Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 7 czerwca 2006 r., III CZP 34/06
Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący)
Sędzia SN Jan Górowski
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie upadłości "A.C." S.A. w L. w przedmiocie zażalenia
wierzyciela Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddziału w L. na postanowienie
sędziego-komisarza z dnia 9 grudnia 2005 r. oddalające zarzuty wierzyciela
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddziału w L. przeciwko planowi podziału
funduszów uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości położonej w L. przy ul. T. nr
11, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 7 czerwca
2006 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Rejonowy w Lublinie
postanowieniem z dnia 21 marca 2006 r.:
„Czy w świetle art. 345 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo
upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) pojęcie "koszty związane
ze sprzedażą" obejmuje jedynie koszty bezpośrednio związane z czynnością
sprzedaży rzeczy lub prawa rzeczowo obciążonego, czy też pojęcie to winno być
rozumiane w sposób szerszy, tj. obejmujący wszelkie wydatki związane z
przedmiotem sprzedaży, w tym koszty jego utrzymania, zabezpieczenia, a w
odniesieniu do nieruchomości koszty związane z podatkiem od nieruchomości i
opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntu?”
podjął uchwałę:
Do kosztów związanych ze sprzedażą – w rozumieniu art. 345 ust. 1
ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr
60, poz. 535 ze zm.) – obciążonego hipoteką prawa użytkowania wieczystego i
związanego z nim prawa własności budynków i innych urządzeń nie należą
wydatki z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej,
podatku od nieruchomości, ubezpieczenia mienia oraz ochrony
nieruchomości.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2005 r. sędzia-komisarz oddalił zarzuty
wierzyciela Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L. przeciwko planowi
podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży obciążonego hipoteką prawa użytkowania
wieczystego i związanego z nim prawa własności budynków i innych urządzeń (art.
350 w związku z art. 339 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i
naprawcze, Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm. – dalej: "Pr.u.n."). W zażaleniu wierzyciel
zarzucił naruszenie art. 345 ust. 1 Pr.u.n., polegające na uznaniu, że w planie
podziału sumy uzyskanej ze zbycia wymienionych praw podlegają uwzględnieniu
jako koszty związane ze sprzedażą opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości
gruntowej, podatek od nieruchomości, wydatki z tytułu ubezpieczenia mienia i
koszty ochrony nieruchomości.
Sąd Rejonowy, rozpoznając zażalenie, przedstawił – na podstawie art. 390 § 1
k.p.c. w związku z art. 222 ust. 1 Pr.u.n. – przytoczone na wstępie zagadnienie
prawne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wykładnia art. 345 ust. 1 Pr.u.n. nie była dotychczas przedmiotem rozważań
Sądu Najwyższego, poszukiwanie odpowiednich wypowiedzi w orzecznictwie z
okresu obowiązywania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24
października 1934 r. – Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr 118 poz.
512 ze zm. – dalej: "Pr.upadł.") jest natomiast niecelowe, ponieważ przytoczony
przepis zawiera nowe rozwiązanie. Wprawdzie art. 117 Pr.upadł. – po nowelizacji
dokonanej ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze
zastawów (Dz.U. Nr 149, poz. 703) – zawierał w § 4 podobne rozwiązanie do
przewidzianego w art. 345 ust. 1 Pr.u.n., jednak odnosiło się ono wyłącznie do
sprzedaży zastawu rejestrowego. Ponadto występujące w tym przepisie
sformułowanie „koszty sprzedaży” nie było przedmiotem rozważań w judykaturze.
Przedstawiony w rozstrzyganym zagadnieniu prawnym problem w zasadzie
nie wzbudził zainteresowania w piśmiennictwie. W literaturze w ogóle się go pomija
lub ogranicza do wzmianki, że suma uzyskana ze sprzedaży rzeczy i praw
wymienionych w art. 336 Pr.u.n. nie wchodzi do masy upadłości i podlega – zanim
zostanie przeznaczona na zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo
– pomniejszeniu o koszty związane ze sprzedażą, bez bliższego jednak
wyjaśnienia, o jakie koszty chodzi.
Wyjątkiem jest jedyne odnoszące się wprost do rozważnego problemu
stanowisko, że koszty, o które ma być pomniejszona suma uzyskana ze sprzedaży,
to wyłącznie koszty sprzedaży tej rzeczy, a nie koszty całego postępowania
upadłościowego. Suma uzyskana ze sprzedaży może być – według tego
stanowiska – pomniejszona tylko o koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą,
czyli koszty licytacji.
Wskazówek, jak rozumieć zwrot „koszty związane ze sprzedażą”, nie zawiera
także uzasadnienie projektu Prawa upadłościowego i naprawczego.
