Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 21 grudnia 2005 r.
I UZ 35/05
W terminie określonym w art. 3985
§ 1 k.p.c. dopuszczalne jest ponowne
wniesienie skargi kasacyjnej w przypadku, gdy pierwsza skarga została odrzu-
cona z powodu nieusunięcia w terminie braków, o których mowa w art. 3984
§ 2
k.p.c.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Barbara
Wagner, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 grudnia
2005 r. sprawy z odwołania Mirosławy K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w B. o emeryturę, na skutek zażalenia ubezpieczonej na posta-
nowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 czerwca 2005 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 19 maja 2005 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Białymstoku odrzucił skargę kasacyjną Mirosławy K. od wyroku
tego Sądu z dnia 17 marca 2005 r. wobec nieusunięcia w terminie jej braku polega-
jącego na niedołączeniu wymaganej ilości odpisów (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W dniu 24 maja 2005 r., a więc w terminie otwartym do wniesienia skargi,
złożona została przez wnioskodawczynię druga skarga kasacyjna od tego samego
wyroku, spełniająca wszystkie wymagania określone w art. 3984
k.p.c.
Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2005 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku od-
rzucił skargę kasacyjną wnioskodawczyni z dnia 24 maja 2005 r. z powodu jej niedo-
puszczalności. Zdaniem tego Sądu, od prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji
przysługuje tylko jedna skarga kasacyjna. Skoro skarga wniesiona przez wniosko-
dawczynię w dniu 4 maja 2005 r. została odrzucona prawomocnym postanowieniem,
to nie jest dopuszczalne wniesienie kolejnej skargi kasacyjnej, gdyż ocenie dopusz-
2
czalności podlegać może tylko pierwsza skarga wniesiona w sprawie, chociażby ko-
lejna skarga została złożona w ustawowym terminie.
Zażalenie na powyższe postanowienie wywiodła wnioskodawczyni, zarzucając
naruszenie art. 130 § 2 zdanie drugie k.p.c. w związku z art. 3984
§ 2 zdanie pierw-
sze k.p.c. i art. 3986
§ 2 k.p.c., przez przyjęcie niedopuszczalności wniesienia w okre-
sie zaskarżalnym ponownej skargi kasacyjnej wobec odrzucenia poprzedniej z przy-
czyny nieusunięcia braków formalnych pisma procesowego. Wskazując na powyższe
zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, iż skoro skarga kasacyjna powinna
czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych (art. 3984
§ 2
k.p.c.) , to podlega konsekwencjom przewidzianym w art. 130 § 2 k.p.c. w związku z
art. 3986
§ 2 k.p.c., co oznacza, iż odrzucona skarga kasacyjna podlega zwrotowi i
„nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma proceso-
wego do sądu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione, aczkolwiek z innych przyczyn, niż w nim wska-
zane. Niesporne jest w sprawie, iż pełnomocnik wnioskodawczyni nie usunął w ter-
minie określonym w art. 3986
§ 1 k.p.c. braku skargi kasacyjnej z dnia 4 maja 2005 r.
polegającego na niedołączeniu jej odpisu (art. 3984
§ 2 k.p.c.)., co spowodowało od-
rzucenie skargi przez Sąd drugiej instancji na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. Nie budzi
wątpliwości, iż przepis art. 3986
§ 1 k.p.c. jest przepisem szczególnym w stosunku do
art. 130 § 1 k.p.c. o tyle, że wezwanie do usunięcia braków skargi kasacyjnej doko-
nywane jest pod rygorem odrzucenia tej skargi, a nie - jak w przypadku braków for-
malnych pisma procesowego - pod rygorem jego zwrócenia. Ze szczególnego cha-
rakteru tego przepisu wynika również skutek nieusunięcia w terminie braków skargi
kasacyjnej w postaci jej odrzucenia (art. 3986
§ 2 k.p.c.) w odróżnieniu od skutku nie-
uzupełnienia braków formalnych pisma procesowego, jakim jest zwrot pisma (art.
