Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 8 grudnia 2005 r.
I PZP 3/05
Przewodniczący SSN Barbara Wagner (sprawozdawca), Sędziowie SSN:
Józef Iwulski, Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 grudnia 2005 r. sprawy
z powództwa Urszuli M. przeciwko Prokuraturze Okręgowej w Ł. o wyrównanie wy-
nagrodzenia, na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgo-
wy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi postanowieniem z dnia 9 czerwca
2005 r. [...]
„Czy okres faktycznego wykonywania przez prokuratora obowiązków służbo-
wych w wyższej jednostce organizacyjnej prokuratury w ramach delegacji służbowej
jest okresem pracy na innym, odpowiednio równorzędnym stanowisku prokurator-
skim - w rozumieniu art. 62 ust. 1d ustawy z dnia 20 czerwca 1985 roku o prokuratu-
rze (Dz.U. z 2002 r. nr 21 poz. 206) w brzmieniu nadanym art. 2 pkt 10 ustawy z dnia
28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych,
ustawy o prokuraturze, ustawy - Prawo o ustroju sądów wojskowych oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. nr 228 poz. 2256) ?”
p o d j ą ł uchwałę:
Okres faktycznego wykonywania przez prokuratora obowiązków służbo-
wych w wyższej jednostce organizacyjnej prokuratury w ramach delegacji
służbowej nie jest okresem pracy na innym odpowiednio równorzędnym sta-
nowisku prokuratorskim - w rozumieniu art. 62 ust.1d ustawy z dnia 20 czerwca
1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze zm.).
U z a s a d n i e n i e
Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
powstało w następującym stanie sprawy. Urszula M. była zatrudniona w ł. prokuratu-
2
rze w okresie od 1 września 1968 r. do 1 czerwca 2001 r. Z dniem 1 czerwca 2001 r.,
zajmując stanowisko prokuratora Prokuratury Okręgowej w Ł., przeszła w stan spoczynku.
W okresie od 3 marca 1986 r. do 1 lipca 1987 r. świadcząc pracę jako prokurator Prokura-
tury Rejonowej, została oddelegowana do Prokuratury Wojewódzkiej, gdzie wykonywała
czynności należące do zakresu obowiązków prokuratora wojewódzkiego. Z dniem 1 sierp-
nia 1987 r. uzyskała nominację na stanowisko prokuratora wojewódzkiego. Urszula M. prze-
pracowała faktycznie w Prokuraturze Wojewódzkiej (Okręgowej) 15 lat i 3 miesiące, w tym
jako prokurator okręgowy - 13 lat i 10 miesięcy. Po przejściu w stan spoczynku jej wyna-
grodzenie zostało określone w wysokości 75% wynagrodzenia zasadniczego wraz z
dodatkiem stażowym na ostatnio zajmowanym stanowisku prokuratora okręgowego. W
związku z wejściem w życie przepisów o stawkach awansowych wynagrodzenia zasad-
niczego (art. 206 § 2 i § 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych, Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., powoływanej dalej jako „p.u.s.p.”), wy-
nagrodzenie powódki zostało ustalone ponownie. Przy jego obliczaniu uwzględniono
okres 13 lat i 10 miesięcy pracy w charakterze prokuratora okręgowego. Kwota wynagro-
dzenia wynosiła 75% wynagrodzenia otrzymywanego na ostatnio zajmowanym stanowisku
służbowym, wyliczonym z uwzględnieniem pierwszej stawki awansowej w wysokości
107% stawki podstawowej. Od 1 stycznia 2004 r. nie podwyższono wynagrodzenia po-
wódki przy uwzględnieniu drugiej stawki awansowej, albowiem do 14 - letniego stażu
pracy na stanowisku prokuratora okręgowego, o którym stanowi art. 62 ust. 1d ustawy
z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze
zm., powoływanej dalej także jako „ustawa”) brakuje jej 2 miesiące.