Regulacje dotyczące sposobu zaspakajania wierzycieli posiadających
wierzytelności zabezpieczone hipoteką na składnikach masy upadłości podlegały
istotnym zmianom. W pierwotnej wersji Prawa upadłościowego kluczowe znaczenie
miał art. 118, zgodnie z którym wchodząca w skład masy upadłości nieruchomość
(instytucja użytkowania wieczystego nie była wówczas znana) podlegała sprzedaży
przez licytację publiczną według przepisów kodeksu postępowania cywilnego o
egzekucji, a za zezwoleniem rady wierzycieli mogła być sprzedana z wolnej ręki.
Z osiągniętej ceny – zgodnie z art. 118 § 2 Pr.upadł. – zaspokojeniu podlegały
według kodeksu postępowania cywilnego należności korzystające z pierwszeństwa
przed wierzytelnościami zabezpieczonymi hipotecznie, a następnie te
wierzytelności i prawa wraz z objętymi wpisem przy kapitale odsetkami za ostatnie
dwa lata przed licytacją i kosztami procesu w wysokości nieprzewyższającej
dziesiątej części kapitału. Kwota pozostała po zaspokojeniu tych wierzytelności
podlegała przekazaniu do masy upadłości.
Takie ujęcie eliminowało rozważany problem, m.in. dlatego, że w ramach
kosztów egzekucji, korzystających – zgodnie z art. 800 § 1 pkt 1 d.k.p.c. – z
pierwszeństwa przed wierzytelnościami zabezpieczonymi hipoteką, mieściły się
koszty zarządu nieruchomością, obejmujące także – jak przyjmowano w literaturze
– „wszelkie wydatki z prowadzeniem gospodarstwa na administrowanej
nieruchomości połączone”. Z pierwszeństwa zaspokojenia przed wierzytelnościami
zabezpieczonymi hipotecznie korzystały też podatki i inne daniny publiczne należne
ze sprzedanej nieruchomości za ostatnie dwa lata przed licytacją (art. 800 § 1 pkt 3
d.k.p.c.). Nie zachodziło więc niebezpieczeństwo, że ciężar tych kosztów i danin
publicznych zostanie przerzucony, pomimo ich związku z likwidacją składnika masy
służącego zaspokojeniu wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, na wierzycieli,
których wierzytelności podlegają zaspokojeniu w podziale funduszów masy
upadłości.
Nowelizacja art. 118 Pr.upadł., dokonana ustawą z dnia 31 lipca 1997 r. o
zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października
1934 r. – Prawo upadłościowe i niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 117, poz. 751),
zlikwidowała tzw. prawo odrębności, przysługujące dotychczas wierzycielom
posiadającym wierzytelności zabezpieczone hipoteką. Sumy uzyskane ze
sprzedaży nieruchomości, a także prawa użytkowania wieczystego (nie był
kwestionowany pogląd, że art. 118 Pr.upadł. obejmuje wszystkie składniki mienia
upadłego, do których stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego o
egzekucji z nieruchomości), wchodziły od tej chwili bezpośrednio do masy upadłości
(art. 118 § 2 Pr.upadł.). Z tych sum mogli się zaspokoić wierzyciele hipoteczni,
którym przyznano prawo do uczestniczenia w podziale funduszów masy. Możliwość
ta otwierała się jednak dopiero po zaspokojeniu wierzycieli należących do wyższych
kategorii podziału, w szczególności tzw. długów upadłości (204 § 1 pkt 1 i 2
Pr.upadł.). Pojęcie to obejmowało m.in. wydatki połączone z zarządem i likwidacją
masy upadłości, nie wyłączając podatków i innych danin publicznych, a także
należności powstałe wskutek czynności syndyka i należności z zawartych przez
upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów wzajemnych, których wykonania
zażądał syndyk. To rozwiązanie, podobnie jak poprzednie, eliminowało wprawdzie
rozważany problem, jednakże obniżało wartość zabezpieczenia hipotecznego i było
oceniane jako niekorzystne dla wierzycieli hipotecznych.
W Prawie upadłościowym i naprawczym – na skutek krytyki dotychczasowego
rozwiązania dotyczącego statusu wierzycieli posiadających wierzytelność
zabezpieczoną rzeczowo na składnikach masy upadłości – doszło do restytucji tzw.
