Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 27 kwietnia 2005 r.
II UK 27/05
Ponowne ustalenie na wniosek emeryta wysokości świadczenia przez
doliczenie nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych lub nieskład-
kowych polega na tym, że kwotę przysługującego mu świadczenia zwiększa
się, doliczając do kwoty otrzymywanej dotychczas emerytury stosowny pro-
cent podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji, odpowiednio za każdy
rok, okresów składkowych lub nieskładkowych (art. 112 ust. 1 pkt 1 w związku
z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze
zm.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Beata Gudowska, Andrzej
Wasilewski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2005 r.
sprawy z wniosku Stanisławy G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w W. o wysokość emerytury, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wy-
roku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2004 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 2 marca 2004 r. [...] oddalił apelację wnioskodawczyni - Stanisławy G. od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z
dnia 6 stycznia 2003 r. oddalającego jej odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddział w W. z dnia 15 października 1999 r. w sprawie przeliczenia
emerytury wnioskodawczyni, w którym żądała ona doliczenia dodatkowego okresu
ubezpieczenia jako składkowego, stwierdzenia ogółem jako udowodniony dla obli-
czenia przysługującej jej emerytury okresu 38 lat i 4 miesięcy, zakwestionowała
2
wszystkie wydane uprzednio decyzje emerytalne w jej sprawie, począwszy od decyzji
z dnia 4 sierpnia 1988 r., oraz żądała obliczenia należnej jej emerytury począwszy od
1990 r. wedle wskaźnika 250%. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Apelacyjny stwier-
dził, że: po pierwsze - bezsporne jest w sprawie to, że wnioskodawczyni „prawo do
emerytury nauczycielskiej nabyła od dnia 30 sierpnia 1988 r. i świadczenie to wobec
kontynuowania zatrudnienia było zawieszone. W sierpniu 1990 r. złożyła wniosek o
przeliczenie wysokości emerytury poprzez ponowne ustalenie jej podstawy wymiaru
w oparciu o zarobki uzyskiwane od III kwartału 1989 r. do II kwartału 1990 r. Na pod-
stawie złożonego zaświadczenia z zakładu pracy emerytura została przeliczona i
podjęto jej wypłatę.”; po drugie - pierwsze odwołanie wnioskodawczyni do Sądu Wo-
jewódzkiego w Warszawie, dotyczące decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w
W. z dnia 5 grudnia 1995 r., zostało oddalone wyrokiem z dnia 10 czerwca 1996 r.,
który następnie został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 10 października 1996 r. [...]; podob-
nie, odwołanie wnioskodawczyni od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.
z dnia 25 czerwca 1997 r. zostało oddalone wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w War-
szawie z dnia 15 stycznia 1998 r., który następnie został utrzymany w mocy wyro-
kiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 1998 r. [...]; oznacza to, że -
wbrew żądaniu wnioskodawczyni - nie jest już dopuszczalna kontrola uprzednio za-
skarżonych decyzji, które były przedmiotem kontroli sądowej zakończonej wydaniem
prawomocnych wyroków (art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.); po trzecie - natomiast, rozpozna-
jąc zarzuty wnioskodawczyni kwestionujące zasadność dotyczącej jej decyzji Zakła-
du Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 października 1999 r., Sąd Apelacyjny zważył,
co następuje: (a) stanowisko organu rentowego w tym zakresie jest prawidłowe w
kwestii niewliczenia do stażu emerytalnego wnioskodawczyni pracy w gospodarstwie
rolnym w okresie od dnia 15 września 1956 r. do dnia 28 maja 1958 r., bowiem:
„wniosek o doliczenie tego okresu skarżąca zgłosiła w dniu 31 sierpnia 1998 r., czyli
pod rządami ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracow-
ników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) i ustawy z dnia 17 października
1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.). Zgodnie z art. 5 tej ostat-
niej ustawy, istniała możliwość doliczenia do okresów składkowych i nieskładkowych
pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od 1 stycznia 1983 r. a po ukończeniu 16 lat
życia, ale jedynie wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe były krótsze od
3
okresu wymaganego do przyznania świadczenia, czyli wynoszącego mniej niż 20 lat
dla kobiet. Podobny zapis zawiera także art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998
r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.