Wyrokiem z dnia 28 lutego 2005 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w
Łodzi - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo Urszuli M. o wyrów-
nanie wynagrodzenia w zakresie kwot po 361,93 zł, a w pozostałym zakresie umorzył
postępowanie. Ustalił, że w razie zaliczenia powódce do wymaganego stażu pracy na
stanowisku prokuratora okręgowego okresu pracy przed nominacją, jej wynagrodzenie
powinno wzrosnąć o kwotę 361,93 zł. Sąd ten wskazał, że ustawą z dnia 28 listopada 2003
r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o prokuraturze oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 228, poz. 2256 ze zm.), z dniem 1 stycznia 2004 r.
znowelizowano art. 62 ust. 1d ustawy o prokuraturze. Wedle powołanego przepisu, wy-
nagrodzenie zasadnicze prokuratora ulega podwyższeniu do stawki drugiej awansowej
po siedmiu latach pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub na innym, odpowied-
nio równorzędnym, stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim, od uzyskania przez pro-
3
kuratora stawki pierwszej awansowej. Sąd uznał, że okres delegacji powódki jako prokura-
tora rejonowego do Prokuratury Wojewódzkiej, nie uprawnia do przyznania wynagrodze-
nia z drugiej stawki awansowej. Nie można bowiem stosować korzystniejszego przepi-
su do stanów faktycznych, które miały miejsce przed jego wejściem w życie, jeżeli nie wy-
nika to z jego brzmienia lub celu wprowadzenia nowej regulacji.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi, rozpoznając
apelację powódki od powyższego wyroku uznał, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od
wyjaśnienia zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości, które postano-
wieniem z dnia 9 czerwca 2005 r. przedstawił Sądowi Najwyższemu.
Wątpliwość Sądu dotyczyła możliwości traktowania jako pracy na innym od-
powiednio równorzędnym stanowisku prokuratorskim okresu delegacji powódki za-
trudnionej w charakterze prokuratora rejonowego do Prokuratury Wojewódzkiej. Sąd
zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 62 ustawy o prokuraturze wynagrodzenie prokura-
tora podwyższa się do wysokości stawki pierwszej awansowej po siedmiu latach
pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub na innym, odpowiednio równorzędnym,
stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim, natomiast do drugiej stawki awansowej - po
siedmiu latach pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub na innym, odpowiednio
równorzędnym, stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim, od uzyskania przez proku-
ratora stawki pierwszej awansowej. Ani ustawodawca, ani orzecznictwo sądów i doktryna nie
precyzują jednak co należy rozumieć pod pojęciem „innego, odpowiednio równorzędnego
stanowiska prokuratorskiego".
Powołując jako przykład art. 1864
k.p., Sąd wywodził, że użyte w innych przepi-
sach określenie „stanowisko równorzędne", odnosi się do stanowiska zajmowanego po-
przednio. Wskazując z kolei na art. 74 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawa o ustroju są-
dów powszechnych, zgodnie z którym, sędzia przeniesiony w stan spoczynku w wyniku
zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych, ma prawo powrócić na
stanowisko zajmowane poprzednio albo otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio
zajmowanemu, podnosił - podzielając pogląd komentatorów i Trybunału Konstytucyjnego -
że sformułowanie „stanowisko równorzędne" oznacza to samo stanowisko, które sędzia
zajmował poprzednio, tyle że w innej siedzibie. Według Sądu, art. 62 ust. 1c i 1d
ustawy o prokuraturze, stanowi jedynie o „innym, odpowiednio równorzędnym stanowi-
sku prokuratorskim" i nie zawiera jakiegokolwiek odesłania do stanowiska poprzednio
zajmowanego. Wobec tego powstaje wątpliwość, czy delegowanie prokuratora do wyko-
nywania obowiązków służbowych w wyższej jednostce organizacyjnej prokuratury w ra-
4
mach delegacji służbowej można traktować jako „inne odpowiednio równorzędne sta-
nowisko prokuratorskie", uprawniające w konsekwencji do uzyskania określonej stawki
awansowej.
