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wynika to wyraźnie z treści tego
przepisu, z uwagi na wymienione w nim przesłanki umorzenia postępowa-
nia wykonawczego (przedawnienie wykonania kary, śmierć skazanego lub
inna przyczyna wyłączająca to postępowanie).
Jak już podkreślono wyżej, w postępowaniu wykonawczym sąd może
orzekać także z urzędu, dlatego wniosek złożony w sprawie o warunkowe
4
przedterminowe zwolnienie nie stanowi niezbędnego warunku rozstrzy-
gnięcia przez sąd tej kwestii. Cofnięcie wniosku przez skazanego nie może
więc prowadzić do pozostawienia go bez rozpoznania ani do umorzenia
postępowania w sprawie o warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Złożony przez skazanego wniosek o warunkowe przedterminowe
zwolnienie, zobowiązuje sąd penitencjarny do jego merytorycznego rozpo-
znania, niezależnie od stanowiska skazanego, który następnie oświadczył,
że wniosek ten cofa.
Z tych też powodów Sąd Najwyższy uchwalił udzielić odpowiedzi jak
wyżej.