Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 marca 2006 r.
III PO 41/04
Nie było przeszkód prawnych do przeniesienia sędziego Naczelnego
Sądu Administracyjnego na stanowisko sędziego wojewódzkiego sądu admini-
stracyjnego (art. 94 § 1 i art. 95 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy
wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę -
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz.U. Nr 153, poz.
1271 ze zm.), bez wcześniejszego uchylenia decyzji o delegowaniu do tego
sądu.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Herbert Szurgacz
(sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 marca 2006 r. sprawy
z odwołania sędziego Stanisława Ś. od decyzji Prezesa Naczelnego Sądu
Administracyjnego w przedmiocie przeniesienia na stanowisko sędziego wojewódz-
kiego sądu administracyjnego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R.
o d d a l i ł odwołanie.
U z a s a d n i e n i e
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, decyzją z dnia 1 marca 2004 r.,
wydaną na podstawie art. 94 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wpro-
wadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o
postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.),
przeniósł sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego Stanisława Ś. na stanowi-
sko sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego do Wojewódzkiego Sądu Ad-
ministracyjnego w R.
W odwołaniu od tej decyzji sędzia Stanisław Ś. zarzucił naruszenie art. 94 § 1
i art. 95 wyżej wymienionej ustawy przez rozstrzygnięcie o przeniesieniu bez wyma-
ganej opinii Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz niezachowanie trybu
2
delegowania. Jego zdaniem skarżona decyzja narusza także art. 107 § 3 k.p.a., gdyż
nie zawiera uzasadnienia faktycznego i prawnego odpowiadającego indywidualnej
sprawie, o której rozstrzyga, a jedynie informację o dokonanej reformie ustroju są-
downictwa administracyjnego. Poza tym wskazał na naruszenie art. 2, art. 32 oraz
art. 180 ust. 2 i 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej wyrażające się w rozstrzygnię-
ciu o przeniesieniu do wojewódzkiego sądu administracyjnego w niedopuszczalnym
trybie. Tymczasem powoływana regulacja przewiduje możliwość przeniesienia sę-
dziego do innego sądu lub w stan spoczynku z pozostawieniem mu pełnego uposa-
żenia w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany okręgów sądowych. Dokonanie wy-
boru musi zatem uwzględniać konieczność indywidualnego rozpatrzenia sprawy w
przypadku każdego z sędziów.
W tym kontekście domagał się uchylenia skarżonej decyzji i przekazania
sprawy do ponownego rozpatrzenia lub uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia
postępowania w pierwszej instancji lub uchylenia zaskarżonej decyzji i delegowania
jako sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego do orzekania w Wojewódzkim
Sądzie Administracyjnym w R.
W odpowiedzi na odwołanie, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
wniósł o jego oddalenie, podkreślając, że zmiany ustroju sądów administracyjnych
wymusiły przeniesienia niektórych sędziów NSA na stanowiska sędziów wojewódz-
kich sądów administracyjnych, z pozostawieniem im tytułu i wynagrodzenia sędziego
Naczelnego Sądu Administracyjnego, co odpowiada art. 180 ust. 5 Konstytucji. Takie
decyzje o przeniesieniu nie naruszały żadnych zasad konstytucyjnych, ale były ko-
nieczne i zmierzały do realizacji reformy sądownictwa administracyjnego, a przy tym
zostały podjęte po wypracowaniu zasadniczych kryteriów przenoszenia sędziów
przez Kolegium NSA. Zostały one zaakceptowane przez Zgromadzenie Ogólne tego
Sądu w sposób, który umożliwiał każdemu sędziemu zgłoszenie wniosków odręb-
nych lub propozycji odmiennych oraz odniesienia się do każdego indywidualnego
przypadku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odwołanie zostało oparte przede wszystkim na zarzutach niezgodności art. 94
§ 1 ustawy reformującej sądownictwo administracyjne z art. 2, 32, 178 i 180 Konsty-
tucji Rzeczypospolitej Polskiej. Badanie zgodności przepisów ustaw z Konstytucją
3
należy do Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 7 listopada 2005 r., P
20/04, uznał, że art. 94 § 1 ustawy reformującej sądownictwo administracyjne jest
zgodny z powoływanymi wyżej regulacjami ustawy zasadniczej. Sąd Najwyższy nie
może więc kwestionować orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o zgodności przepi-
sów ustawowych z Konstytucją, zważywszy że również odwołujący się zasadniczo
zmierzał do poddania tego zakresu jego sprawy osądowi Trybunału Konstytucyjnego
i wskutek wydania powołanego wyroku uzyskał jednoznaczne wyjaśnienie swoich
wątpliwości. Z tego też powodu nie ma potrzeby powtarzania przez Sąd Najwyższy
zawartych tam wywodów.