1118 ze zm.), obowiązującej od dnia 1 stycznia 1999 r. Tym samym, obliczanie przez
wnioskodawczynię wysokości swojej emerytury z uwzględnieniem okresu pracy w
gospodarstwie rolnym jest dotknięte błędem powstałym na skutek niewłaściwej inter-
pretacji obowiązujących przepisów”; (b) zgodnie z art. 113 ustawy o emeryturach i
rentach z FUS, ponowne ustalenie wysokości emerytury, poprzez doliczenie nie-
uwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nie-
składkowych, następuje na wniosek ubezpieczonego zgłoszony nie wcześniej niż po
zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt pozostaje w ubezpieczeniu,
chyba że w tym kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie. Zaskarżoną decyzją
z dnia 15 października 1999 r. organ rentowy zasadnie załatwiając wniosek z dnia 31
sierpnia 1999 r. doliczył nowy okres składkowy tylko od dnia 30 czerwca 1999 r.,
mimo złożonego zaświadczenia o zatrudnieniu do dnia 31 sierpnia 1999 r.”; (c) nie
jest trafny zarzut wnioskodawczyni, że w jej wypadku wskaźnik ustalenia wysokości
podstawy wymiaru emerytury powinien od początku wynosić 234,15% lub nawet
250%, bowiem „ubezpieczona ma ustaloną podstawę wymiaru świadczenia z do-
chodów uzyskiwanych w okresie od II kwartału 1989 r. do III kwartału 1990 r. i na
skutek składanych kilkakrotnie nowych zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu
za ten okres świadczenie emerytalne każdorazowo, zgodnie z wnioskiem, było prze-
liczane. W decyzji z dnia 25 czerwca 1997 r., stanowiącej przedmiot poprzedniego
postępowania sądowego, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalono na
227,70%. Na skutek przedłożenia w marcu 1998 r. kolejnego zaświadczenia obej-
mującego wynagrodzenie za ten sam okres, organ rentowy dopiero decyzją z dnia 26
lipca 1999 r. ponownie obliczył wysokość emerytury ustalając wskaźnik podstawy
wymiaru (po tzw. ubruttowieniu) na 232,59%. Przeliczenia dokonano od dnia 1 marca
1998 r., wypłacając wyrównanie wraz z należnymi odsetkami. Nie można dopatrzyć
się naruszenia prawa przy wydawaniu tej decyzji w zakresie daty, od której przeli-
czono emeryturę. Zgodnie z przepisem art. 101 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia
1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267
ze zm.), obowiązującej w dacie zgłaszania wniosku, w razie ponownego ustalenia
prawa do świadczenia lub jego wysokości, świadczenie przyznane lub podwyższone
wypłaca się najwcześniej poczynając od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.
4
Także ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r., obowiązująca w dacie wydania tej decyzji, w
art. 129 zawierała takie samo unormowanie. W tym stanie prawnym nie jest możliwe
zatem, aby przeliczenie wysokości emerytury na skutek wniosku z dnia 1 marca
1998 r. mogło nastąpić zgodnie z żądaniem wnioskodawczyni, czyli od początku
podjęcia wypłaty emerytury. Natomiast uwzględnienie przedmiotowego wskaźnika w
wysokości 250% nie znajduje żadnego uzasadnienia w dokumentach sprawy; (d)
wreszcie, zgodnie z dyspozycją art. 217 § 1 i § 2 k.p.c., Sąd nie ma obowiązku
uwzględniać wszystkich środków dowodowych, jeżeli okoliczności sporne zostały już
wyjaśnione; dlatego, działając w granicach określonych dyspozycją art. 233 § 1
k.p.c., Sąd w rozpoznawanej sprawie ocenił opinię biegłego jako wiarygodną, po-
mimo że wnioskodawczyni się z nią nie zgadza, jakkolwiek „w piśmie procesowym
nie stawia konkretnych zarzutów dotyczących opinii biegłego”.
