Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Marek Górecki (spr.)

Sędziowie: SA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga

SA Mariola Głowacka

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2013 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. B.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M.

o uchylenie uchwały, ewentualnie stwierdzenie jej nieważności

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 21 stycznia 2013 r., sygn. akt: Gc 43/13

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga Marek Górecki Mariola Głowacka

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy udzielił powodowi zabezpieczenia w ten sposób, że zakazał pozwanemu wykonania uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników pozwanej spółki podjętej w dniu 12 grudnia 2012 r.

W zażaleniu na to postanowienie powód wniósł o jego zmianę poprzez oddalenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Skarżący zarzucił: naruszenie art. 738 kpc poprzez przyznanie zabezpieczenia, o które powód nie występował, naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc poprzez udzielenie zabezpieczenia pomimo nieuprawdopodobnienia istnienia przewidzianych w tym przepisie przesłanek i naruszenie art. 730 ¹ § 3 kpc poprzez udzielenie zabezpieczenia w sposób obciążający obowiązanego ponad potrzebę.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Trafnie i bez obrazy art. 730 ¹§ 1 kpc, przyjął Sąd Okręgowy istnienie podstaw do zabezpieczenia roszczenia wobec uprawdopodobnionego charakteru roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu takiej ochrony prawnej.

Przesłankami roszczenia o uchylenie uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 249 § 1 ksh) są jej sprzeczność z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godzenie w interesy spółki lub jej ukierunkowanie na pokrzywdzenie wspólnika.

Nie przesądzając ostatecznego wyniku sporu - w świetle zgromadzonego w sprawie materiału, przyjąć trzeba – na zasadzie prawdopodobieństwa – że zaskarżona uchwała jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, skoro powodowi jako wspólnikowi pozwanej, nie została udzielona informacja dotycząca planowanej transakcji wydzierżawienia całego bądź części majątku spółki, nie został mu przedstawiony projekt uchwały, nie udzielono mu odpowiedzi na pytanie o wartość czynszu dzierżawnego, ekonomiczne uwarunkowania transakcji, jej finansowe skutki, dane kontrahenta. Również sama uchwała jest w swej treści nieprecyzyjna i nazbyt ogólnikowa. Zezwalając na wydzierżawienie majątku całego przedsiębiorstwa spółki lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa – nie określa precyzyjnie przedmiotu dzierżawy, choćby granicznych warunków umowy w kwestii tak istotnej jak wysokość czynszu dzierżawnego. Tym samym stanowi ona blankietowe zezwolenie na zawarcie umowy o niedookreślonej treści. Zasadnie zatem powód podnosi – że pozbawiony on został realnej możliwości oceny, czy planowana transakcja jest ekonomicznie uzasadniona, czy jest korzystna tak dla niego jako wspólnika, jak i dla spółki, której jest udziałowcem. Tłumaczenie pozwanego, że sytuacja finansowa, stanowiąca kontekst faktyczny podjęcia uchwały była powodowi znana, nie oznacza, że miał on możliwość oceniania ekonomicznych skutków umowy dzierżawy na niedookreślonych warunkach. Podobnie usprawiedliwieniem dla braku jej konkretyzacji nie może być brak potencjalnego kontrahenta na moment podjęcia uchwały i brak przewidywań co do wyników negocjacji. Podjęcie uchwały było bowiem możliwe po wytypowaniu kontrahenta i wstępnym uzgodnieniu warunków umowy, względnie możliwe było zbudowanie oferty dzierżawy w oparciu o warunki ramowe wynikające z uchwały zgromadzenia wspólników. W przeciwnym razie uzasadniony jest zarzut działania sprzecznego z tzw. dobrymi praktykami, nieprzyzwoitego traktowania partnera biznesowego.