Za udzieleniem odpowiedzi twierdzącej przemawia, zdaniem Sądu, „ścisła interpre-
tacja przepisów”. Skoro określenie „inne, odpowiednio równorzędne stanowisko prokura-
torskie" nie dotyczy stanowiska zajmowanego poprzednio, to należy odnosić je do rów-
norzędnych stanowisk prokuratorskich jednostki organizacyjnej, do której prokurator
został delegowany. Nie jest bez znaczenia, że prokurator delegowany do pełnienia
obowiązków służbowych do wyższej jednostki organizacyjnej wykonuje takie same czynności
jak prokuratorzy tej jednostki.
Sąd zwrócił uwagę, że w okresie, w którym powódka była delegowana do Proku-
ratury Wojewódzkiej, to jest od 3 marca 1986 r. do 31 lipca 1987 r., nie istniały prze-
pisy przyznające jej prawo do wynagrodzenia tożsamego z wynagrodzeniem prokurato-
rów wojewódzkich. W obowiązującym stanie prawnym kwestię tę reguluje art. 50 ust. 4
ustawy o prokuraturze. Powołany przepis daje możliwość uzyskania zbliżonego wy-
nagrodzenia po 6 miesiącach pracy w jednostce organizacyjnej, do której prokurator
został delegowany. Za podwyższeniem wynagrodzenia Urszuli M. przemawiają zatem
zasady współżycia społecznego. Obecnie bowiem osoba delegowana do wyższej jed-
nostki organizacyjnej jest pozbawiona wynagrodzenia odpowiadającego wykonywa-
nym czynnościom przez okres 6 miesięcy. Powódka została pozbawiona tego prawa za
cały okres delegacji służbowej w Prokuraturze Wojewódzkiej, a nadto okres tej delega-
cji nie podlega zaliczaniu do stażu wymaganego do uzyskania wyższej stawki awanso-
wej.
Sąd zauważył jednak, że prokuratorzy są powoływani na stanowisko prokura-
tora apelacyjnego, okręgowego bądź rejonowego. Skoro art. 62 ust. 1c i 1d ustawy o
prokuraturze stanowi o pracy na danym stanowisku prokuratorskim, to należy rozumieć
przez to stanowisko prokuratora apelacyjnego, okręgowego lub rejonowego. Zatem
„innym, odpowiednio równorzędnym stanowiskiem prokuratorskim" będzie stanowi-
sko odpowiadające obecnemu stanowisku prokuratora, na które otrzymał nominację.
Oznacza to, że okres delegacji do wyższej jednostki organizacyjnej zaliczany będzie
do stażu tylko na tym stanowisku, na które dana osoba posiada nominację. W konse-
kwencji okres delegacji powódki do prokuratury wojewódzkiej może zostać zaliczony
do jej stażu pracy na stanowisku prokuratora rejonowego.
5
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
I. 1. Przed przystąpieniem do rozważań bezpośrednio dotyczących zagadnie-
nia prawnego sformułowanego w postanowieniu Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi należy poczynić kilka wstępnych uwag ogólniej-
szej natury. Po pierwsze, analiza powszechnie obowiązujących przepisów odwołują-
cych się do zatrudnienia na stanowisku równorzędnym - np. art. 74 i art. 1864
k.p.,
art. 224
ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jednolity tekst: Dz.U. z
2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.), art. 24c ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samo-
rządzie gminnym (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), art. 25
ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (jednolity tekst: Dz.U. z
2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) czy art. 26 ust. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r.
o samorządzie województwa (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze
zm.) - może mieć dla ustalenia treści (znaczenia) zwrotu „inne, odpowiednio równo-
rzędne, stanowisko sędziowskie lub prokuratorskie” jedynie znaczenie akcesoryjne.