W kasacji od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2
marca 2004 r. pełnomocnik wnioskodawczyni zarzuciła: po pierwsze - naruszenie art.
180 ust. 1 pkt 2 - 5 oraz ust. 7, a także art. 111 i art. 113 ustawy o emeryturach i
rentach z FUS, które dotyczą przeliczania wysokości emerytury nabytej pod rządami
ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich ro-
dzin w związku z przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela
przy rozpoznaniu wniosku zgłoszonego „po dniu wejścia w życie ustawy z dnia
17.12.1998 r. w odniesieniu do ubezpieczonego, który zachował nabyte prawo do
świadczenia dotychczasowego wraz ze wzrostem podstawy wymiaru z racji pracy w
szczególnych warunkach (art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998 r.)”; po drugie -
naruszenie art. 114 w związku z art. 180 ust. 1 pkt 2 - 5 ustawy o emeryturach i ren-
tach z FUS w związku z przedstawionymi w sprawie nowymi dowodami, a w kon-
sekwencji także błędne rozstrzygnięcie w kwestii przeliczenia podstawy wymiaru
emerytury w związku przedłożonym nowym dowodem dotyczącym zarobków z
okresu od lipca 1989 r. do czerwca 1990 r. oraz błędne ustalenie wskaźnika pod-
stawy wymiaru emerytury; po trzecie - „naruszenie przepisów dot. waloryzacji eme-
rytury (art. 88) przez zastosowanie niewłaściwej kwoty bazowej niezgodnej z art. 177
ustawy o emeryturach i rentach z FUS, co miało wpływ na przeliczanie wysokości
emerytury w decyzji z dnia 15.10.1999 r.”; po czwarte - naruszenie art. 476 § 2 k.p.c.
„polegające na pominięciu, iż jako sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych - za-
kres orzekania dotyczy konkretnej decyzji emerytalnej w tym wypadku z dnia
15.X.1999 r. i wobec tego nie występuje zarzut naruszenia prawomocności orzeczeń
5
do sprawy wszczętej nowym wnioskiem”, art. 328 § 2 k.p.c. „przez niewyjaśnienie
podstawy prawnej wyroku, bez wskazania przepisów prawa jako podstawy orzecze-
nia" oraz art. 386 § 4 w związku z art. 217 § 2 k.p.c. „poprzez uchybienia postępowa-
nia dowodowego w postępowaniu apelacyjnym, które Sąd odwoławczy winien z
urzędu rozważyć, tj. zasadność powołania przez Sąd I instancji biegłego na okolicz-
ność ustalenia prawa, co wskazuje na wkroczenie środkiem dowodowym w kompe-
tencje Sądu orzekającego, jakim jest możliwość uchylenia wyroku i przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu celem wyliczenia świad-
czenia, przy kwestionowaniu przez powódkę opinii biegłego o specjalności ds. księ-
gowości i rachunkowości, co nie wskazuje na rodzaj wiadomości specjalnych przy-
datny w kwestii zaskarżonej, przy czym Sąd Apelacyjny nie skorzystał z możliwości
uzupełnienia materiału dowodowego przez co doszło do pominięcia wniosków proce-
sowych z przyczyn formalnych, bez wyjaśnienia sprawy dla ustalenia prawa do eme-
rytury (którego składnikiem /prawa do emerytury/ jest jej prawidłowa wysokość).”
