Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 10 GRUDNIA 2003 R.
SNO 49/03
Przewodniczący: sędzia SN Tomasz Grzegorczyk.
Sędziowie SN: Józef Iwulski, Tadeusz Wiśniewski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie na rozprawie z
udziałem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego sędziego
Sądu Okręgowego oraz protokolanta po rozpoznaniu w dniach 10 września, 29
października i 10 grudnia 2003 r. sprawy sędziego Sądu Rejonowego w związku
z odwołaniem Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 24 lutego 2003 r. sygn. akt (...)
u t r z y m a ł w m o c y zaskarżony w y r o k, obciążając kosztami
postępowania dyscyplinarnego Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 24 lutego 2003 r., sygn. akt (...), Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uznał obwinioną, sędziego Sądu Rejonowego za winną tego, że
„w okresie od dnia 10 lipca do dnia 22 października 2001 r. zaniechała
sporządzenia w ustawowym terminie uzasadnień wyroków w sprawach: sygn.
akt II K1413/99/P – akta doręczono sędziemu dnia 10 lipca 2001 r., II
K1885/00/P – akta doręczono sędziemu dnia 6 sierpnia 2001 r., II K1770/00/P –
akta doręczono sędziemu dnia 6 sierpnia 2001 r., tj. przewinienia służbowego
przewidzianego w art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) i za to na podstawie art.
109 § 1 powyższej ustawy wymierzył jej karę upomnienia.
2
We wskazanej sprawie obwiniona przyznała się do zarzucanego czynu, Sąd
Dyscyplinarny zaś m. in. ustalił, że w roku 2001 sporządziła ona ogółem
czterdzieści dwa uzasadnienia, przy czym w okresie od dnia 10 lipca do dnia 20
października 2001 r. – osiemnaście uzasadnień. Z ogólnej liczby czterdziestu
dwóch uzasadnień w ustawowym terminie zostało sporządzonych dziesięć
uzasadnień. W sprawie o sygnaturze II K1413/99/P wniosek o sporządzenie
uzasadnienia został doręczony obwinionej w dniu 10 lipca 2001 r., natomiast
akta sprawy wraz z uzasadnieniem (liczącym pięć i pół strony) zwrócono w dniu
7 maja 2002 r., a więc z opóźnieniem wynoszącym 283 dni. Z kolei w sprawie o
sygnaturze II K1885/00/P wniosek o sporządzenie uzasadnienia został
doręczony obwinionej w dniu 3 sierpnia 2001 r., akta sprawy wraz z
uzasadnieniem (czterostronicowym) zwrócono w dniu 26 października 2001 r.
(a więc z opóźnieniem wynoszącym 77 dni). W sprawie o sygnaturze II
K1770/00/P wniosek o sporządzenie uzasadnienia został doręczony obwinionej
w dniu 6 sierpnia 2001 r., natomiast akta sprawy wraz z uzasadnieniem
(liczącym dwie i pół strony) zwrócono w dniu 10 maja 2002 r., tj. z
opóźnieniem wynoszącym 270 dni.
W dniach od 13 do 20 sierpnia 2001 r. i od 3 do 7 września 2001 r.
obwiniona korzystała ze zwolnienia lekarskiego, w dniach od 21 do 31 sierpnia
2001 r. – z urlopu wypoczynkowego. W maju 2001 r. – w trakcie sprawy
rozwodowej z powództwa obwinionej – mąż jej usiłował popełnić samobójstwo,
po czym był leczony w szpitalu psychiatrycznym.
Mając na względzie powyższe ustalenia faktyczne, Sąd Dyscyplinarny
podkreślił, że przekroczenie terminów, zwłaszcza w dwóch sprawach, było
duże, co uzasadnia stwierdzenie, iż obraza art. 423 § 1 k.p.k. miała charakter
rażący. Zachowanie obwinionej było społecznie szkodliwe, bowiem utrudniało
osiągnięcie celów postępowania karnego (art. 2 k.p.k.) i kolidowało z prawami
stron postępowania. Wymierzając karę dyscyplinarną upomnienia, należało
uwzględnić jako okoliczności obciążające: rażące przekroczenie ustawowych
3
terminów sporządzania uzasadnień, wcześniejsze otrzymanie wytyku w związku
z nieterminowością sporządzania uzasadnień i zaniechanie wystąpienia do
Prezesa Sądu na podstawie art. 423 § 1 k.p.k. o przedłużenie terminów do
sporządzenia uzasadnień. Okolicznościami łagodzącymi były natomiast takie
fakty, jak orzekanie w okresie od sierpnia do grudnia 2001 r. równolegle w
dwóch wydziałach, przy czym w jednym z nich przy pełnym obciążeniu i
skomplikowana sytuacja rodzinna obwinionej. Nie bez znaczenia pozostawało
tu poza tym, że na dzień 27 stycznia 2003 r. obwiniona nie zalegała z
jakimkolwiek uzasadnieniem. Dla osiągnięcia celów kary odpowiednia więc
powinna być kara upomnienia.