Stanowisko prokuratora lub sędziego jest bowiem synonimem rodzaju pracy wyko-
nywanej przez osobę je piastującą - pełnienia urzędu prokuratora lub sędziego, pod-
czas gdy na stanowiskach równorzędnych lub innych odpowiadających kwalifikacjom
pracownika (np. prawnika, ekonomisty czy informatyka) może być świadczona praca
różna rodzajowo. Po drugie, okresy wykonywania różnych zawodów prawniczych
(adwokata, radcy prawnego, notariusza) są, co do zasady, wzajemnie zaliczalne.
Jednak tylko zatrudnienie na stanowiskach sędziego i prokuratora równoważą się
czasowo w pełni. Praca na stanowisku prokuratora traktowana jest w zakresie obli-
czania stażu sędziowskiego jak praca sędziego. I odwrotnie - wykonywanie pracy na
stanowisku sędziego równoważy pracę prokuratora. Przy tym struktury organizacyjne
powszechnych jednostek prokuratury i sądów powszechnych są terytorialnie zsyn-
chronizowane - apelacyjne, okręgowe i rejonowe są zarówno prokuratury (art. 17 ust.
1 ustawy oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2001 r. w
sprawie utworzenia prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz ustalania
ich siedzib i obszarów właściwości, Dz.U. Nr 64, poz. 656 ze zm.), jak też sądy (art. 1
§ 1 p.u.s.p. oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 października
2002 r. w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz
ustalania ich siedzib i obszarów właściwości, Dz.U. Nr 180, poz. 1508 ze zm.). Po
trzecie, regulacja stosunku służbowego prokuratora jest w pewnym zakresie wzoro-
6
wana na stosunku służbowym sędziego. W pewnym zakresie, albowiem prokuratury
w przeciwieństwie do sądów, nie sprawując wymiaru sprawiedliwości nie są orga-
nami odrębnej - sądowniczej - władzy (art. 10, art. 173 Konstytucji), a prokuratorzy,
inaczej niż sędziowie (art. 2 § 1 p.u.s.p.), nie wykonują zadań z zakresu wymiaru
sprawiedliwości. Niektóre uregulowania statusu prokuratorów i sędziów są takie
same (np. wynikające z art. 62 ustawy o prokuraturze i z art. 91 p.u.s.p. zasady wy-
nagradzania); inne podobne (np. w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej czy
stanu spoczynku); jeszcze inne - zupełnie odmienne (np. w zakresie nawiązania sto-
sunku służbowego czy sposobu sprawowania urzędu). W pragmatyce prokuratorskiej
znalazły się szczegółowe odesłania do art. art. 69 - 71, 73, 74, 76, 85 § 4, 94a i 94b,
99 - 102 i 104 p.u.s.p. Stosując do prokuratorów przepisy pragmatyki sędziowskiej (o
stanie spoczynku, zwrocie kosztów przeniesienia, wyłączeniu spod postępowania
sprawdzającego, uposażeniu rodzinnym i odprawie pośmiertnej czy odpowiedzialno-
ści za wypadki przy pracy) odpowiednio należy mieć na względzie odmienną pozycję
ustrojową każdej z tych dwu grup zawodowych.
2. W terminologii zarówno ustawy o prokuraturze jak i ustawy - Prawo o
ustroju sądów powszechnych występują cztery różne ogólne określenia odnoszące
się do stanowisk prokuratorskich i sędziowskich - „dane stanowisko”, „stanowisko
zajmowane poprzednio”, „stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu” oraz
„inne, odpowiednio równorzędne, stanowisko sędziego lub prokuratora”. I tak np.
prokurator, obejmując stanowisko, otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce
podstawowej, które podwyższa się do wysokości stawki pierwszej awansowej po
siedmiu latach pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub innym, odpowiednio
równorzędnym, stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim, i które ulega podwyż-
szeniu do stawki drugiej awansowej po siedmiu latach pracy na danym stanowisku
prokuratorskim lub na innym, odpowiednio równorzędnym, stanowisku prokurator-
skim lub sędziowskim od uzyskania przez prokuratora stawki pierwszej awansowej
(art. 62 ust. 1c i ust. 1d ustawy). Taką samą zasadę awansu płacowego sędziów
wprowadza art. 91 § 3 i 4 p.u.s.p.