Równocześnie, pełnomocnik skarżącej wskazała, iż okolicznością uzasadniającą
przyjęcie kasacji do rozpoznania jest „istnienie zagadnienia prawnego związanego z
niejasnością przepisów dotyczących przeliczania podstawy wymiaru emerytury na-
bytej w ‘starym systemie’ i podlegającej obecnej ustawie przy zastosowaniu kwoty
bazowej ‘ostatnio’ przyjętej do obliczenia świadczenia (art. 111 ust. 2), czy też aktu-
alnej na dzień złożenia wniosku, czy też że ‘nowo ustalona podstawa podlega
wszystkim kolejnym waloryzacjom od dnia zgłoszenia wniosku (art. 111 ust. 3), jak i
potrzebę wykładni przepisów związanych z przeliczaniem podstawy wymiaru emery-
tury dla osób objętych w chwili nabycia uprawnień emerytalnych z tytułu szczegól-
nych warunków (nauczyciel) do jej zwiększenia lub wzrostu, jako że pominięcie tych
składników wpływa na nieprawidłowe przeliczenie prawa do emerytury i niedopłatę
na szkodę osoby uprawnionej.” W konsekwencji, w kasacji sformułowany został
wniosek o „uchylenie zaskarżonego wyroku, jak i poprzedzającego go wyroku Sądu I
instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia kasacją oraz jej
podstaw (art. 39311
§ 1 k.p.c. - obecnie art. 39813
§ 1 k.p.c.). Rozpoznając zarzuty
podniesione przez pełnomocnik wnioskodawczyni w kasacji od wyroku Sądu Apela-
6
cyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2004 r., wniesionej za pośrednictwem Sądu
Apelacyjnego w Warszawie w dniu 6 maja 2004 r., której uzasadnienie uzupełniła
ona następnie w piśmie procesowym wniesionym do Sądu Najwyższego w dniu 8
września 2004 r., Sąd Najwyższy stwierdził, że:
Po pierwsze, zarzut naruszenia art. 180 ust. 1 pkt 2 - 5 oraz ust. 7, a także art.
111 i art. 113 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dotyczący przeliczania oraz
waloryzacji wysokości emerytury nabytej pod rządami ustawy z dnia 14 grudnia 1982
r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w związku z przepisami
ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela przy rozpoznaniu wniosku
zgłoszonego „po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17.12.1998 r. w odniesieniu do
ubezpieczonego, który zachował nabyte prawo do świadczenia dotychczasowego
wraz ze wzrostem podstawy wymiaru z racji pracy w szczególnych warunkach (art.
111 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998 r.)” jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim
odnosi się on do wydanej przez organ rentowy w wyniku wniosku wnioskodawczyni
decyzji emerytalnej z dnia 25 czerwca 1997 r. oraz wszystkich poprzedzających tę
decyzję uprzednio wydawanych przez organ rentowy decyzji przeliczeniowych lub
waloryzacyjnych dotyczących jej emerytury, ponieważ decyzje były już - na co trafnie
wskazał także Sąd Apelacyjny w zaskarżonym wyroku - przedmiotem kontroli sądo-
wej, zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 6 sierpnia 1998 r. [...] i w tym zakresie
sprawa ta została już prawomocnie rozstrzygnięta (res iudicata - art. 199 § 1 pkt 2 w
związku z art. 366 i art. 365 § 1 oraz art. 391 i art. 39821
k.p.c.), a wznowienie postę-
powania byłoby możliwe jedynie na podstawie art. 401 - 403 k.p.c.
Po drugie, w zakresie, w jakim zarzut naruszenia art. 180 ust. 1 pkt 2 - 5 oraz
ust. 7, a także art. 111 i art. 113 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dotyczący
przeliczania oraz waloryzacji wysokości emerytury nabytej pod rządami ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w
związku z przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela przy roz-
poznaniu wniosku zgłoszonego „po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17.12.1998 r.