prawa odrębności (art. 336 Pr.u.n.). Przywracając je, prawodawca nadał mu jednak
nieco inną postać niż w pierwotnej wersji Prawa upadłościowego. Wierzytelności
zabezpieczone rzeczowo podlegają zaspokojeniu według kolejności odpowiadającej
materialnoprawnemu pierwszeństwu ograniczonych praw rzeczowych z sumy
uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu obciążonego, która jednak najpierw ulega
pomniejszeniu o koszty związane ze sprzedażą (art. 345 ust. 1 Pr.u.n.), a następnie
o wartość oznaczonych wierzytelności uprzywilejowanych, jeżeli podlegająca
podziałowi suma pochodzi ze sprzedaży nieruchomości, prawa użytkowania
wieczystego, spółdzielczego prawa do lokalu lub statku morskiego wpisanego do
rejestru okrętowego (art. 346 Pr.u.n.). Obecnie wierzyciel posiadający wierzytelność
zabezpieczoną rzeczowo na składnikach masy upadłości nie może – odmiennie niż
w prawie upadłościowym – prowadzić egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia, lecz
jego prawo odrębności jest realizowane w drodze sprzedaży i podziału
dokonywanych przez syndyka (art. 339 Pr.u.n.).
Dla rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia prawnego zasadnicze
znaczenia ma wykładnia art. 345 ust. 1 Pr.u.n., a zawarty w nim zwrot „koszty
związane ze sprzedażą” należy poddać przede wszystkim wykładni językowej.
Przytoczony zwrot – w zakresie, w jakim wskazuje na powiązanie kosztów ze
sprzedażą – nie jest semantycznie ostry, a ustawa nie zawiera wskazówek, w jaki
sposób należy go rozumieć.
Poszukując odniesień w innych aktach prawnych, należy zwrócić uwagę na
art. 969 § 3 k.p.c., który stanowi, że w razie niewykonania przez nabywcę
nieruchomości warunków licytacyjnych, z utraconej rękojmi pokrywa się koszty
egzekucji związane ze sprzedażą, a resztę przelewa się na dochód Skarbu
Państwa. Tłumacząc ten przepis, w piśmiennictwie opowiedziano się za
ograniczeniem zakresu kosztów egzekucji związanych ze sprzedażą,
podlegających pokryciu z rękojmi. Przyjmuje się, że z utraconej rękojmi pokrywane
są tylko te koszty, których powstanie przyczynowo jest związane z
bezskutecznością pierwszej licytacji, a więc koszty ponownego obwieszczenia i
koszty ponownego jej przeprowadzenia. Nie podlegają natomiast pokryciu z rękojmi
koszty związane ze sporządzeniem planu podziału, gdyż obciążałyby one strony
także w wypadku skuteczności pierwszego przybicia.
Ustawodawca, chcąc określić zakres zwrotu oznaczonych wydatków,
posługuje się kryterium związku pomiędzy poniesionymi wydatkami a określonym
zdarzeniem także w innych przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z
art. 254 § 4 oraz art. 277 k.p.c., osoba trzecia i świadek mogą żądać zwrotu
wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem w sądzie. W myśl art. 858 §
1 k.p.c. dozorca ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych związanych z
przechowywaniem. Według art. 872 § 4 k.p.c., z sumy ściągniętej od nabywcy
ruchomości pokrywa się koszty związane z licytacją. Mediator – zgodnie z art. 1855
k.p.c. – ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z
przeprowadzeniem mediacji, zakres zwrotu wydatków w tym wypadku został jednak
bliżej określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada
2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków
mediatora w postępowaniu cywilnym (Dz.U. Nr 239, poz. 2018).
Z wyjątkiem regulacji dotyczącej zakresu podlegających zwrotowi wydatków
mediatora, ustawodawca, posługując się wskazanym wyżej kryterium powiązania,
pozostawia organowi stosującemu prawo pewną sferę swobody interpretacyjnej.
Doprecyzowanie nieostrego pojęcia następuje wówczas w drodze wykładni
funkcjonalnej. W wypadku art. 345 ust. 1 Pr.u.n. samo brzmienie przepisu pozwala
zdecydowanie wykluczyć jedynie pomniejszenie sumy uzyskanej ze sprzedaży o
takie koszty, które nie są związane ze sprzedażą.
Argumenty funkcjonalne przemawiają za szeroką wykładnią analizowanego
zwrotu. Ważny argument stanowią eksponowane przez Sąd Rejonowy skutki
obciążenia kosztami utrzymania nieruchomości obciążonej rzeczowo masy
upadłości, a w konsekwencji wszystkich wierzycieli zaspakajanych w podziale
funduszów masy. Porównując obecne unormowanie dotyczące zaspokajania
wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na składnikach masy upadłości z
poprzednimi regulacjami, można przyjąć, że ustawodawca, dążąc do polepszenia
sytuacji wierzycieli posiadających wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, posunął
się za daleko. Nałożenie na masę upadłości całości kosztów likwidacji
nieruchomości lub prawa, które są przeznaczone w zasadzie wyłącznie na
zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo, budzi uzasadnione
wątpliwości.