Według art. 74 § 1 p.u.s.p., sędzia przeniesiony w stan spoczynku z przyczyn,
o których mowa w art. 71 § 3, a więc w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic
okręgów sądowych, ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio albo
otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu, jeżeli ustały przyczyny
będące podstawą przeniesienia w stan spoczynku. Prawo sędziego do powrotu na
7
stanowisko poprzednio zajmowane albo równorzędne poprzednio zajmowanemu
przewidywały także przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju są-
dów powszechnych (jednolite teksty: Dz.U. z 1990 r. Nr 23, poz. 138 ze zm. oraz z
1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.). Początkowo art. 59 § 5, a od 10 sierpnia 1990 r. art. 59
§ 6, przewidywał możliwość powrotu do służby sędziego, który został odwołany z
powodu zrzeczenia się swojego stanowiska. Kolejno (od 17 października 1997 r.) art.
59 § 7 możliwość taką stwarzał sędziemu przeniesionemu w stan spoczynku z po-
wodu niepełnienia służby przez okres roku z powodu choroby i płatnego urlopu dla
poratowania zdrowia. Na gruncie art. 59 § 6 (w wersji obowiązującej od 10 sierpnia
1990 r. do 17 października 1997 r.) Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 6 listo-
pada 1991 r., W 2/91 (OTK 1991 nr 1, poz. 20), podjętej na wniosek Rzecznika Praw
Obywatelskich o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni, między innymi tego
przepisu, wyjaśnił, że przez „stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu”
należy rozumieć „stanowisko sędziowskie w innym sądzie tego samego rzędu”. Po-
gląd ten zachował aktualność na gruncie art. 74 § 1 p.u.s.p. i nie jest kwestionowany
(por. T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski, Komentarz do prawa o ustroju sądów po-
wszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, red. J. Gudowski, Warszawa
2002, s. 205). Odnosząc go do prokuratorów, trzeba stwierdzić, że stanowisko proku-
ratorskie równorzędne poprzednio zajmowanemu oznacza „stanowisko prokurator-
skie w innej jednostce prokuratury tego samego rzędu”. Tak więc równorzędnymi są
np. stanowiska prokuratora Prokuratury Rejonowej w Hajnówce i prokuratora Proku-
ratury Rejonowej w Iławie, prokuratorów Prokuratur Apelacyjnych w Łodzi i w Pozna-
niu czy prokuratorów Wojskowych Prokuratur Okręgowych w Poznaniu i w Warsza-
wie.