Wyrok ten został zaskarżony na niekorzyść obwinionej przez Ministra
Sprawiedliwości, który, na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128
Prawa o u.s.p., zarzucił w odwołaniu rażącą niewspółmierność orzeczonej kary
upomnienia w stosunku do przypisanego obwinionej przewinienia służbowego,
wnosząc jednocześnie o zmianę zaskarżonego wyroku przez zaostrzenie
orzeczonej kary i wymierzenie, stosownie do art. 109 § 1 pkt 2 Prawa o u.s.p.,
kary nagany.
W uzasadnieniu odwołania Minister Sprawiedliwości, nie kwestionując
poczynionych przez Sąd Dyscyplinarny ustaleń faktycznych, podniósł, że
przytoczone prawidłowo przez ten Sąd okoliczności obciążające nie
przemawiały za orzeczeniem najłagodniejszej z katalogu kar. Trudno wobec
tego przyjąć też, że kara ta spełni wychowawczą rolę względem obwinionej. W
odwołaniu dodatkowo zaakcentowano też okoliczność, że postanowieniem z
dnia 18 grudnia 2002 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie
Okręgowym wszczął w stosunku do obwinionej postępowanie obejmujące
zarzut rażącego uchybienia terminowi do sporządzenia uzasadnień orzeczeń w
okresie od dnia 24 września 2001 r. do dnia 17 października 2002 r. w
trzydziestu sprawach.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
4
Nie można podzielić stanowiska skarżącego, że orzeczona wobec
obwinionej kara upomnienia cechuje się rażącą niewspółmiernością
(łagodnością) w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Nie ulega oczywiście
wątpliwości, że znaczne przekroczenie przez sędziego ustawowego terminu do
sporządzenia uzasadnienia orzeczenia sądowego wywołuje samo przez się
negatywny oddźwięk społeczny. Trudno przejść do porządku dziennego nad
takim faktem uchybienia powagi wymiaru sprawiedliwości również i z tej
przyczyny, że mamy wówczas do czynienia z naruszeniem prawa obywatela do
otrzymania ochrony sądowej w rozsądnym terminie (art. 6 ust. 1 Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności). Z drugiej strony nie
sposób jednak abstrahować od podmiotowych aspektów danej sprawy
dyscyplinarnej. Oceniając zaś sprawę z tego punktu widzenia, należy przede
wszystkim podkreślić, że Sąd Dyscyplinarny pierwszej instancji bardzo
starannie i wnikliwie zanalizował zarówno okoliczności obciążające, jak i
okoliczności łagodzące dotyczące osoby obwinionego sędziego. Wbrew
poglądowi skarżącego, należy uznać wymierzoną obwinionej karę w postaci
upomnienia, aczkolwiek najłagodniejszą z katalogu kar wymienionych w art.
109 § 1 pkt 2 Prawa o u.s.p., za karę, która w pełni spełnia postulat
wychowawczy. Za takim stanowiskiem przemawia między innymi to, że już
samo prowadzenie postępowania dyscyplinarnego w niniejszej sprawie odniosło
oczekiwany skutek, skoro, na co trafnie zwrócono uwagę w pisemnych
motywach zaskarżonego wyroku, obwiniona zaczęła przestrzegać procesowej
dyscypliny w sporządzaniu uzasadnień wydanych z jej udziałem orzeczeń. Jeżeli
ponadto weźmie się pod rozwagę okoliczności związane z mężem obwinionej,
które również powinny przemawiać za wymierzeniem jej najłagodniejszej kary
dyscyplinarnej, to stwierdzić trzeba, że wniosek zawarty w odwołaniu nie
zasługuje na uwzględnienie.
Co się natomiast tyczy argumentu skarżącego, że Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym zarzucił obwinionej rażące
5
uchybienie terminu do sporządzenia uzasadnień orzeczeń w trzydziestu innych
sprawach, to należy w tym zakresie ograniczyć się do podkreślenia, że kognicją
Sądu w niniejszej sprawie dyscyplinarnej objęte były li tylko trzy konkretne
wypadki przekroczenia ustawowego terminu do sporządzenia uzasadnienia i
niejako „przy okazji” jej rozstrzygania ocenianie tego zarzutu w ogóle nie może
wchodzić w rachubę.
Z przedstawionych względów należało orzec, jak w sentencji.