Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 23 września 2005 r., III CSK 13/05
Skarga kasacyjna oparta wyłącznie na zarzutach dotyczących ustalenia
faktów lub oceny dowodów jest niedopuszczalna.
Sędzia SN Jacek Gudowski
Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Michaliny P. przy uczestnictwie
Rajmunda F. o rozgraniczenie, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu
23 września 2005 r., na skutek skargi kasacyjnej uczestnika na postanowienie Sądu
Okręgowego w Radomiu z dnia 22 marca 2005 r.
odrzucił skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 marca 2005 r. Sąd Okręgowy w
Radomiu – w wyniku rozpoznania sprawy na skutek apelacji – zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w Zwoleniu z dnia 7 września 2004 r. w ten
sposób, że dokonał rozgraniczenia nieruchomości uczestników w sposób odmienny
niż uczynił to Sąd pierwszej instancji.
W skardze kasacyjnej uczestnika Rajmnuda F. skierowanej przeciwko temu
postanowieniu podniesiono „naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na
wynik sprawy, a w szczególności dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 153
k.c. poprzez dokonanie przez Sąd Okręgowy całkowicie dowolnej oceny dowodów”,
a także „naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i z tym związane
niewłaściwe zastosowanie art. 153 i 172 k.c. Sąd Okręgowy stwierdził bowiem, że
Sąd pierwszej instancji sprzecznie z zebranymi dowodami dokonał ustaleń co do
przebiegu granicy, bez uwzględnienia stanu posiadania, a w konsekwencji stanu
prawnego wynikającego z zasiedzenia. W ocenie skarżącego ustalenie stanu
prawnego polegać powinno na zebraniu dowodów, a przede wszystkim
dokumentów oraz ewentualnie zeznać świadków i odpowiednią zgodną z art. 233 §
1 k.p.c. ocenę tychże dowodów”. W dalszej części wywodów skarżący skupił się
jeszcze ściślej na kwestionowaniu dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń, z
jednej strony kwestionując ocenę dowodów, a z drugiej starając się wykazać, co
było, a co powinno być przedmiotem ustaleń Sądu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego, wydane po dniu 6 lutego
2005 r., tj. po wejściu w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy –
kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), stało się prawomocne, zatem
mogło być zaskarżone – tak jak uczynił to uczestnik – skargą kasacyjną
przewidzianą w art. 398-1 § 1 k.p.c.
Należy podkreślić, że konstruując tę skargę i nadając jej charakter
nadzwyczajnego środka zaskarżenia, ustawodawca dokonał istotnych zmian w
stosunku do kasacji, wprawdzie specjalnego, ale jednak zwyczajnego środka
odwoławczego, przysługującego w toku instancji od orzeczeń nieprawomocnych.
Jedną z takich zmian jest wyraźne ograniczenie podstaw, gdyż jakkolwiek –
zgodnie z art. 3983
§ 1 k.p.c. – skarga kasacyjna może być oparta na postawie
naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe
zastosowanie oraz na podstawie naruszenia przepisów postępowania, jeżeli
uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, to jednak podstawy te
zostały w sposób doniosły zreformowane. W odniesieniu do Prokuratora
Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich zaostrzono wymagania co do
skutków, jakie spowodowały naruszenia prawa popełnione przez sąd drugiej
instancji (art. 3983
§ 2 k.p.c.), natomiast w stosunku do wszystkich podmiotów
wnoszących skargę, wyłączono możliwość oparcia skargi na zarzutach dotyczących
ustalenia faktów lub oceny dowodów (art. 3983
§ 3 k.p.c.). W ten sposób doszło do
ścisłego zharmonizowania podstaw kasacyjnych z charakterem postępowania
kasacyjnego i zakresem rozpoznania skargi, oznaczonym w art. 39813
§ 2 k.p.c., a
także do jednoznacznego określenia funkcji Sądu Najwyższego jako sądu prawa,
sprawującego nadzór nad działalnością sądów powszechnych w zakresie orzekania
(art. 183 ust. 1 Konstytucji).
Treść i kompozycja art. 3933
k.p.c. wskazują więc, że jakkolwiek generalnie
dopuszczalne jest – jak dotychczas – oparcie skargi kasacyjnej na podstawie
naruszenia przepisów postępowania, to jednak z wyłączeniem zarzutów
dotyczących ustalenia faktów lub oceny dowodów, choćby naruszenie odnośnych
przepisów mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Inaczej mówiąc,
niedopuszczalne jest oparcie kasacji na podstawie, którą wypełniają takie właśnie
zarzuty (verba legis: „podstawą skargi nie mogą być...”). W tej sytuacji skarga
kasacyjna ograniczona tylko do zarzutów dotyczących ustalenia faktów lub oceny
dowodów, niewskazująca na inne naruszenia prawa, jest niedopuszczalna jako
nieoparta na ustawowej podstawie.
Osnowa i uzasadnienie skargi kasacyjnej wniesionej przez uczestnika
przekonują jednoznacznie, że skarżący oparł ją wyłącznie na zarzutach
dotyczących ustaleń i oceny dowodów, nawet bowiem wtedy, gdy – jako naruszony
– powoływał art. 153 k.c., czyli przepis prawa materialnego, to w istocie
kwestionował ustalenia Sądu drugiej instancji, starając się zarazem narzucić własną
wizję stanu faktycznego.
W tej sytuacji skarga kasacyjna, oparta na podstawie, której ustawa nie
przewiduje, podlega odrzuceniu (art. 3986
§ 2 k.p.c.).