Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 25 LUTEGO 2004 R.
II KK 391/03
Po przejęciu orzeczenia do wykonania orzekając w trybie art. 611c §
1 k.p.k. o określeniu kary lub środka podlegających wykonaniu w kraju, sąd
polski może rozstrzygać wyłącznie o takich karach i środkach, których do-
tyczyło uprzednie postanowienie dopuszczające przejęcie orzeczenia sądu
państwa obcego do wykonania w Polsce, a nie o innych karach lub środ-
kach zawartych także w takim orzeczeniu.
Przewodniczący: sędzia SN T. Grzegorczyk (sprawozdawca).
Sędziowie SN: M. Buliński, L. Misiurkiewicz.
Sąd Najwyższy w sprawie Jarosława B., skazanego z art. 42 ust. 3
ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr
75, poz. 468 ze zm.), po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w try-
bie art. 535 § 3 k.p.k., kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego
na korzyść skazanego w części dotyczącej określenia kary grzywny i na-
wiązki, od postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 17 czerwca 2003
r.,
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Ł. w części
określającej – po przejęciu orzeczenia sądu zagranicznego do wykonania –
jako podlegającą wykonaniu w kraju karę grzywny i nawiązkę na rzecz
Stowarzyszenia „Monar”.
2
U Z A S A D N I E N I E
Prawomocnym wyrokiem Sądu Pierwszej Instancji w Brugii (Belgia) z
dnia 4 grudnia 2000 r., obywatel polski Jarosław B. został skazany na karę
6 lat pozbawienia wolności, grzywnę w wysokości 200.000 franków belgij-
skich oraz świadczenie w wysokości 2.000 franków belgijskich, płatne na
rzecz Funduszu Pomocy Ofiarom Umyślnej Przemocy.
Wnioskiem z dnia 12 listopada 2002 r. Minister Sprawiedliwości
zwrócił się do Sądu Okręgowego w Ł. o wydanie postanowienia w przed-
miocie dopuszczalności przejęcia, w trybie Konwencji o przekazywaniu
osób skazanych sporządzonej w Strasburgu w dniu 21 marca 1983 r. (Dz.
U. z 1995 r. Nr 51, poz. 279), do dalszego wykonania w Polsce „kary po-
zbawienia wolności orzeczonej przez sąd belgijski” wobec Jarosława B. Do
wniosku tego dołączono m.in. oświadczenie skazanego o wyrażeniu zgody
na odbycie w Polsce kary pozbawienia wolności. Postanowieniem z dnia
14 stycznia 2003 r. Sąd Okręgowy w Ł. stwierdził prawną dopuszczalność
„przekazania do wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej kary pozbawienia
wolności orzeczonej wobec (…) Jarosława B. (...) wyrokiem Sądu (...) w
Brugii z dnia 4 grudnia 2000 r.”. Uprawomocniło się ono w dniu 21 stycznia
2003 r. W dniu 12 maja 2003 r. skazany znalazł się w Polsce w dyspozycji
polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Wówczas to, stosownie do art. 114 § 4 k.k. i art. 611c k.p.k., Sąd
Okręgowy w Ł. postanowieniem z dnia 17 czerwca 2003 r., określił kwalifi-
kację prawną czynu przypisanego Jarosławowi B. według prawa polskiego
przyjmując, że jest to przestępstwo z art. 42 ust. 3 ustawy o przeciwdziała-
niu narkomanii z 1997 r. oraz karę podlegającą wykonaniu w Polsce przyj-
mując, że są to: kara 6 lat pozbawienia wolności, grzywna w wysokości 90
stawek dziennych po 216 zł każda oraz nawiązka na rzecz Stowarzyszenia
„Monar” w kwocie 200 zł, uwzględniając tu stosowny kurs franka belgijskie-
3
go. Postanowienie to uprawomocniło się bez postępowania odwoławczego
na skutek niezaskarżenia go przez żadną ze stron.
