Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 stycznia 2006 r.
II PK 122/05
Ocena pracodawcy, że strażnik miejski nie ma nienagannej opinii (art. 24
pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, Dz.U. Nr 123, poz.
779 ze zm.) nie oznacza zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykony-
wania pracy na zajmowanym stanowisku (art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22
marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r.
Nr 142, poz. 1593 ze zm.), uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy bez wy-
powiedzenia.
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2006 r.
sprawy z powództwa Jana P. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w B. o przywrócenie
do pracy i zapłatę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 1 lutego 2005 r. [...]
1. o d d a l i ł kasację,
2. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 120 zł (sto dwadzie-
ścia) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
U z a s a d n i e n i e
Pismem z dnia 12 lutego 2004 r. powód został zwolniony z obowiązku świad-
czenia pracy w Komendzie Straży Miejskiej w B. z zachowaniem prawa do dotych-
czasowego wynagrodzenia. Komendant Wojewódzki Policji w S. nie wniósł zastrze-
żeń co do odwołania Jana P. ze stanowiska Komendanta Straży Miejskiej w B. Rada
Powiatu w B., po rozpatrzeniu wniosku burmistrza Miasta B., wyraziła zgodę na roz-
wiązanie z radnym Janem P. stosunku pracy z Urzędem Miasta B. Pismem z dnia 4
czerwca 2004 r. rozwiązano z powodem stosunek pracy bez wypowiedzenia z powo-
du zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania zadań strażnika, w tym
2
w szczególności zajmowania stanowiska komendanta Straży Miejskiej, polegających
na braku nienagannej opinii wymaganej od strażnika na skutek toczącego się prze-
ciwko niemu postępowania karnego o przestępstwa z art. 263 § 2 k.k. i art. 53 ust. 4 i
5 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (jednolity tekst: Dz.U. z
2002 r. Nr 42, poz. 372 ze zm.) oraz podjęcia dodatkowych zajęć zarobkowych przez
powoda w roku 2003 bez zezwolenia burmistrza.
W wyniku powyższego powód domagał się od pozwanej Gminy Miejskiej w B.
przywrócenia do pracy na dotychczas zajmowane stanowisko komendanta Straży
Miejskiej w B. oraz zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania
bez pracy w wysokości 12.800 zł brutto oraz po 3.200 zł brutto od dnia 1 październi-
ka 2004 r. do chwili dopuszczenia powoda do pracy, wraz z ustawowymi odsetkami
od dnia wymagalności do dnia zapłaty.
Sąd Rejonowy w wyroku z dnia 9 listopada 2004 r. uwzględnił powództwo w
części dotyczącej żądania uznania rozwiązania umowy o pracę z powodem za nie-
zgodne z prawem. Niemniej jednak Sąd ten doszedł do wniosku, że przywrócenie
powoda do pracy byłoby niecelowe z uwagi na istniejący w zakładzie pracy poważny
konflikt między nim a jego przełożonym (burmistrzem). W związku z powyższym Sąd
Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.236,75 zł wraz z od-
setkami ustawowymi od dnia 5 czerwca 2004 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowa-
nia i oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach zastępstwa proce-
sowego.
Sąd Okręgowy uwzględnił apelację powoda, uznając zasadność przywrócenia
powoda do pracy na poprzednich warunkach. Sąd drugiej instancji, ustalił że stosu-
nek pracy powoda podlegał ze względu na fakt pełnienia przez niego funkcji radnego
szczególnej ochronie. Natomiast wywody Sądu pierwszej instancji dotyczące naru-
szenia przepisów w zakresie rozwiązania stosunku pracy z powodem, Sąd Okręgowy
podzielił w całości i przyjął je za własne. Mając powyższe okoliczności na uwadze
Sąd Okręgowy z mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił po-
woda do pracy na poprzednich warunkach. Ponadto z mocy art. 57 § 2 k.p. zasądził
na jego rzecz kwotę 27.465,20 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas pozostawania
bez pracy, pod warunkiem przystąpienia do pracy.
