Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 27 lutego 2002 r.
I PKN 305/01
Wartość przedmiotu zaskarżenia określona przez wnoszącego kasację z
naruszeniem reguł wynikających z art. 19-24 k.p.c. nie jest wiążąca dla oceny
dopuszczalności kasacji i podlega sprawdzeniu, zarówno przez sąd drugiej in-
stancji, jak i przez Sąd Najwyższy.
Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Kazimierz Jaśkowski, Andrzej Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 lutego
2002 r. sprawy z powództwa Andrzeja P., Andrzeja G., Franciszka J. przeciwko 1)
Przedsiębiorstwu Produkcji Maszyn i Urządzeń Pralniczych „D.-W.” w likwidacji w D.,
2) „E.-D.” Spółce z o.o. w D. o odszkodowanie i odprawę, na skutek kasacji powodów
Andrzeja G. i Franciszka J. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Koszalinie z dnia 30 czerwca 2000 r. [...]
o d r z u c i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w Człuchowie wyrokiem z 17 listopada 1998 r. za-
sądził solidarnie od pozwanych: Przedsiębiorstwa Produkcji Maszyn i Urządzeń Pral-
niczych „D.-W.” w likwidacji w D. oraz „E.-D.” Spółki z o.o. w D. na rzecz powodów: 1)
Andrzeja G. - kwotę 2.141,01 złotych z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodze-
nia za trzymiesięczny okres wypowiedzenia oraz kwotę 27,98 złotych z ustawowymi
odsetkami tytułem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynko-
wy, 2) Franciszka J. - kwotę 2.032,98 złotych z ustawowymi odsetkami tytułem wy-
nagrodzenia za trzymiesięczny okres wypowiedzenia oraz kwotę 26,57 złotych z
ustawowymi odsetkami tytułem ekwiwalentu pieniężnego za urlop. W pozostałym
zakresie powództwo zostało oddalone (punkt 3. wyroku). Powodowie domagali się:
sprostowania świadectwa pracy, odszkodowania za wydanie niewłaściwego świa-
2
dectwa pracy, odprawy z art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych za-
sadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących za-
kładu pracy (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.) oraz odszkodowania, nie precyzu-
jąc wysokości roszczeń.
W apelacji powodowie zaskarżyli powyższy wyrok Sądu Rejonowego „w za-
kresie oddalającym powództwa o zasądzenie odprawy pieniężnej zgodnie z ustawą z
dnia 28 grudnia 1989 r.”. Wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w części objętej
zaskarżeniem i ustalenie, że każdemu powodowi przysługuje odprawa pieniężna w
wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, gdyż stosunek pracy został rozwiązany
wyłącznie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. W uzasadnieniu apelacji po-
wodowie podnieśli, że zaskarżony wyrok jest słuszny z wyjątkiem punktu 3., gdzie
oddalono ich roszczenia o zasądzenie trzymiesięcznych odpraw, ponieważ powodom
przysługuje odprawa pieniężna. W apelacji nie wskazano wartości przedmiotu za-
skarżenia.
Apelacje od wyroku Sądu Rejonowego wnieśli również pozwani, zaskarżając
wyrok ten w części zasądzającej na rzecz Andrzeja G. kwotę 2.141,01 złotych i na
rzecz Franciszka J. kwotę 2.032,98 złotych tytułem odszkodowania za okres wypo-
wiedzenia. W stosunku do każdego z powodów wartość przedmiotu zaskarżenia
apelacją pozwanych odpowiadała kwocie zasądzonego odszkodowania.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie wyrokiem
z 20 maja 1999 r. uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w punktach: 1. (zasą-
dzającym odszkodowanie za okres wypowiedzenia), 3. (oddalającym powództwo o
zasądzenie odprawy pieniężnej - zgodnie z granicami zaskarżenia apelacją powo-
dów), 4. (zasądzającym od pozwanych na rzecz powodów zwrot kosztów procesu w
postaci kosztów zastępstwa procesowego) oraz 6. (orzekającym o ściągnięciu kosz-
tów sądowych) i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Są-
dowi Rejonowemu.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Człuchowie
wyrokiem z 23 listopada 1999 r. oddalił powództwa i orzekł o kosztach. Rozstrzy-
gnięcie to obejmowało w odniesieniu do powodów Andrzeja G. i Franciszka J. odda-
lenie roszczeń o zasądzenie na ich rzecz odszkodowania za okres wypowiedzenia w
wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia za pracę oraz odprawy pieniężnej w
wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę związanej z likwidacją zakładu
pracy.