w odniesieniu do ubezpieczonego, który zachował nabyte prawo do świadczenia do-
tychczasowego wraz ze wzrostem podstawy wymiaru z racji pracy w szczególnych
warunkach (art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998 r.)” dotyczy decyzji organu
rentowego z dnia 15 października 1999 r., okazał się on nieuzasadniony, albowiem w
rozpoznawanej sprawie organ rentowy dokonał ponownego ustalenia emerytury
7
wnioskodawczyni w sposób zgodny z dyspozycją art. 113 ustawy o emeryturach i
rentach FUS, wedle którego ponowne ustalenie wysokości emerytury, poprzez doli-
czenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składko-
wych lub nieskładkowych, następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po za-
kończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt pozostaje w ubezpieczeniu, chyba
że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie. W konsekwencji, Sąd Apelacyj-
ny trafnie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na to, że w tej sytuacji „za-
skarżoną decyzją z dnia 15 października 1999 r. organ rentowy zasadnie załatwiając
wniosek z dnia 31 sierpnia 1999 r. doliczył nowy okres składkowy tylko do dnia 30
czerwca 1999 r., mimo złożonego zaświadczenia o zatrudnieniu do dnia 31 sierpnia
1999 r.”
Po trzecie, w związku z podniesionym w uzasadnieniu kasacji zarzutem, ja-
koby organ rentowy w sposób „niezrozumiały” w dwóch różnych decyzjach - zarówno
w decyzji z dnia 15 października 1999 r., wydanej w wyniku rozpoznania wniosku z
dnia 31 sierpnia 1999 r., jak i we wcześniejszej decyzji z dnia 26 lipca 1999 r., wyda-
nej w wyniku rozpoznania wniosku z dnia 13 marca 1998 r. - przyjął tę samą kwotę
bazową dla obliczenia tzw. części stałej emerytury wnioskodawczyni i to pomimo że
decyzje te wydane zostały na podstawie odmiennych podstaw prawnych (decyzja z
dnia 15 października 1999 r. na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a
decyzja z dnia 26 lipca 1999 r. na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 1982 r. -
Karta Nauczyciela, Dz.U. Nr 3, poz. 19 ze zm.) oraz wobec podniesionych w kasacji
zarzutów (a) naruszenia art. 114 w związku z art. 180 ust. 1 pkt 2 - 5 ustawy o eme-
ryturach i rentach z FUS w związku z przedstawionymi w sprawie nowymi dowodami
i (b) naruszenia przepisów dotyczących waloryzacji emerytury przez zastosowanie
rzekomo „niewłaściwej kwoty bazowej niezgodnej z art. 177 ustawy o emeryturach i
rentach z FUS, co miało wpływ na przeliczanie wysokości emerytury w decyzji z dnia
15.10.1999 r.”, należy wskazać na to, że wprawdzie pod rządami uprzednio obowią-
zujących przepisów ustawowych, a w szczególności ustawy z dnia 17 października
1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze zm.), która utraciła moc prawną
z dniem 1 stycznia 1999 r., a także na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i
rentach z FUS, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 196 tej ustawy)
stosowane były inne wskaźniki waloryzacji, niezwiązane z tzw. kwotą bazową (wpro-
wadzoną art. 7 ust. 9 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur
8
i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw), to jed-
nak przed ostatnią waloryzacją przy zastosowaniu tzw. kwoty bazowej kwota ta wy-
nosiła „666,96 zł” i właśnie te zasady waloryzacji określone w nieobowiązujących już
przepisach prawnych - zgodnie z dyspozycją art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy o emerytu-
rach i rentach z FUS - mają zastosowanie także przy ustalaniu podstawy wymiaru
emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury na podsta-
wie przepisów ustaw, które utraciły moc prawną na podstawie art. 195 ustawy o eme-
ryturach i rentach z FUS. W tej sytuacji, podniesione zarzuty okazały się bezzasad-
ne, ponieważ w rozpoznawanej sprawie organy rentowe prawidłowo zastosowały
powyższe przepisy.