Prawdopodobne wydaje się również – już w świetle zasad doświadczenia życiowego – że przedmiotowa uchwała może godzić w interesy spółki, a także zmierzać lub prowadzić do pokrzywdzenia powodowego wspólnika. Uchwałę można uznać za krzywdzącą wspólnika, jeżeli prowadzi do osłabienia jego pozycji w spółce w relacji do innych wspólników, np. w wyniku transferowania zysku bądź majątku spółki do innych spółek, w których uczestniczą tylko wybrani wspólnicy. Skoro w okolicznościach sprawy – na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników pozwanej w dniu 12 grudnia 2012 r. – nie wykluczono opcji wydzierżawienia majątku spółki spółkom powiązanym – wariant ten uznać należy za realny. Realne jest zatem niebezpieczeństwo, że majątkiem spółki zawiadywać będą pozostali wspólnicy – z pominięciem powoda. Poza tym jego interes jako wspólnika jest zagrożony już w sytuacji pozbawienia go realnego wpływu na dalszy los majątku spółki, skoro kształt potencjalnej umowy dzierżawy, w tym jej warunki finansowe, wybór dzierżawcy, pozostają poza jego sferą decyzyjną. Wyłączony on również zostanie od udziału w decyzji co do dalszej działalności firmy – wydzierżawienie majątku całego przedsiębiorstwa będzie bowiem równoznaczne z zaprzestaniem działalności produkcyjnej.

W takim wariancie można też mówić o prawdopodobnym działaniu na szkodę firmy. Brak dochodu z bieżącej działalności i czerpanie przychodów jedynie z czynszu dzierżawnego, niedookreślonego wartościowo, nawet przez wskazanie dolnej granicy – przy aktualnych wielomilionowych długach spółki - stwarza ryzyko upadłości pozwanego przedsiębiorstwa.

Wiarygodny jest też interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, który wyraża się w tym, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 730 ¹ § 2 kpc). Niewątpliwie w sprawie zachodzi zależność tego rodzaju, że wykonanie uchwały poprzez wydzierżawienie majątku całego przedsiębiorstwa lub jej zorganizowanej części – rodząc określone skutki prawne i ekonomiczne – co najmniej utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie – ukierunkowanego na uchylenie przedmiotowej uchwały. Nawet odwołalność tych skutków w sensie prawnym (poprzez restytucję przesunięć majątkowych dokonanych w oparciu o wadliwą i uchyloną uchwałę) – nie oznacza jeszcze zniwelowania wszystkich konsekwencji finansowych wykonania uchwały.

Nie zasługiwał też na uwzględnienie zarzut odnoszący się do orzeczenia zabezpieczenia w sposób niewnioskowany przez uprawnionego. Sąd jest istotnie związany sposobem zabezpieczenia wnioskowanym przez wierzyciela i władny jest zastosować tylko taki sposób zabezpieczenia, którego żąda uprawniony we wniosku. Mylnie jednak skarżący wywodzi, że z treści wniosku nie wynika żądanie zakazania pozwanemu wykonania uchwały, skoro powód wniósł o udzielenie zabezpieczenia poprzez zakazanie pozwanemu na czas postępowania dokonania czynności, których przedmiotem byłoby oddanie przedsiębiorstwa pozwanej spółki lub jakiejkolwiek jego zorganizowanej części w dzierżawę, a z ostrożności zakazanie pozwanemu dokonania także czynności, których przedmiotem byłoby oddanie w dzierżawę/najem „majątku całego przedsiębiorstwa spółki” – zgodnie z dosłownym brzmieniem uchwały. Jeśli bowiem powód domagał się zabezpieczenia poprzez zakazanie dokonywania czynności na które zezwalała uchwała, to w istocie domagał się orzeczenia zakazu jej wykonywania. Orzeczony sposób zabezpieczenia respektuje więc wolę uprawnionego.

W tym stanie rzeczy zażalenie oddalono, a to na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc. Z mocy art. 745 § 1 kpc rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawiono orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie.

Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga Marek Górecki Mariola Głowacka