3
Powodowie Andrzej G. i Franciszek J. wnieśli od tego wyroku apelację, za-
skarżając go w całości w stosunku do nich. We wnioskach apelacji domagali się
zmiany zaskarżonego wyroku i „ustalenia, że każdemu z powodów przysługują rosz-
czenia określone w pozwie z 28 sierpnia 1998 r., gdyż stosunek pracy został rozwią-
zany za wypowiedzeniem wyłącznie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy”. W
przypadku nieuwzględnienia tego wniosku, powodowie domagali się uchylenia za-
skarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Są-
dowi Rejonowemu. W apelacji nie wskazano wartości przedmiotu zaskarżenia.
Wyrokiem z 30 czerwca 2000 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Koszalinie oddalił apelację powodów. Sąd Okręgowy przyjął, że
ostatecznie precyzując powództwo przed Sądem Rejonowym powodowie domagali
się zasądzenia na swoją rzecz odszkodowania w wysokości dwumiesięcznego wy-
nagrodzenia oraz odprawy pieniężnej związanej z likwidacją zakładu pracy. Do tak
sprecyzowanych roszczeń powodów Sąd drugiej instancji odniósł swoje rozstrzy-
gnięcie.
Kasację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł w imieniu powodów Andrzeja G.
i Franciszka J. ich pełnomocnik. Wyrok został zaskarżony w całości. Jako podstawy
kasacji wskazano: 1) naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowa-
nie art. 23 § 4, art. 30 § 1 i art. 36 § 1 k.p. oraz art. 10 ust. 1 w związku z art. 8 pkt 3
ust. 2 a contrario ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwią-
zywania z pracownikami stosunku pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U z
1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.), 2) naruszenie przepisów postępowania, polegające na
pominięciu wniosku zgłoszonego w postępowaniu apelacyjnym o przeprowadzenie
dowodu z zeznań świadka (a contrario art. 381 k.p.c.), co miało istotny wpływ na wy-
nik sprawy, 3) nieważność postępowania na podstawie art. 401 pkt 1 w związku z art.
379 pkt 4 i art. 48 § 1 pkt 4 k.p.c. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego w Człuchowie z 23 listopada
1999 r. przez „ustalenie, że powodom przysługuje wynagrodzenie za 3 miesięczny
okres wypowiedzenia oraz 3 miesięczna odprawa z tytułu rozwiązania umów o pracę
przez pracodawcę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy”, ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego
w Człuchowie z 23 listopada 1999 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpozna-
nia temu Sądowi.
4
Pełnomocnik powodów nie oznaczył w kasacji wartości przedmiotu zaskarże-
nia, wobec czego przewodniczący w Sądzie Okręgowym zarządzeniem z 10 paź-
dziernika 2000 r. zobowiązał go do wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia,
osobno w stosunku do każdego z powodów. W odpowiedzi na to wezwanie pełno-
mocnik powodów wyjaśnił, że powództwo z 28 sierpnia 1998 r. dotyczyło żądania
ustalenia przez Sąd Rejonowy prawa powodów do odprawy, o której mowa w usta-
wie z dnia 28 grudnia 1989 r., oraz ustalenia, w jakim trybie i na jakich zasadach na-
stąpiło wygaśnięcie stosunku pracy powodów (było to więc powództwo o ustalenie z
art. 189 k.p.c.). Zdaniem pełnomocnika powodów: „zgłoszone w pozwie roszczenia
finansowe zmodyfikowane w trakcie procesu o zasądzenie ustawowych odsetek od
dnia 1 sierpnia 1998 r. do dnia zapłaty od 3 miesięcznych wypowiedzeń i 3 miesięcz-
nej odprawy, mają charakter poboczny będący konsekwencja ustaleń Sądu. Wartość
roszczeń pobocznych w przypadku każdego z powodów przekracza kwotę 3.000 zł.”