Po czwarte, wobec zgłoszonej w uzasadnieniu kasacji wątpliwości w kwestii,
„czy podstawa wymiaru przeliczana jest na dzień złożenia wniosku o przeliczenie,
czy też na dzień nabycia prawa”, stwierdzić należy, że zgodnie z art. 112 ust. 1 pkt 1
w związku z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli emeryt (w niniejszej
sprawie - wnioskodawczyni) zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świad-
czenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia
okresów składkowych lub nieskładkowych „kwotę przysługującego świadczenia
zwiększa się doliczając do kwoty otrzymywanej przezeń dotychczas emerytury sto-
sowny procent podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji, odpowiednio za
każdy rok okresów składkowych lub nieskładkowych” i tak też prawidłowo zastosował
powyższe przepisy organ rentowy w rozpoznawanej sprawie. Jednakże, wobec za-
kwestionowania przez wnioskodawczynię prawidłowości dokonanych w tym zakresie
wyliczeń, Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie dopu-
ścił na tę okoliczność dowód z opinii biegłego do spraw księgowości i rachunkowości,
przy czym w odezwie do biegłego [...] Sąd Okręgowy zlecił sporządzenie opinii w
przedmiocie „wyliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni” przy zastosowaniu
wskazanych wyżej przepisów oraz zastrzegając, że w swoich obliczeniach biegły ten
powinien pominąć obliczenia organów rentowych dokonane w decyzjach, które były
już uprzednio przedmiotem kontroli sądowej zakończonej prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 1998 r. W konkluzji opinii sporzą-
dzonej przez biegłego stwierdził on jednoznacznie, że „wyliczenia wysokości emery-
tur związanych z dokumentowanym stażem pracy na podstawie wniosków składa-
nych przez powódkę i waloryzacje wysokości świadczeń emerytalnych były przepro-
wadzone prawidłowo, zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami.” Na tej podstawie
9
Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trafnie stwierdził, że opinia ta
jest wiarygodna i nie może jej podważyć sam fakt odmiennej oceny tej opinii przez
wnioskodawczynię. Tym samym całkowicie bezzasadny okazał się podniesiony w
kasacji zarzut naruszenia przez Sąd Apelacyjny art. 386 § 4 w związku z art. 217 § 2
k.p.c. i to tym bardziej, jeśli zważyć, że w tym kontekście w uzasadnieniu kasacji peł-
nomocnik wnioskodawczyni podnosi, iż „specjalność biegłego wskazuje raczej na
przydatność co do wykrycia pomyłek rachunkowych czy błędów rozliczeniowych,
aniżeli wybór metody przeliczania czy zastosowania kwot bazowych, czy innych ele-
mentów świadczenia”, sugerując w sposób bezpodstawny niekompetencja biegłego.
Po piąte, nietrafny okazał się także podniesiony w kasacji zarzut nieprawidło-
wego zastosowania przez Sąd Apelacyjny art. 114 w związku z art. 180 ust. 1 pkt 2 -
5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wobec nieuwzględnienia w wymiarze świad-
czenia wnioskodawczyni okresów pracy w gospodarstwie rolnym przed 1977 r. (po
ukończeniu przez nią 16 roku życia). Trafnie bowiem wywiódł Sąd Apelacyjny w uza-
sadnieniu zaskarżonego wyroku, że zgodnie z art. 5 obowiązującej uprzednio ustawy
z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania
emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (podobnie zresztą jak i na podstawie
art. 10 ust. 1 obowiązującej aktualnie ustawy o emeryturach i rentach z FUS) możli-
wość doliczenia do okresów składkowych i nieskładkowych pracy w gospodarstwie
rolnym w okresie do dnia 1 stycznia 1983 r., a po ukończeniu 16 roku życia, istniała
jedynie wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe były krótsze od okresu wy-
maganego do przyznania świadczenia - tymczasem jest poza sporem, że w przypad-
ku wnioskodawczyni sytuacja taka nie miała miejsca i dlatego obliczenie przez wnio-
skodawczynię wysokości swej emerytury z uwzględnieniem okresu pracy w gospo-
darstwie rolnym było dotknięte błędem wynikającej z niewłaściwej interpretacji obo-
wiązujących przepisów prawa.
Po szóste, w konsekwencji należy stwierdzić, że także podniesiony w kasacji
zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. „przez nie wyjaśnienie podstawy prawnej wy-
roku, bez wskazania przepisów prawa jako podstawy orzeczenia” okazał się oczywi-
ście bezzasadny.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312
k.p.c.
orzekł jak w sentencji.
========================================