Pozwany Urząd Miasta B. zaskarżył kasacją wyrok Sądu Okręgowego w czę-
ści dotyczącej przywrócenia powoda do pracy oraz zasądzenia kwoty 27.465,20 zł.
Wyrokowi temu w zaskarżonym zakresie pozwany zarzucił naruszenie prawa mate-
3
rialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie poprzez przyję-
cie, że w sytuacji gdy pracodawca uzyskał zgodę rady powiatu na rozwiązanie z
pracownikiem (radnym) stosunku pracy mają do niego zastosowanie przepisy doty-
czące ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy (art. 56 § 2 w związku z art. 45 §
3 k.p. i art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym,
jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) oraz naruszenie przepisów
postępowania (art. 233 i 328 § 2 k.p.c.) poprzez przyjęcie, iż w rozpoznawanej spra-
wie nie zaistniały przesłanki warunkujące możliwość zastosowania art. 4771
§ 2
k.p.c., co miało istotny wpływ na wynik sprawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nieuzasadniony jest kasacyjny zarzut naruszenia art. 56 § 2 k.p. w związku z
art. 45 § 3 k.p. oraz art. 22 ust 2 ustawy z dnia 3 czerwca 1998 r. o samorządzie po-
wiatowym. Kluczową kwestią w rozpoznawanej sprawie było ustalenie, czy pozwany
zasadnie rozwiązał stosunek pracy bez wypowiedzenia w oparciu o art. 14 ustawy o
pracownikach samorządowych oraz czy powód był chroniony na podstawie przepi-
sów szczególnych o ochronie pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem
umowy o pracę. Od tego bowiem zależy ocena zgodności z prawem podjętych przez
pracodawcę działań zmierzających do rozwiązania łączącego strony stosunku mia-
nowania i związaną z tym, w sytuacji negatywnej oceny, możliwością zasądzenia
przez Sąd, w miejsce przywrócenia do pracy, odszkodowania.
W niniejszej sprawie nie jest sporne, że powód został zatrudniony na podsta-
wie mianowania, zgodnie z art. 2 pkt 2 i art. 4 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pra-
cownikach samorządowych (Dz.U. Nr 21, poz. 124 ze zm.) w związku z art. 4 ust. 2
ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr
31, poz. 214 ze zm.), art. 23 ust. 3 i art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o
Policji (Dz.U. Nr 30, poz. 179 ze zm.) i § 16 Statutu Straży Miejskiej w B. Ponadto z
art. 31 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, wynika jednoznacznie, że Ko-
deks pracy ma zastosowanie tylko w kwestiach nieuregulowanych w tej ustawie. Bio-
rąc powyższe pod uwagę rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w niniej-
szej sprawie mogło nastąpić wyłącznie na podstawie art. 14 ustawy o pracownikach
samorządowych, który zawiera szczegółowy i zamknięty katalog przyczyn uzasad-
niających rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. W przepisie tym przewi-
4
dziano, iż pracodawca jest zobowiązany rozwiązać stosunek pracy w razie zaistnie-
nia jednej z poniższych okoliczności: 1) prawomocne skazanie na karę pozbawienia
praw publicznych, 2) prawomocne skazanie na karę pozbawienia prawa wykonywa-
nia zawodu, 3) prawomocne ukaranie karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzę-
dzie, 4) zawiniona utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmo-
wanym stanowisku, 5) utrata obywatelstwa polskiego. Mając powyższe na uwadze,
Sąd Najwyższy w pełni podzielił argumentację Sądu pierwszej i drugiej instancji, iż
rozwiązanie stosunku pracy z powodem nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa.