Postanowieniem z 26 lutego 2001 r., w sprawie I PKN 976/00, Sąd Najwyższy
na podstawie art. 3938
§ 1 k.p.c. zwrócił kasację Sądowi Okręgowemu w celu usunię-
cia dostrzeżonego braku w postaci nieoznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia.
W związku z tym pełnomocnik powodów został ponownie wezwany - zarzą-
dzeniem przewodniczącego z 16 marca 2001 r. - do „wskazania wartości przedmiotu
zaskarżenia (dokładnie) wobec każdego z powodów”. Wykonując to zobowiązanie,
pełnomocnik odpowiedział, że zgodnie ze zgłoszonymi w sprawie roszczeniami z art.
189 k.p.c. dotyczącymi ustalenia, w jakim trybie, na jakich zasadach i w jakiej dacie
nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy powodów - dla ustalenia ewentualnego prawa
do wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, jak też dla objęcia w tym okresie powo-
dów obowiązkiem ubezpieczenia społecznego - oraz ustalenia i zasądzenia przez
Sąd prawa powodów do trzymiesięcznej odprawy z art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r., wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi: dla powoda Andrzeja G. -
10.705,05 zł, dla powoda Franciszka J. - 10.164,90 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżony kasacją wyrok Sądu Okręgowego został wydany 30 czerwca 2000
r., a zatem do oceny dopuszczalności kasacji zastosowanie mają przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją wprowadzo-
ną ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilne-
5
go, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądo-
wych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U.
Nr 48, poz. 554). Oznacza to, że ocena dopuszczalności kasacji z punktu widzenia
wartości przedmiotu zaskarżenia powinna być dokonana według kryteriów, jakie
przewidywał przepis art. 393 pkt 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1
lipca 2000 r. jako dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów Kodeksu po-
stępowania cywilnego. Przepis ten stanowił, że kasacja nie przysługuje w sprawach
o świadczenia, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięć tysięcy
złotych, a do oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia stosuje się odpowiednio
przepisy o wartości przedmiotu sporu.
W rozpoznawanej sprawie ocena dopuszczalności kasacji wymagała rozstrzy-
gnięcia dwóch kwestii - po pierwsze, czy powodowie w rozpoznawanej sprawie wy-
stępowali z roszczeniem o świadczenie, czy też z żądaniem ustalenia istnienia lub
nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, po drugie (w razie oceny, że występowali
z roszczeniem o świadczenie), jaka jest prawidłowo oznaczona wartość przedmiotu
zaskarżenia, w szczególności czy jest ona niższa, czy też wyższa od kwoty 5.000
złotych.