„Inne, odpowiednio równorzędne, stanowisko prokuratorskie” nie jest, bo -
uwzględniając choćby tylko odmienne brzmienie obu tych zwrotów - być nie może,
„stanowiskiem prokuratorskim równorzędnym poprzednio zajmowanemu”. Zgodnie z
art. 1 ust. 1 ustawy o prokuraturze, prokuraturę „stanowią Prokurator Generalny oraz
podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych
prokuratury oraz prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”. Według art. 6 tej ustawy, prokuratorami
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Prokuratury
Krajowej, prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych (ust. 1), prokuratorami
wojskowych jednostek organizacyjnych - prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Woj-
8
skowej, wojskowych prokuratur okręgowych i wojskowych prokuratur garnizonowych
(ust. 2), a prokuratorami Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu - prokuratorzy Głównej Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu IPN oraz oddziałowych komisji ścigania zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu IPN (ust. 3). Z przepisów rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie stawek podstawowych wynagrodzenia
zasadniczego prokuratorów, asesorów i aplikantów prokuratury oraz stawek dodatku
funkcyjnego prokuratorów (Dz.U. Nr 235, poz. 1982 ze zm.) wynika, że np. stanowi-
sko prokuratora Prokuratury Krajowej jest pod względem uposażenia równorzędne
stanowisku prokuratora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol-
skiemu, a prokuratora prokuratury apelacyjnej stanowisku prokuratora oddziałowej
komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Z kolei z rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2005 r. w sprawie ustalenia stanowisk prokuratorów,
asesorów i aplikantów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury równo-
rzędnych ze stanowiskami prokuratorów, asesorów i aplikantów powszechnych jed-
nostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. Nr 39, poz. 366) można wnosić, że sta-
nowisko np. prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej jest odpowiednio równo-
rzędne stanowisku prokuratora prokuratury apelacyjnej delegowanego do pełnienia
obowiązków głównego specjalisty w Ministerstwie Sprawiedliwości, wojskowego
prokuratora okręgowego - prokuratora okręgowego, a wojskowego prokuratora gar-
nizonowego - prokuratora rejonowego.
Ale owa odpowiednia równorzędność różnych (innych) stanowisk nie musi
obejmować stanowisk jedynie prokuratorskich, albowiem może dotyczyć alternatyw-
nie stanowisk także sędziowskich. Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy, prokura-
torem może być powołany nie tylko ten, kto złożył egzamin prokuratorski i pracował
w charakterze asesora prokuratorskiego co najmniej rok, ale również ten, kto złożył
egzamin sędziowski i pracował co najmniej rok w charakterze asesora sądowego.
Wymagania te nie dotyczą jednak sędziów oraz oficerów, którzy w sądach wojsko-
wych zajmowali stanowiska sędziów (art. 14 ust. 3 pkt 2). Oznacza to, że zajmowa-
nie stanowiska sędziego w sądach powszechnych i wojskowych uprawnia do
wykonywania pracy na stanowisku prokuratora.
Z art. 61 § 1 pkt 6 i 7 p.u.s.p. wynika, że warunkami powołania na stanowisko
sędziego sądu rejonowego jest, między innymi, złożenie egzaminu sędziowskiego
(lub prokuratorskiego) oraz praca w charakterze asesora sądowego (lub prokurator-
9
skiego) co najmniej trzy lata, ale nie są one wymagane od tego, kto zajmował stano-
wisko sędziego sądu administracyjnego lub sądu wojskowego albo stanowisko pro-
kuratora (art. 61 § 2 pkt 1 i 2); na stanowisko sędziego sądu okręgowego może być
powołany sędzia sądu rejonowego oraz sędzia wojskowego sądu garnizonowego
posiadający co najmniej czteroletni okres pracy na tych stanowiskach (lub na stano-
wisku prokuratora) albo gdy zajmował stanowisko sędziego wojskowego sądu okrę-
gowego (art. 63 § 1, 1a i 2 pkt 3), a na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego -
sędzia sądu powszechnego i sądu wojskowego, który posiada co najmniej sześcio-
letni okres zatrudnienia na stanowisku sędziego lub prokuratora, w tym co najmniej
trzyletni okres pracy na stanowisku sędziego sądu okręgowego, sędziego wojskowe-
go sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury okręgowej, a także prokurator po-
siadający co najmniej sześcioletni okres pracy na stanowisku prokuratora lub sędzie-
go, w tym co najmniej trzyletni okres pracy na stanowisku prokuratora prokuratury
okręgowej, prokuratora wojskowej prokuratury okręgowej, sędziego sądu okręgowe-
go, sędziego wojskowego sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury apelacyjnej,
Prokuratury Krajowej, Naczelnej Prokuratury Wojskowej lub prokuratora IPN - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (art. 64 § 1 i § 1a). Wymienione
stanowiska sędziowskie i prokuratorskie, których piastowanie warunkuje powołanie
na stanowiska sędziowskie, są stanowiskami różnymi czy też innymi, ale równorzęd-
nymi.