Zgodna z Konstytucją ustawowa kompetencja Prezesa Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego do skutecznego przeniesienia sędziego NSA na stanowisko sędzie-
go wojewódzkiego sądu administracyjnego w miejscowości, w której pełnił służbę, z
pozostawieniem mu prawa do wynagrodzenia i tytułu przysługującego sędziemu Na-
czelnego Sądu Administracyjnego (art. 94 § 1 zdanie pierwsze ustawy), wymagała
zatem jedynie zasięgnięcia opinii Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego, co
zostało dochowane przez wskazany w odpowiedzi na odwołanie proces wypracowy-
wania reguł przenoszenia sędziów NSA do wojewódzkich sądów administracyjnych.
Był on przedmiotem kilku posiedzeń Kolegium NSA, a także spotkań odbywanych
przez prezesa i wiceprezesów NSA z zainteresowanymi sędziami wydziałów NSA w
Warszawie i ośrodkach zamiejscowych NSA. Zasady te zostały następnie zaakcep-
towane przez Kolegium, a także Zgromadzenie Ogólne NSA w dniu 9 lutego 2004 r.
Zauważyć przy tym należy, że: (1) zastosowany w danym wypadku tryb procedowa-
nia w kwestii uprzedniego opiniowania przez Kolegium NSA propozycji decyzji doty-
czących poszczególnych sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, podejmowa-
nych następnie przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie
art. 94 § 1 Przepisów wprowadzających ustawę - Prawo o ustroju sądów administra-
cyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i mają-
cych na celu ich ‘przeniesienie do wojewódzkiego sądu administracyjnego’, faktycz-
nie i realnie umożliwiał indywidualizację formułowania tego typu opinii w stosunku do
poszczególnych sędziów; (2) tryb ten był wprowadzony po uprzedniej konsultacji
oraz akceptacji przez całe środowisko sędziowskie sędziów Naczelnego Sądu Admi-
nistracyjnego (zarówno przez Kolegium NSA, jak przez Zgromadzenia Ogólnego Sę-
dziów NSA); (3) tryb ten zapewniał przy tym obiektywnie sprawne i szybkie przepro-
wadzenie tej procedury w stosunku do wszystkich przenoszonych sędziów; a w kon-
4
sekwencji (4) zapewniał on także skuteczne wywiązanie się upoważnionych organów
z ciążącego na nich obowiązku wprowadzenia w życie tego etapu reformy ustrojowej
sądownictwa administracyjnego; i wreszcie (5) tryb ten nie naruszał żadnych obowią-
zujących w tym zakresie przepisów ustawowych.
Oparcie się na tych regułach spełnia ustawowe wymagania zasięgnięcia opinii
Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego koniecznej dla skutecznego przenie-
sienia sędziego w trybie art. 94 § 1 zdanie pierwsze ustawy, zważywszy że regulacja
ta nie ustanawia żadnych innych kryteriów lub warunków przenoszenia sędziów NSA
na stanowiska sędziów wojewódzkich sądów administracyjnych, w szczególności
uzyskania lub zapytania o zgodę przenoszonego sędziego. Zgoda taka jest wyma-
gana wyłącznie w razie przeniesienia do wojewódzkiego sądu administracyjnego w
miejscowości innej niż ta, w której sędzia dotychczas pełnił służbę (zdanie drugie art.
94 § 1 ustawy), bądź w razie ponownego przeniesienia do Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego, po zasięgnięciu opinii Kolegium tego Sądu (art. 94 § 2 ustawy).