1. Pierwsze z przedstawionych wyżej zagadnień rozstrzygnięte być musi na
rzecz oceny, że w istocie powodowie zgłosili roszczenia o świadczenie (o zasądzenie
na ich rzecz określonych świadczeń pieniężnych - odszkodowania i odprawy) i w taki
właśnie sposób potraktowały ich żądania Sądy obu instancji orzekające w rozpozna-
wanej sprawie. O charakterze zgłoszonych roszczeń (żądań) świadczy nie tylko
określenie przedmiotu sprawy w sentencjach kolejnych orzeczeń („o zapłatę” w wy-
roku Sądu Okręgowego z 20 maja 1999 r., „o odszkodowanie i odprawę” w wyrokach
Sądu Rejonowego z 23 listopada 1999 r. i Sądu Okręgowego z 30 czerwca 2000 r., a
więc nie o „ustalenie”), lecz również określenie przedmiotowych granic rozpoznania
sprawy wskazane w uzasadnieniach każdego z tych wyroków (polegające na precy-
zyjnym określeniu, o co powodowie wnosili i o czym w związku z tym rozstrzygnął
Sąd), a także sprecyzowanie wniosków apelacji powodów od wyroku Sądu Rejono-
wego z 17 listopada 1998 r. W apelacji powodowie zaskarżyli wyrok Sądu pierwszej
instancji „w zakresie oddalającym powództwa o zasądzenie odprawy pieniężnej
zgodnie z ustawą z dnia 28.12.1989 r.”. W tejże apelacji skarżący wnieśli - co prawda
- o zmianę zaskarżonego wyroku „i ustalenie, że każdemu powodowi przysługuje
odprawa pieniężna na wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia, gdyż stosunek
6
pracy został rozwiązany wyłącznie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy”, jed-
nakże tego rodzaju określenie żądań powinno było i mogło zostać potraktowane
przez Sąd drugiej instancji jako domaganie się zasądzenia odprawy pieniężnej w
wysokości odpowiadającej trzymiesięcznemu wynagrodzeniu za pracę.
Nie ulega ponadto wątpliwości, że Sąd Rejonowy - rozpoznający ponownie
sprawę - przyjął w wyroku z 23 listopada 1999 r., że powodowie - po ostatecznym
sprecyzowaniu roszczeń - domagali się zasądzenia na swoją rzecz odszkodowania
w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia oraz odprawy pieniężnej w związku z
likwidacją zakładu pracy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. W taki wła-
śnie sposób określone roszczenie powodów pokrywało się w całości z ich oświad-
czeniami złożonymi podczas rozprawy 1 października 1999 r. Każdy z powodów
stwierdził wówczas wyraźnie, że roszczenia swoje ogranicza jedynie do odszkodo-
wania i wnosi o zasądzenie odszkodowania w wysokości dwumiesięcznego wyna-
grodzenia za okres wypowiedzenia oraz odprawy (oświadczenie powoda Andrzeja
G.) albo że swoje roszczenie precyzuje w ten sposób, iż ogranicza je do odszkodo-
wania dwumiesięcznego i zapłacenia odprawy (oświadczenie powoda Franciszka J.).
Nawet jeśli w pozwach sporządzonych samodzielnie powodowie użyli określeń, że
domagają się ustalenia sposobu rozwiązania umowy o pracę albo ustalenia prawa do
odprawy, to - w kontekście żądań sprecyzowanych wyraźnie i jednoznacznie na roz-
prawie (o odszkodowanie i odprawę) - oświadczenia te należało potraktować jako
domaganie się wstępnego przesądzenia pewnych kwestii natury prejudycjalnej dla
oceny zasadności ostatecznie zgłoszonych żądań zasądzenia na ich rzecz świad-
czeń pieniężnych w określonej wysokości i z określonego tytułu, a więc żądań nada-
jących rozpoznawanej sprawie zdecydowanie charakter sprawy o świadczenie pie-
niężne.
Na takie potraktowanie roszczeń pozwala również sprecyzowanie wniosków
apelacji powodów od wyroku Sądu Rejonowego z 17 listopada 1998 r., o czym była
mowa wyżej. Powodowie zaskarżyli wówczas wyrok w zakresie oddalającym po-
wództwo o zasądzenie odprawy pieniężnej, a to oznacza, że w ich przekonaniu Sąd
Rejonowy orzekł (negatywnie) o świadczeniu pieniężnym.