Od orzeczenia tego wywiódł w trybie art. 521 k.p.k. kasację na ko-
rzyść obwinionego Prokurator Generalny w części dotyczącej określenia
kary grzywny i nawiązki. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono rażącą
obrazę przepisów art. 611c § 1 w zw. z art. 609 § 1 k.p.k., polegającą na
określeniu w orzeczeniu przekształcającym wydany w Belgii wyrok, także
kary grzywny i świadczenia pieniężnego, mimo że stanowiące podstawę
przekształcenia postanowienie Sądu Okręgowego stwierdzało jedynie do-
puszczalność przejęcia do dalszego wykonania wyłącznie kary pozbawie-
nia wolności. W związku z powyższym wnosiły o uchylenie orzeczenia w
zaskarżonej części.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy stwierdził, co następuje:
Skarga kasacyjna jest zasadna w oczywistym stopniu, stąd też i roz-
poznanie jej na posiedzeniu, stosownie do art. 535 § 3 k.p.k. Jak wynika z
wniosku Ministra Sprawiedliwości w kwestii rozstrzygnięcia dopuszczalno-
ści przejęcia kary do wykonania w Polsce, podstawą przejęcia miała być
Konwencja z 1983 r. o przekazywaniu osób skazanych. Według art. 1 pkt a
tej konwencji „skazanie” w jej rozumieniu oznacza „jakąkolwiek karę lub
środek polegający na pozbawieniu wolności (...) za popełnienie przestęp-
stwa”. Dlatego też wniosek Ministra Sprawiedliwości dotyczył rozstrzygnię-
cia przez sąd dopuszczalności przejęcia do wykonania jedynie „kary po-
zbawienia wolności orzeczonej przez sąd belgijski”. W tej też tylko materii
wypowiadał się sam skazany, wyrażając zgodę na przejęcie. Wreszcie,
także orzeczenie Sądu Okręgowego o dopuszczalności tegoż przejęcia z
dnia 14 stycznia 2003 r. wyraźnie zakładało ją tylko w stosunku do „kary
pozbawienia wolności orzeczonej wobec obywatela polskiego Jarosława B.
(...) wyrokiem Sądu (...) w Brugii z dnia 4 grudnia 2000 r.
4
W orzeczeniu tym Sąd Okręgowy wyraźnie odwoływał do wskazanej
Konwencji z 1983 r. oraz do przepisu art. 611 § 1 k.p.k. Ten ostatni zaś
mówi o właściwości sądu okręgowego w sprawach objętych dyspozycją art.
609 § 1 k.p.k. Dyspozycja owa dotyczy z kolei wyłącznie wniosku Ministra
Sprawiedliwości w kwestii dopuszczalności przejęcia do wykonania pozba-
wienia wolności orzeczonego za granicą wobec obywatela polskiego.
Przejmowanie orzeczenia odnośnie do innych kar i środków unormowane
jest w art. 609 § 2 k.p.k., a właściwość sądu określa wówczas art. 611 § 2
k.p.k. Tym samym jednak w niniejszej sprawie przedmiotem przejęcia do
wykonania w Polsce było jedynie orzeczenie w zakresie wymierzonej ska-
zanemu kary pozbawienia wolności. Skoro zaś dopiero po przejęciu sąd
polski określa karę lub środek podlegające wykonaniu w kraju, to przedmio-
tem rozstrzygania w tym orzeczeniu może być jedynie przekształcenie tych
z nich, których owo przejęcie dotyczyło.
Generalnie bowiem należy przyjąć, że orzekając w trybie art. 611c §
1 k.p.k. po przejęciu orzeczenia do wykonania o określeniu kary lub środka
podlegających wykonaniu w kraju, sąd polski może rozstrzygać wyłącznie o
takich karach i środkach, których dotyczyło uprzednie postanowienie do-
puszczające przejęcie orzeczenia sądu państwa obcego do wykonania w
Polsce, a nie o innych karach lub środkach zawartych także w tym orze-
czeniu. Tym samym jednak w niniejszej sprawie doszło do rażącej obrazy
art. 611 § 1 w zw. z art. 609 § 1 k.p.k., a uchybienie to miało wręcz istotny
wpływ na treść wydanego postanowienia. Rzecz w tym, że Sąd Okręgowy,
mimo iż przejęcie do wykonania dotyczyło tylko orzeczonej w Belgii kary
pozbawienia wolności, dokonał przekształcenia także odnośnie do kary
grzywny i świadczenia pieniężnego, orzeczonych przez sąd belgijski. To
zaś oznacza, że zaskarżone orzeczenie nie może się ostać w zakresie
określenia w nim kary grzywny i nawiązki, mających być jakoby wykona-
nymi w Polsce. Dlatego w tej właśnie części Sąd Najwyższy uchylił zaskar-
5
żone orzeczenie. W judykaturze i w doktrynie wskazuje się przy tym, że nie
zawsze orzeczeniu uchylającemu musi towarzyszyć rozstrzygnięci następ-
cze zwłaszcza, gdy orzeczono o kwestii, w której sądowi w ogóle nie wolno
było orzekać, a w pozostałej części orzeczenie to jest prawidłowe (zob. np.
T. Grzegorczyk: Kodeks postępowania karnego. Komentarz wraz z komen-
tarzem do ustawy o świadku koronnym, Kraków 2003, s. 1331 – 1332 i
1126; postanowienia SN z dnia 10 września 1992 r., III KRN 116/92,
OSNKW 1992, z. 11-12, poz. 86, z dnia 20 lutego 1995 r., II KRN 256/94,
OSNKW 1995, z. 5-6, poz. 36, czy z dnia 19 września 2001 r., III KKN
168/01, OSNKW 2001, z. 11-12, poz. 97). Sprawa niniejsza jest przykła-
dem trafności takiego stanowiska. Dlatego też, Sąd Najwyższy ograniczył
się do uchylenia tych, kwestionowanych zasadnie w kasacji rozstrzygnięć.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak na wstępie.