W konsekwencji niezasadny okazał się zarzut naruszenia przez zaskarżoną
decyzję art. 107 § 3 k.p.a. poprzez niewskazanie w niej indywidualnych motywów,
jakimi kierował się organ decyzyjny przy podejmowaniu konkretnego rozstrzygnięcia,
a powołanie się jedynie na pozaustawowe kryterium miejsca dotychczasowego peł-
nienia służby. Takie zasadnicze kryterium zostało bowiem wypracowane przez Kole-
gium i zaakceptowane przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego. Ponadto trafne jest zaprezentowane w odpowiedzi na odwołanie
przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko, że rozstrzygnięcia
w kwestii przeniesienia lub delegowania sędziego Naczelnego Sądu Administracyj-
nego do wojewódzkiego sądu administracyjnego - jako rozstrzygnięcia indywidualne
podejmowane w ramach istniejącego już i trwającego nadal stosunku służbowego -
nie są decyzjami administracyjnymi, a to oznacza, że nie stosuje się do nich przepi-
sów Kodeksu postępowania administracyjnego. Przedmiotowa decyzja nie jest rów-
nież sprzeczna z przyjętą przez Kolegium „regułą”, albowiem zawarty w tej ostatniej
zwrot, iż „sędziowie dotychczasowych ośrodków zamiejscowych Naczelnego Sądu
Administracyjnego będą wykonywać obowiązki sędziowskie w wojewódzkich sądach
administracyjnych” obejmuje wykonywanie obowiązków sędziowskich w wojewódz-
kim sądzie administracyjnym w ramach przeniesienia na stanowisko sędziego woje-
wódzkiego sądu administracyjnego w takim sądzie. W tym kontekście należało
uznać, że nie ma przeszkód prawnych do podjęcia decyzji o przeniesieniu bez wcze-
5
śniejszego uchylenia decyzji o delegowaniu. W takiej sytuacji decyzja o przeniesieniu
znosi delegowanie (czyni go bezprzedmiotowym). Ustawodawca, wprowadzając
zmianę ustroju sądów administracyjnych przyjął rozwiązanie, że sprawy sądowo-
administracyjne będą rozpoznawane do dnia 31 grudnia 2003 r. przez Naczelny Sąd
Administracyjny, a z dniem 1 stycznia 2004 r. wejdzie w życie nowy ustrój sądów
administracyjnych i z tym dniem rozpoczną działalność orzeczniczą w tych sprawach
wojewódzkie sądy administracyjne. Oznacza to przyjęcie założenia, że wprowadze-
nie zmiany ustroju sądów administracyjnych nie powinno spowodować przerw i za-
kłóceń w rozpoznawaniu spraw przez sądy administracyjne. Wykonanie tego założe-
nia w okresie przejściowym, w sytuacji gdy przepisy ustawy wchodzą w życie z
dniem 1 stycznia 2004 r., było możliwe jedynie dzięki skorzystaniu z przepisu art. 95
§ 1 Przepisów wprowadzających, który pozwalał delegować sędziów NSA do pełnie-
nia obowiązków w wojewódzkich sądach administracyjnych. Dlatego też przyjęto, że
delegowanie sędziów NSA do wojewódzkich sądów administracyjnych na podstawie
art. 95 § 1 Przepisów wprowadzających, które ma służyć zapewnieniu sprawności
postępowania, poprzedzi podejmowanie decyzji o przenoszeniu sędziów do tych są-
dów. W takiej sytuacji delegowanie sędziego do pełnienia obowiązków w określonym
wojewódzkim sądzie administracyjnym nie może stanowić przeszkody do podjęcia
decyzji o przeniesieniu sędziego w okresie delegowania i gdy przeniesienie nastę-
puje przed upływem okresu delegowania. W konsekwencji powyższego Sąd Najwyż-
szy uznał legalność zaskarżonej decyzji o przeniesieniu odwołującego się na pod-
stawie art. 94 § 1 zdanie pierwsze ustawy, która nie naruszała jego nabytych upraw-
nień do tytułu i wynagrodzenia przysługującego sędziemu NSA.
Co się tyczy zaś zarzutu pozbawienia odwołującego się prawa do zachowania
nabytych wcześniej uprawnień, w szczególności uprawnienia do przejścia w stan
spoczynku po ukończeniu 60 roku życia i przepracowaniu na dotychczasowym sta-
nowisku nie mniej niż 9 lat, to nie poddaje się on weryfikacji w postępowaniu z od-
wołanie się od decyzji Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o przeniesieniu
w trybie art. 94 ustawy. Wyklucza to możliwość badania przez Sąd Najwyższy innych
niż ustawowo określone następstw prawnych decyzji o przeniesieniu (art. 49 ustawy
w związku z art. 8 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym i art. 75 § 4 Prawa o ustroju są-
dów powszechnych).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================