Przedstawione okoliczności pozwalają na uznanie, iż brak jest jakichkolwiek
podstaw do przyjęcia, że powodowie występowali w toku postępowania przed Sąda-
mi pierwszej i drugiej instancji o ustalenie prawa lub stosunku prawnego (art. 189
k.p.c.), a wskazanie w kasacji - w ramach wniosku tego środka odwoławczego - że
7
powodowie domagają się zmiany zaskarżonego wyroku przez „ustalenie”, że przy-
sługuje im wynagrodzenie za 3 miesięczny okres wypowiedzenia oraz 3 miesięczna
odprawa z tytułu rozwiązania umów o pracę przez pracodawcę z przyczyn leżących
po stronie zakładu pracy, potraktowane być musi albo jako próba nadania ich żąda-
niom charakteru prawnego innego niż powództwo o świadczenie (choć taki charakter
ich żądania miały w rzeczywistości przez cały czas trwania postępowania przed Są-
dami pierwszej i drugiej instancji i o takich żądaniach rozstrzygnęły Sądy) podjęta w
celu wyłączenia niekorzystnej dla powodów regulacji art. 393 pkt 1 k.p.c., albo jako
niedopuszczalna w postępowaniu kasacyjnym zmiana przedmiotowa powództwa - z
powództwa o świadczenie (o zapłatę odszkodowania i odprawy) na powództwo o
ustalenie, również wyłącznie w celu uzasadnienia dopuszczalności kasacji wbrew
regulacji art. 393 pkt 1 k.p.c.
Użyte w art. 393 pkt 1 k.p.c. (w redakcji z 1996 r.) określenie „sprawa o świad-
czenie” nawiązywało do powszechnie przyjętego w doktrynie prawa procesowego
podziału powództw na powództwa o zasądzenie świadczenia, o ustalenie stosunku
prawnego lub prawa i o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa (por. uzasad-
nienie uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 2 października 1997 r., III CZP
27/97, OSNC 1998 nr 1, poz. 1). Według wykładni przyjętej przez Sąd Najwyższy w
tejże uchwale „sprawą o świadczenie” była sprawa, której przedmiotem było żądanie
powoda wydania przez sąd orzeczenia nakazującego pozwanemu spełnienie okre-
ślonego świadczenia. Powodowie na rozprawie w dniu 1 października 1999 r. po-
przedzającej wydanie przez Sąd Rejonowy wyroku z 23 listopada 1999 r. jedno-
znacznie domagali się nakazania pozwanym spełnienia świadczenia pieniężnego w
postaci zapłaty odszkodowania i odprawy, a zatem przedmiot ich żądania nadawał
sprawie charakter sprawy o świadczenie. Późniejsze przekształcenie przedmiotowe
powództwa z powództwa o świadczenie w powództwo o „ustalenie”, że przysługuje
im odszkodowanie i odprawa, byłoby niedopuszczalne już w postępowaniu apelacyj-
nym (art. 383 k.p.c.), a tym bardziej w postępowaniu kasacyjnym.
Ostatecznie należało zatem zakwalifikować sprawę jako sprawę o świadcze-
nie w rozumieniu art. 393 pkt 1 k.p.c., co implikuje ograniczenia dopuszczalności ka-
sacji związane z wartością przedmiotu zaskarżenia.
2. Drugie z przytoczonych na wstępie zagadnień musi być rozstrzygnięte w
ten sposób, że faktyczna wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięć tysięcy
złotych, co czyni kasację niedopuszczalną.
8
Z zaświadczeń o zarobkach powodów (znajdujących się w kopercie na k. 61
akt sprawy) wynika, że ostatnie średnie miesięczne wynagrodzenia za pracę powoda
Andrzeja G. w Przedsiębiorstwie Produkcji Maszyn i Urządzeń Pralniczych „D.-W.”
wynosiło 713,67 zł, zaś ostatnie średnie miesięczne wynagrodzenie za pracę powo-
da Franciszka J. - 677,66 zł. Taką wysokość wynagrodzenia powodów przyjął rów-
nież Sąd Rejonowy, nadając wyrokowi z 17 listopada 1998 r., w części zasądzającej
na rzecz powodów należność z tytułu zatrudnienia, na podstawie art. 4772
§ 1 k.p.c.
rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty stanowiącej pełne jednomiesięczne
wynagrodzenie w wysokości odpowiednio 713,67 zł w stosunku do powoda Andrzeja
G. i do kwoty 677, 66 zł w stosunku do powoda Franciszka J.
Skoro przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w wyroku z 23 listopa-
da 1999 r. było wyraźnie oddalenie roszczeń powodów o zasądzenie odszkodowania
w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia za pracę oraz odprawy pieniężnej w
wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę, to oznacza, że Sąd Rejonowy
w istocie oddalił powództwo o zasądzenie kwot stanowiących równowartość pięcio-
krotnego wynagrodzenia za pracę (czyli w odniesieniu do powoda Andrzeja G. co do
kwoty 3.568,35 zł, zaś w odniesieniu do powoda Franciszka J. co do kwoty 3.388,30
zł). Ze względu na to, że pomiędzy powodami występowało jedynie współuczestnic-
two formalne (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.), kwot tych nie sumuje się dla celów określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia stanowiącego granice dopuszczalności kasacji w
sprawie o świadczenie.
Określenie wartości przedmiotu zaskarżenia powinno być odniesione do war-
tości przedmiotu sporu, czyli do sumy właściwej dla chwili wniesienia pozwu albo dla
ostatecznego sprecyzowania żądań przed sądem pierwszej instancji. Tak określona
wartość musi pozostać niezmieniona do końca postępowania (a więc również w po-
stępowaniu kasacyjnym), chyba że w dalszym jego toku nastąpi dopuszczalne prze-
kształcenie przedmiotowe powództwa (jego zmiana) pociągające za sobą zmianę
wartości przedmiotu sporu (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997
r., III CZ 82/97, niepublikowane). W rozpoznawanej sprawie nie doszło w postępowa-
niu apelacyjnym - po wydaniu przez Sąd Rejonowy wyroku z 23 listopada 1999 r. -
do dopuszczalnej zmiany (przekształcenia przedmiotowego) powództwa, a zatem
kwoty, o jakich rozstrzygnął Sąd Rejonowy w tymże wyroku stanowią wartość za-
skarżenia kasacyjnego. Wartość żądania wskazana w kasacji nie może być wyższa
9
niż wynikająca ze stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania wyroku przez sąd dru-
giej instancji.
Wartość przedmiotu zaskarżenia oznaczona przez pełnomocnika powodów w
uzupełnieniu braków formalnych kasacji podlegała kontroli i sprawdzeniu na podsta-
wie w art. 25 k.p.c. według reguł określonych w art. 19 - 24 k.p.c. Do takiej kontroli
był uprawniony i zobowiązany Sąd Okręgowy decydujący o nadaniu biegu kasacji,
albowiem przepis art. 393 pkt 1 k.p.c. ma charakter bezwzględny i wyklucza dowol-
ność stron przy oznaczeniu wartości przedmiotu zaskarżenia tylko w celu uzyskania
dostępu do trzeciej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 1997
r., I CKN 46/97, OSNC 1997 z. 11, poz. 180, postanowienie Sądu Najwyższego z 18
października 2000 r., II UZ 124/00, OSNAPiUS 2002 nr 11). Oznacza to, że wartość
przedmiotu zaskarżenia określona przez wnoszącego kasację z naruszeniem reguł
art. 19 - 24 k.p.c. nie jest dla oceny dopuszczalności kasacji wiążąca (postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 47/97 i z dnia 20 czerwca 1997
r. II CKN 245/97 - niepublikowane). Wartość ta wskazana przez pełnomocnika po-
wodów w uzupełnieniu kasacji nie ma żadnego związku z tym, o czym w rzeczywi-
stości rozstrzygały Sądy obu instancji.
Nie ulega wątpliwości, że wskazana przez wnoszącego kasację wartość
przedmiotu zaskarżenia podlegała sprawdzeniu przez sąd drugiej instancji. W wyniku
tego sprawdzenia Sąd Okręgowy powinien był odrzucić kasację powodów na pod-
stawie art. 3935
k.p.c. jako niedopuszczalną ze względu na treść art. 393 pkt 1 k.p.c.,
a skoro tego nie uczynił, to sprawdzenia dokonał Sąd Najwyższy, odrzucając w jego
wyniku kasację na podstawie art. 3938
§ 1 k.p.c.
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================