Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 6 czerwca 2001 r.
I PKN 461/00
Niewielkie różnice w sytuacji poszczególnych pracowników nie są pod-
stawą podważenia zasadności wypowiedzenia umowy o pracę na czas nie
określony (art. 45 § 1 KP) jednemu z nich, wybranemu przez pracodawcę.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Józef Iwulski, SA Kazimierz Josiak.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2001 r. sprawy z powódz-
twa Pawła C. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowo-Usługowemu „C.”
S.A. w B. o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, na skutek kasacji powoda od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-
Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku z dnia 16 marca 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powód Paweł C. w sprawie przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlo-
wo-Usługowemu „C.” S.A. w B., wniósł o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za
bezskuteczne. Powód pracował u strony pozwanej od dnia 1 marca 1994 r. na sta-
nowisku operatora żurawia wieżowego. Pismem z dnia 25 czerwca 1999 r. pozwany
wypowiedział mu umowę o pracę, wskazując jako przyczynę likwidację stanowiska
pracy (art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązy-
wania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz
o zmianie niektórych ustaw - Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).
Wyrokiem z dnia 7 grudnia 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Tychach uznał
powództwo za zasadne i przywrócił powoda do pracy u strony pozwanej na dotych-
czasowe warunki pracy i płacy oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda wyna-
grodzenie za czas pozostawania bez pracy w wysokości 1.265,42 zł. W uzasadnieniu
wyroku Sąd pierwszej instancji uznał, że w rozpoznawanej sprawie nastąpił niepra-
2
widłowy dobór pracownika do zwolnienia.
Wyrokiem z dnia 16 marca 2000 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Katowicach-Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku zmienił wyrok
Sądu Rejonowego w ten sposób, iż powództwo oddalił. W ocenie Sądu drugiej in-
stancji pozwany, wypowiadając umowę o pracę powodowi wskazał rzeczywistą i kon-
kretną przyczynę. Jako kryterium przyjął on bowiem poziom kwalifikacji zawodowych
i dyspozycyjność pracownika w sytuacjach awaryjnych.
Kasację od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Katowicach-Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku wniósł powód.
W kasacji strona powodowa zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi: 1) naruszenie
prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 45 §
1 KP, 2) naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, a po-
legające na niewyczerpującym przeprowadzeniu postępowania dowodowego (art.
227 KPC), oraz na dowolnej ocenie wiarygodności i mocy dowodów (art. 233 § 1
KPC).
W skardze kasacyjnej strona powodowa wniosła o uchylenie w całości zaskar-
żonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgo-
wemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-Ośrodkowi Zamiej-
scowemu w Rybniku lub innemu Sądowi równorzędnemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest bezzasadna. Sądy obu instancji podniosły, zgodnie z uchwałą
Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1985
r., III PZP 10/85 (OSNCP z 1985 r. nr 11, poz. 164), w sprawie wykładni art. 45 KP,
że zmniejszenie stanu zatrudnienia w zakładzie pracy stanowi uzasadnioną przyczy-
nę wypowiedzenia, a organ rozpatrujący spory pracownicze nie jest powołany do
badania zasadności i celowości zmniejszenia stanu zatrudnienia (teza IX).
W uzasadnieniu powyższej tezy Sąd Najwyższy zauważył, iż ze względu na
konieczność pozostawienia zakładowi pracy stosownej swobody decyzji, bez której
realizacja polityki kadrowej byłaby nadmiernie utrudniona, wypowiedzenie umowy
określonemu pracownikowi może być zakwestionowane, jeżeli między nim a innymi
pracownikami występują wyraźne różnice w wykonywaniu obowiązków pracowni-
czych i kwalifikacjach zawodowych, a także innych przesłankach przemawiających
3
za ochroną tego pracownika. W rozpoznawanej sprawie, strona pozwana zatrudniała
czterech operatorów żurawi wieżowych, w tym dwóch posiadało uprawnienia II klasy
na ich obsługę oraz staż pracy znacznie dłuższy od stażu powoda, natomiast trzeci
operator - Bogdan K. i powód posiadali uprawnienia III klasy i zbliżony staż pracy, a
jeden z nich musiał zostać zwolniony. W konkretnej sprawie, gdy sytuacja zawodowa
(kwalifikacje i wykonywanie obowiązków pracowniczych) grupy pracowników jest
zbliżona pracodawca może używać dodatkowych kryteriów doboru do zwolnienia
wynikających w pierwszym rzędzie z dbałości o własny interes. W rozpoznawanej
sprawie czynnikiem, który zadecydował ostatecznie o doborze pracownika do zwol-
nienia, była kwestia dyspozycyjności. Bogdan K. zamieszkiwał bowiem bliżej pozwa-
nego zakładu pracy niż powód, a tym samym był on bardziej dyspozycyjny, co po-
twierdziła jego częstsza, niż powoda, praca w sytuacjach awaryjnych. Należy zatem
zgodzić się z oceną Sądu Okręgowego, który uznał, że kryterium poziomu kwalifikacji
i dyspozycyjności przyjęte przez pozwanego w sytuacji konieczności ograniczenia
przez niego ilości zatrudnionych pracowników jest całkowicie dopuszczalne i spra-
wiedliwe oraz że powyższe kryteria nie naruszają zasad współżycia społecznego.
Wypowiedzenie umowy o pracę musi być uzasadnione (art. 45 § 1 KP), ale nie ozna-
cza to, że pracodawca jest całkowicie pozbawiony prawa doboru pracownika do
zwolnienia. Niewielkie różnice w sytuacji pracowniczej zwolnionego pracownika w
porównaniu z innymi pracownikami nie są podstawą do podważenia zasadności wy-
powiedzenia.
Przepis art. 227 KPC określa co jest przedmiotem dowodu. Wskazany przez
stronę powodową zarzut kasacyjny jest zatem zbyt ogólny i na jego podstawie nie
można kwestionować prawidłowości przeprowadzonego przez Sąd Okręgowy postę-
powania dowodowego. Powołany przepis nie stanowi o obowiązkach sądu dotyczą-
cych rozpoznawania wniosku dowodowego. Obowiązek przeprowadzenia dowodu i
warunki uzasadniające pominięcie dowodu, odmowę jego przeprowadzenia ocenia
się w oparciu o treść art. 217 KPC. W rozpoznawanej sprawie, ten przepis nie został
jednak powołany w kasacji.
Ostatnia wskazana przez powoda podstawa kasacyjna, to naruszenie przez
Sąd Okręgowy przepisu art. 233 § 1 KPC. Postawienie w kasacji zarzutu obrazy art.
233 § 1 KPC nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycz-
nego ustalonego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może
tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd dru-
4
giej instancji rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny
wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik
sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC
2000 z. 7-8, poz. 139). Strona powodowa w skardze kasacyjnej nie wskazała nato-
miast, że Sąd drugiej instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania lub do-
świadczenia życiowego, co mogłoby być przeciwstawione uprawnieniu sądu do do-
konywania swobodnej oceny dowodów. Przy sformułowaniu zarzutu naruszenia art.
233 § 1 KPC nie jest bowiem wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął
sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż
ocena sądu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., III CKN 4/98, nie-
publikowany).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację w oparciu o prze-
pis art. 39312
KPC.
========================================