Na tym jednak odpowiednia równorzędność stanowisk prokuratorskich i sę-
dziowskich się nie kończy. Wymiar sprawiedliwości sprawują nie tylko sądy po-
wszechne, ale także sądy wojskowe i administracyjne. Przepis art. 70 ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz.U. Nr 117, poz. 753 ze
zm.) zawiera szczegółowe odesłania do przepisów p.u.s.p., które mają odpowiednie
zastosowanie do sądów wojskowych, sędziów wojskowych oraz ławników. Są wśród
nich art. 73-75. Przepis art. 29 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju są-
dów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) w nieuregulowanych spra-
wach dotyczących wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sędziów tych sądów
odsyła generalnie do Prawa o ustroju sądów powszechnych. Równoważą się więc
odpowiednio niektóre stanowiska sędziowskie w sądach powszechnych, wojskowych
i administracyjnych. Do Prawa o ustroju sądów powszechnych odsyła także w spra-
wach nieuregulowanych ustawą z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz.U. Nr 240, poz. 2052) - art. 8 § 1 tejże ustawy. Z kolei do ustawy o Sądzie Naj-
10
wyższym odsyła art. 49 Prawa o ustroju sądów administracyjnych w zakresie spraw
nieuregulowanych dotyczących Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sędziów
tego Sądu. Należy też podnieść, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie z dnia
1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), do
praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału Kon-
stytucyjnego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące praw i obowiązków oraz
odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego (art. 6 ust. 4), a sędzią
Trybunału może być osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stano-
wiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 5
ust. 3). Równoważą się wobec tego odpowiednio także stanowiska sędziów różnych
izb Sądu Najwyższego (por. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z
dnia 31 grudnia 1997 r. w sprawie ustalenia równorzędnych stanowisk sędziów Izby
Wojskowej Sądu Najwyższego i sędziów innych izb Sądu Najwyższego, sędziów
Biura Nadzoru Pozainstancyjnego Sądu Najwyższego Izby Wojskowej i członków
Biura Orzecznictwa Sądu Najwyższego, sędziów Departamentu Sądów Wojskowych
Ministerstwa Sprawiedliwości i sędziów delegowanych do pełnienia czynności admi-
nistracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz sędziów, asesorów, aplikantów
sądów wojskowych i sędziów, asesorów i aplikantów sądów powszechnych w celu
kształtowania uposażeń, Dz.U. Nr 162, poz. 1107 ze zm.), Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego.
Inne zatem stanowiska odpowiednio równorzędne w relacji do prokuratorskich
mogą być stanowiskami sędziowskimi w sądach powszechnych, administracyjnych i
wojskowych, a w odniesieniu do prokuratorów Prokuratury Krajowej, Naczelnej Pro-
kuratury Wojskowej oraz Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol-
skiemu IPN - sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i
Trybunału Konstytucyjnego. Okresy pracy na stanowiskach prokuratorskich lub sę-
dziowskich równorzędnych (poprzednio zajmowanym) oraz „innych, odpowiednio
równorzędnych” są zaliczane - w zakresie awansu płacowego i awansu zawodowego
- do okresu pracy „na danym stanowisku”.