130 § 2 zdanie pierwsze k.p.c.). Tym samym nieuzasadnione jest twierdzenie, że do
odrzucenia skargi kasacyjnej z powodu nieusunięcia w terminie jej braków, a tym sa-
mym niespełniającej wymagań przewidzianych w art. 3984
§ 2 k.p.c., znajduje zasto-
sowanie przepis art. 130 § 2 zdanie drugie k.p.c., zgodnie z którym pismo zwrócone
3
nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma proceso-
wego do sądu.
Jednakże błędne jest stanowisko Sądu Apelacyjnego, iż od prawomocnego
wyroku sądu drugiej instancji przysługuje stronie tylko jedna skarga kasacyjna w tym
znaczeniu, że „tylko jedna skarga, a więc jedynie pierwsza złożona w sprawie może
podlegać ocenie dopuszczalności”. Sąd Apelacyjny wydaje się w tym względzie po-
dzielać pogląd wyrażony w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
14 grudnia 1999 r., II CZ 139/99 (OSP 2001 nr 2, poz. 25), iż ocenie dopuszczalności
podlegać może tylko jedna kasacja, a więc jedynie pierwsza złożona w sprawie, nie
jest więc dopuszczalne odrębne wniesienie kolejnych, nawet złożonych w terminie.
Brak bowiem podstaw, aby kasację strony raz odrzucić, drugi zaś raz przedstawić ją
do rozpoznania. Ponadto prawomocne postanowienie o odrzuceniu pierwszej wnie-
sionej kasacji musiałoby wiązać także Sąd Najwyższy, gdyby druga kasacja w imie-
niu tej samej strony, złożona w terminie, została mu przedstawiona (art. 365 § 1
k.p.c.).
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie podziela tego
poglądu. Z art. 3981
§ 1 k.p.c. wynika, iż od wydanego przez sąd drugiej instancji
prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo
umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie strona może wnieść
skargę kasacyjną w terminie określonym w art. 3985
§ 1 k.p.c. Żaden z przepisów nie
zawiera wyłączenia dopuszczalności wniesienia przez tę samą stronę ponownej
skargi kasacyjnej w przypadku odrzucenia pierwszej, o ile ta druga zostanie złożona
w otwartym terminie. Podobna sytuacja będzie miała miejsce chociażby w przypadku
odrzucenia skargi kasacyjnej wniesionej po upływie terminu i złożenia następnie
przez stronę skarżącą wniosku o przywrócenie terminu do jej wniesienia. Wraz z ta-
kim wnioskiem strona ma obowiązek dokonania czynności procesowej (złożenia
skargi kasacyjnej). Obowiązek ten wynika stąd, że prawomocne odrzucenie skargi
niweczy wszelkie skutki procesowe związane z jej wcześniejszym wniesieniem i jest
dla sądu wiążące z mocy art. 365 § 1 k.p.c. Wcześniej wniesiona prawomocnie od-
rzucona skarga kasacyjna jest zatem bezskuteczna i nie istnieje procesowa możli-
wość przywrócenia jej skuteczności. Istotnie zasadą jest, że od jednego zaskarżal-
nego orzeczenia stronie przysługuje tylko jeden - skutecznie wniesiony - środek za-
skarżenia. W razie wcześniejszego prawomocnego odrzucenia tego środka, ponow-
ne dokonanie tej czynności procesowej - równocześnie z wnioskiem o przywrócenie
4
terminu do jej dokonania - nie oznacza więc wniesienia "drugiego środka zaskarże-
nia” w tej samej sprawie, lecz wniesienia środka zaskarżenia stronie przysługują-
cego. W konsekwencji w przypadku przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasa-
cyjnej, będzie ona podlegała ocenie co do dopuszczalności, pomimo iż pierwsza zło-
żona w sprawie skarga została prawomocnie odrzucona. Podobnie jest w sytuacji,
gdy po odrzuceniu środka zaskarżenia, na przykład z powodu usuwalnych braków,
następuje, z zachowaniem terminu ustawowego, powtórne wniesienie tego środka,
nie dotkniętego brakami (por. pogląd prawny wyrażony w uchwale składu siedmiu sę-
dziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001 nr 1, poz.
1).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy z mocy przepisów art. 39815
§ 1
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji postanowienia, co ozna-
cza konieczność nadania skardze kasacyjnej wnioskodawczyni dalszego biegu.
========================================