Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 lutego 2002 r.
II UKN 53/01
Przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest możliwe zli-
czenie okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakte-
rze wymienionych odrębnie w wykazie A i w wykazie B, stanowiących załączni-
ki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2002 r. sprawy
z wniosku Aleksandry J. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi
w Z. o emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego
w Katowicach z dnia 19 kwietnia 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 22 stycznia 1999 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w Z. odmówił Aleksandrze J. przyznania emerytury na podstawie przepisów rozpo-
rządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pra-
cowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wobec braku wymaganych przepisami tego rozporzą-
dzenia okresów zatrudnienia umożliwiających nabycie prawa do emerytury z ukoń-
czeniem 50 roku życia.
Wyrokiem z dnia 2 grudnia 1999 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Katowicach, w uwzględnieniu odwołania wnioskodawczyni, zmienił
zaskarżoną decyzję i przyznał jej prawo do wcześniejszej emerytury z uzasadnie-
niem, iż wnioskodawczyni od dnia 1 lutego 1983 r. do dnia ukończenia 50 lat, tj. do
2
24 maja 1998 r., wykazała 15 lat 3 miesiące i 23 dni zatrudnienia przy przeróbce me-
chanicznej węgla (wykaz B dział IV pkt 8-9 załącznika do rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 7 lutego 1983 r.), zaś od 1 stycznia 1977 r. do 31 stycznia 1982 r. przez
okres 5 lat i 1 miesiąca pracowała na stanowisku galwanizera cynku, miedzi, chromu,
kadmu i niklu wymienionym w wykazie A dział III pkt 76, a zatem legitymuje się 20
letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.
W uwzględnieniu apelacji organu rentowego Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2000 r. zmienił
zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji w ten sposób, że odwołanie wnioskodaw-
czyni oddalił. Sąd drugiej instancji, nie kwestionując ustaleń co do okresów zatrud-
nienia wnioskodawczyni w szczególnych warunkach, zauważył, że obydwa okresy
pracy nie mogą być, jak to uczynił Sąd Okręgowy, zliczone, ponieważ odnośnie do
każdego z nich przepisy wymienionego rozporządzenia stosują odmienne kryteria
nabycia uprawnień do emerytury. I tak, jeżeli chodzi o pracę w charakterze ocynko-
waczy, ocynowowaczy, kadmowowaczy oraz galwanizerów cynkiem, miedzią, chro-
mem, kadmem i niklem (wykaz A dział III pkt 76), dla nabycia prawa do emerytury
przez kobietę wystarczający jest co najmniej 15 letni okres pracy w warunkach
szczególnych (przy 20-letnim okresie zatrudnienia w ogóle), jednakże z osiągnięciem
wieku emerytalnego 55 lat, którego wnioskodawczyni nie posiada. Natomiast pra-
cownica, która wykonywała pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wyka-
zie B dziale IV poz. 8 i 9, może nabyć prawo do emerytury z osiągnięciem wieku 50
lat, jednakże przy posiadaniu co najmniej 20 lat pracy w warunkach wymienionych w
wykazie B dział IV poz. 8 i 9, zaś wnioskodawczyni w takich warunkach przepraco-
wała tylko 5 lat.
Kasacja wnioskodawczyni zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie prawa
materialnego - § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. przez jego
błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Wymieniony w kasacji § 8
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. stanowi, że pracownik, który
wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienioną w dziale IV wykazu B, na-
bywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek
3
emerytalny, wynoszący 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres
zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wy-
kazu B. Jest więc oczywiste, że wnioskodawczyni nie spełnia warunków wymaga-
nych w omawianym przepisie, ponieważ prace wymienione w dziale IV wykazu B wy-
konywała przez lat pięć. Z kolei dla nabycia prawa do emerytury z tytułu 15 lat pracy
w warunkach wymienionych w wykazie A wymagany jest dla kobiety wiek 55 lat, któ-
rego wnioskodawczyni jeszcze nie osiągnęła (§ 4 rozporządzenia). Ponadto jest
poza sporem, że wnioskodawczyni wykonywała w warunkach szczególnych w latach
1977-1982 konkretne prace wymienione w wykazie B dziale IV poz. 8 i 9, wobec
czego dla nabycia prawa do emerytury z ukończeniem 50 lat powinna legitymować
się co najmniej 20-letnim okresem zatrudnienia przy tych pracach, co wynika wprost
z mającego zastosowanie do wnioskodawczyni przepisu § 8a rozporządzenia. Za-
równo ten przepis, jak i przepis § 8, nie przewidują możliwości zaliczenia do okresów
wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienionych w dziale IV wykazu B
innych okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a zaliczenie innego
zatrudnienia jest możliwe, jeżeli okres pracy w warunkach wymienionych w tym
dziale wynosił bądź co najmniej 10 lat (§ 8 pkt 2) bądź co najmniej 20 lat (§ 8a pkt 2).
Taka możliwość przewidziana jest wprawdzie w przepisie § 4 ust. 3 rozporządzenia,
jednakże przepis ten, obok 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wy-
mienionych w wykazie A (lub łącznie z okresami pracy i służby wymienionych w § 5-
10 rozporządzenia) przewiduje dla kobiety wiek emerytalny 55 lat, którego to warun-
ku wnioskodawczyni nie spełnia.
Sąd Najwyższy nie znalazł zatem usprawiedliwionych podstaw do uwzględnie-
nia kasacji i w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================