II. Przez pracę na danym stanowisku prokuratorskim lub równorzędnym po-
przednio zajmowanemu albo innym, odpowiednio równorzędnym, należy rozumieć
pracę wykonywaną na stanowiskach zajmowanych zgodnie z uzyskanym powoła-
niem. Stosownie do art. 50 ust. 1 ustawy, prokurator może być delegowany - na czas
nieokreślony lub określony - do innej jednostki organizacyjnej prokuratury w tej samej
11
lub innej miejscowości. Delegacja może spowodować zmianę zakresu obowiązków
prokuratora i jego wynagrodzenia, ale nie prowadzi do zmiany zajmowanego stano-
wiska. Delegowany prokurator nadal pozostaje na dotychczasowym stanowisku służ-
bowym, tj. na stanowisku, na które został powołany. Według art. 50 ust. 5 ustawy,
prokuratorowi delegowanemu „do innej miejscowości niż miejscowość będąca sie-
dzibą jednostki organizacyjnej prokuratury, w której prokurator pełni służbę” przysłu-
guje prawo do nieodpłatnego zakwaterowania lub zwrot kosztów zamieszkania w
miejscu delegowania oraz dodatkowe świadczenia „rekompensujące niedogodności
wynikające z delegowania poza stałe miejsce pełnienia służby”. Miejscowość dele-
gowania jest zatem miejscowością inną niż będąca siedzibą jednostki organizacyjnej,
w której prokurator pełni służbę, a miejsce delegowania - miejscem innym niż „stałe
miejsce pełnienia służby”. Bezpośrednim skutkiem zakończenia delegacji jest, co do
zasady, powrót prokuratora na stanowisko w jednostce organizacyjnej, w której pełni
służbę.
Okoliczność, że prokuratorowi w okresie delegacji przysługuje lub może przy-
sługiwać wynagrodzenie zasadnicze w pierwszej stawce przewidzianej dla prokurato-
ra jednostki organizacyjnej, do której jest delegowany nie ma znaczenia dla ustalenia
stażu zatrudnienia (pełnienia służby) na danym stanowisku prokuratorskim. Po
pierwsze, owo wyższe wynagrodzenie zasadnicze przysługiwało po trzech miesią-
cach, a od 31 grudnia 2002 r. przysługuje po sześciu miesiącach delegowania - na
pozostały okres delegacji. Realizacja uprawnienia do wyższego wynagrodzenia za-
sadniczego zależy zatem od czasu trwania delegacji. Po drugie, przysługuje ono
wtedy, gdy prokurator nie nabył prawa do wynagrodzenia zasadniczego w drugiej
stawce awansowej na zajmowanym stanowisku. Do prokuratorów i sędziów jako pra-
cowników ma zastosowanie zasada równego traktowania w zatrudnieniu, w tym art.
183c
k.p. formułujący zasadę jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę. Nic
przeto dziwnego, że prokurator niższej hierarchicznie jednostki organizacyjnej wyko-
nujący obowiązki prokuratura jednostki wyższej wynagradzany jest stosownie do ro-
dzaju faktycznie świadczonej pracy. Wysokość wynagrodzenia tylko częściowo może
dowodzić odpowiedniej równorzędności stanowisk. O tym jakie stanowisko prokura-
tor zajmuje decyduje stanowisko pełnienia służby, a nie faktycznego wykonywania
obowiązków. Dlatego okres delegowania jest zaliczany do wysługi lat pracy na sta-
nowisku zajmowanym formalnie. Zasady współżycia społecznego zmienić tej reguły
nie mogą. Po pierwsze dlatego, że służąc do oceny sposobu wykonywania praw
12
podmiotowych nie mogą stanowić źródła owych praw. Po wtóre, zwykło się przyjmo-
wać, że przepisy płacowe należy wykładać ściśle. A tej materii - wysokości uposaże-
nia prokuratora w stanie spoczynku - dotyczy w istocie rozpoznawana sprawa.
Odnosząc powyższe wywody do konkretnego stanu faktycznego należy
stwierdzić, że Urszula M. jako prokurator prokuratury rejonowej w okresie delegacji
do Prokuratury Wojewódzkiej w Ł. - od 3 marca 1986 r. do 1 lipca 1987 r. - nie zaj-
mowała ani stanowiska prokuratora prokuratury wojewódzkiej, ani stanowiska równo-
rzędnego lub „innego, odpowiednio równorzędnego” stanowisku prokuratora proku-
ratury wojewódzkiej.
Z podanych względów Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi jak w uchwale.
========================================