Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 20 sierpnia 2003 r.
II UK 403/02
Ograniczenie ze względu na stan zdrowia możliwości wykonywania
pracy zgodnej z kwalifikacjami do stanowisk pracy w warunkach zapewniają-
cych wyeliminowanie szkodliwego wpływu czynników zewnętrznych, występu-
jących normalnie przy tego rodzaju pracy, oznacza utratę zdolności do pracy w
znacznym stopniu w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162,
poz. 1118 ze zm.).
Przewodniczący SSN Beata Gudowska Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk
(sprawozdawca), Herbert Szurgacz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2003 r.
sprawy z wniosku Piotra S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddzia-
łowi w C. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji organu rentowego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 czerwca 2002 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 17 listopada 1999 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w C. odmówił przyznania wnioskodawcy Piotrowi S. prawa do renty z tytułu niezdol-
ności do pracy wobec niestwierdzenia takiej niezdolności.
Po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem z dnia 25 czerwca 2001 r. [...] zmienił
zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej nie-
zdolności do pracy od września 1999 r. na stałe. Sąd ustalił, że wnioskodawca od 4
września 1985 r. do 12 kwietnia 1999 r. pracował jako górnik pod ziemią, kierowca
elektrowozu pod ziemią oraz dysponent przewozu dołowego pod ziemią. Od 13
kwietnia 1999 r. do 13 października 1999 r. pobierał rentę szkoleniową i po przekwa-
2
lifikowaniu uzyskał uprawnienia operatora wózków samojezdnych. Biegły z zakresu
otolaryngologii rozpoznał u wnioskodawcy niedosłuch odbiorczy prawostronny
znacznego stopnia i niedosłuch odbiorczy lewostronny małego stopnia oraz asyme-
trię niedosłuchu i stwierdził, że jest on zdolny do pracy operatora wózków widłowych.
Biegły lekarz otriatra stwierdził, że wnioskodawca z uszkodzeniem części ślimakowej
ucha wewnętrznego po stronie prawej w postaci prawostronnego przytępienia słuchu
jest częściowo trwale niezdolny do pracy jako górnik pod ziemią. Może on wykony-
wać pracę operatora wózków widłowych, jeżeli natężenie hałasu nie przekracza 85
decybeli. Wnioskodawca jest zdolny do pracy na wózkach z silnikiem elektrycznym
niestwarzającym zagrożeń akustycznych, natomiast praca na wózkach z silnikiem
spalinowym naraża go na nadmierny hałas. Sąd podzielił opinię biegłego z zakresu
otriatrii i uznał, że wnioskodawca trwale utracił zdolność do pracy zgodnej z pozio-
mem posiadanych kwalifikacji również po przekwalifikowaniu. Nabył on kwalifikacje w
zakresie obsługi wózków widłowych zarówno zasilanych spalinowo, jak i elektrycznie.
W obecnej sytuacji na rynku pracy, poszukujący pracy nie może stawiać warunków
na jakim sprzęcie ma pracować a jaki jest przeciwwskazany ze względu na stan
zdrowia. Takie zastrzeżenia dyskwalifikują go już na wstępie jako potencjalnego pra-
cownika. Wózki widłowe zasilane elektrycznie są kosztowne w eksploatacji i w zasa-
dzie są na wyposażeniu hipermarketów. Większość zakładów pracy dysponuje tań-
szymi w eksploatacji wózkami widłowymi z silnikiem spalinowym. Wnioskodawcy
przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż spełnił wszystkie wa-
runki wymagane przepisem art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), w
tym warunek niezdolności do pracy.
Apelacja organu rentowego od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu
Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 18
czerwca 2002 r. [...]. Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu
pierwszej instancji i podzielił jego pogląd prawny. Uznał, że wnioskodawca jest nie-
zdolny do pracy górnika zgodnie ze swoimi kwalifikacjami i nie odzyskał zdolności do
pracy po przekwalifikowaniu. Przeszkolenie powinno dawać mu możliwości pracy w
nowym zawodzie zarówno na wózkach o napędzie spalinowym, jak i elektrycznym.
Przekwalifikowanie zawodowe nie może dawać jedynie teoretycznych możliwości
zatrudnienia i to jeszcze w bardzo wąskiej dziedzinie.
3
Wyrok ten zaskarżył kasacją Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w C. i
wskazując jako podstawę kasacji naruszenie prawa materialnego przez błędną wy-
kładnię art. 57 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o
zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie tego
wyroku i poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy
Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu
kasacji organ rentowy podniósł, że niezdolność do pracy powinna być oceniana w
oparciu o przepisy art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach. Sprawa dotyczy mło-
dego 36-letniego mężczyzny po przekwalifikowaniu. Zdobył on nowe kwalifikacje
operatora wózków widłowych i w tym zakresie jest zdolny do pracy. Nie można uznać
w takiej sytuacji trwałej niezdolności do pracy. Argument o obecnej sytuacji na rynku
pracy nie może stanowić przesłanki do przyznania renty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 39311
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach
zaskarżenia kasacją oraz jej podstaw. W sytuacji, gdy podstawą kasacji jest wyłącz-
nie naruszenie prawa materialnego, rozpoznanie kasacji ogranicza się do zbadania,
czy w ustalonym w zaskarżonym wyroku stanie faktycznym przepisy prawa material-
nego zostały zastosowane właściwie i czy wykładnia ich jest prawidłowa. Stan fak-
tyczny jest taki, że wnioskodawca z powodu zmian chorobowych jest niezdolny do
pracy w swoim zawodzie, natomiast w zawodzie, który uzyskał po przekwalifikowa-
niu, zdolność do pracy jest zachowana tylko przy zapewnieniu mu odpowiednich do
stanu zdrowia warunków pracy.
Przepis art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że częściowo niezdolną do pracy
jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z pozio-
mem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie z art. 13 ust. 1 przy ocenie stopnia i trwałości
niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu i
możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy. Ta ostatnia
kwestia dotyczy możliwości zdrowotnych i słusznie zarzuca się w kasacji, że sytuacja
na rynku pracy nie może być rozstrzygająca dla uznania istnienia lub braku niezdol-
ności do pracy. Jednakże oceniając niezdolność do pracy przy uwzględnieniu stopnia
4
naruszenia sprawności organizmu i możliwości zdrowotnych podjęcia pracy Sąd
Apelacyjny dokonał prawidłowej wykładni powołanych przepisów. Ograniczenie ze
względu na stan zdrowia możliwości wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami do
stanowisk pracy w warunkach zapewniających wyeliminowanie szkodliwego wpływu
czynników zewnętrznych, występujących normalnie przy tego rodzaju pracy, oznacza
utratę zdolności do pracy w znacznym stopniu w rozumieniu art. 12 ust. 3. Skoro
wnioskodawca, posiadający kwalifikacje operatora wózków widłowych, nie jest
zdolny do wykonywania pracy na wszystkich wózkach i pracę może wykonywać tylko
przy zapewnieniu mu specjalnych warunków, został on słusznie uznany za częścio-
wo niezdolnego do pracy. Wnioskodawca spełnił więc wymagany przepisem art. 57
powołanej ustawy warunek niezdolności do pracy i zarzut niewłaściwego zastosowa-
nia tego przepisu okazał się również nieuzasadniony.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy w oparciu o przepis art. 39312
k.p.c. oddalił
kasację jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.
========================================