Trafnie bowiem Sądy te wskazały, że przepis art. 14 ustawy z dnia 22 marca 1990 r.
o pracownikach samorządowych zawiera enumeratywnie wymienione przyczyny,
które stanowią podstawę rozwiązania ze skutkiem natychmiastowym stosunków
pracy z pracownikami zatrudnionymi na podstawie mianowania. Słuszna też była
argumentacja, iż żadna z przyczyn wymienionych w powołanym wyżej przepisie nie
miała zastosowania w przedmiotowej sprawie. Pracodawca wiedział, iż powód wyko-
nuje dodatkowe zatrudnienie w Firmie Handlowej „C.". Powód zamieścił tę informację
w oświadczeniu majątkowym z 2003 r. Ponadto powód zatrzymany przez Policję i
podejrzany o popełnienie przestępstwa z art. 263 § 2 k.k. i art. 53 ust. 4 i 5 ustawy z
dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie nie był tymczasowo aresztowany, a
ostatecznie został przez sąd uniewinniony. Przyjmując, iż wypowiedzenie stosunku
pracy było wadliwe, nie można pominąć faktu, że w niniejszej sprawie stosunek ten z
uwagi na to, że powód piastował funkcję radnego, podlega szczególnej ochronie
(ochrona ta dotyczy także stosunku pracy z mianowania). Zatem powód jako radny
Powiatu B. podlegał wzmożonej ochronie stosunku pracy z mocy art. 22 ust. 2
ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Natomiast zgodnie z
art. 45 § 2 i 3 k.p., jeżeli pracownik, którego trwałość stosunku pracy jest chroniona
przepisami szczególnymi, żąda w przypadku wadliwego rozwiązania z nim stosunku
pracy przywrócenia do pracy, sąd nie może zasądzić z urzędu wbrew temu żądaniu
odszkodowania. Żądaniem takiego pracownika sąd jest związany. Prawo pracownika
do wyboru jednego z roszczeń alternatywnych przewidzianych w art. 45 § 1 k.p. nie
ma jednak charakteru absolutnego. Wedle art. 8 k.p. działanie uprawnionego pole-
gające na czynieniu ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny z zasadami
współżycia społecznego „nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z
ochrony”. Przepis ten, jako ogólny dotyczy wykonywania wszelkich praw podmioto-
wych przez każdy z podmiotów stosunku pracy. Zatem i wybór roszczenia o przywró-
5
cenie do pracy przez pracownika szczególnie chronionego podlega ocenie w aspek-
cie zgodności z zasadami współżycia społecznego. Jednak w przedmiotowej sprawie
fakt podejrzenia komendanta o kłusownictwo oraz jego zatrzymanie, które wywołało
szeroki oddźwięk społeczny oraz dodatkowe zarobkowanie, o którym burmistrz wie-
dział - nie może być kwalifikowany jako naruszenie przez powoda zasad współżycia
społecznego. Także rzekomej utraty zaufania i nienagannej opinii nie można wywo-
dzić na podstawie domniemań prasowych, czy też na podstawie zatrzymania i podej-
rzenia o kłusownictwo, które okazało się ostatecznie nieprawdziwe. Ponadto, w myśl
przepisów art. 32 i 33 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U.
Nr 123, poz. 779) do strażników w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie, a do
pozostałych pracowników w całości, stosuje się przepisy ustawy o pracownikach sa-
morządowych. Ustawa nie reguluje podstawy zatrudnienia strażników. Zgodnie z art.
6 ust. 1 tej ustawy straż jest jednostką organizacyjną gminy. Strażą kieruje komen-
dant powoływany i odwoływany przez zarząd gminy po zasięgnięciu opinii właści-
wego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji (art. 7 ust. 1). Przełożonym
komendanta jest - w myśl art. 7 ust. 2 - wójt, burmistrz (prezydent miasta). Z powyż-
szego wynika, że komendant straży samodzielnie wykonuje powierzone mu obo-
wiązki. Dlatego kwestia utraty do niego zaufania przez organ, który go powołał, może
być rozpatrywana na płaszczyźnie wywiązywania się komendanta z powierzonych
obowiązków. W niniejszej sprawie powodowi nie przedstawiono takiego zarzutu.
Dalsze zatrudnienie powoda nie może być zatem uznane za niecelowe i niemożliwe.
Kasacja jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw podlegała więc odda-
leniu (art. 39312
k.p.c.).
========================================