Warto także podkreślić, że w istocie nie chodzi tu o to, że samo obciążenie
niektórych składników masy upadłości zmniejsza szansę pełnego zaspokojenia
pozostałych wierzycieli, to daje się bowiem wytłumaczyć sensem instytucji
zabezpieczeń rzeczowych wierzytelności. Problem polega na tym, że przyjęty w
Prawie upadłościowym i naprawczym mechanizm zaspakajania wierzytelności
zabezpieczonych rzeczowo obciąża masę upadłości kosztami utrzymania
składników majątku, z których korzyści – po ich spieniężeniu – czerpią wierzyciele
zaspokajani poza podziałem funduszów masy. Można oczywiście twierdzić, że
nieruchomość lub prawo, zwłaszcza jeżeli są składnikami przedsiębiorstwa,
przyczyniają się do wzrostu wartości funduszów masy (art. 335 Pr.u.n.) oraz że
niektóre uprzywilejowane wierzytelności biorą udział w podziale sumy uzyskanej ze
sprzedaży przedmiotu obciążonego zabezpieczeniem rzeczowym z
pierwszeństwem przed wierzytelnościami zabezpieczonymi rzeczowo (art. 346
Pr.u.n.), jednakże te okoliczności jedynie łagodzą niedostatki konstrukcji tzw. prawa
odrębności.
Wskazane mankamenty zostały dostrzeżone, o czym świadczy projekt
nowelizacji art. 345 Pr.u.n., przewidujący pomniejszenie sumy przeznaczonej na
zaspokojenie wierzycieli, o których mowa w art. 346 Pr.u.n., oraz wierzycieli
posiadających wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, o koszty utrzymania i
likwidacji przedmiotu obciążonego. Z projektowanego unormowania wynika więc
jasno, że ustawodawca zamierza nałożyć na wierzycieli zaspokajanych z sumy
uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu obciążonego nie tylko koszty jego likwidacji,
lecz także koszty jego utrzymania w toku postępowania upadłościowego. Nie ulega
też wątpliwości, że według projektowanego unormowania koszty utrzymania
przedmiotu obciążonego objęłyby sporne w sprawie wydatki.
Taki rezultat nie jest jednak możliwy do osiągnięcia – nawet przy
uwzględnieniu wskazanych wyżej argumentów funkcjonalnych – na podstawie
obecnego stanu prawnego. Nie chodzi przy tym o to – jak sugeruje Sąd Rejonowy –
czy przez koszty związane ze sprzedażą należy rozumieć koszty bezpośrednio
związane ze sprzedażą rzeczy, czy też wszelkie wydatki związane z przedmiotem
sprzedaży. Racje funkcjonalne nie dają podstaw do przyjęcia, że art. 345 ust. 1
Pr.u.n. nakazuje zaspokoić z sumy uzyskanej ze sprzedaży obciążonego hipoteką
prawa użytkowania wieczystego i związanego z nim prawa własności budynków i
innych urządzeń wyłącznie koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą tych praw.
Nie oznacza to jednak, że de lege lata z sumy uzyskanej ze sprzedaży
wymienionych praw mogą być zaspokajane wszelkie wydatki związane z
przedmiotem sprzedaży.
Przepis art. 345 ust.1 Pr.u.n. zawiera warunek, aby koszty, o które należy
pomniejszyć sumę uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu obciążonego, były związane
ze sprzedażą. Związek ten należy rozumieć szeroko, jest on pojęciem nieostrym i
jego interpretacja wymaga – o czym była mowa – uzupełnienia argumentami
funkcjonalnymi. Kosztami związanymi ze sprzedażą będą zatem nie tylko koszty
bezpośrednio związane z samą transakcją (np. opłaty notarialne), lecz także koszty
oszacowania nieruchomości lub prawa (art. 306 Pr.u.n.), podziału geodezyjnego,
jeżeli okaże się potrzebny, koszty obwieszczeń (art. 320 pkt 2 i 6 Pr.u.n.) i koszty
prawnej obsługi transakcji, jeżeli czynności te zostały zlecone przez syndyka za
zgodą sędziego-komisarza lub ujęte w zatwierdzonym przez sędziego-komisarza
preliminarzu wydatków (art. 179 ust. 1 i 3 Pr.u.n.). Ujmując rzecz ogólnie, kosztami
tymi będą wszystkie koszty przetargu (art. 320 Pr.u.n.). Niemniej jednak, zgodnie z
art. 345 ust. 1 Pr.u.n., każdorazowo musi zachodzić związek pomiędzy kosztami a
sprzedażą.
W tym aspekcie podlegają też ocenie wymagalne po ogłoszeniu upadłości
wydatki, których umieszczenie w planie podziału – jako kosztów związanych ze
sprzedażą w rozumieniu art. 345 ust. 1 Pr.u.n. – zostało zakwestionowane przez
wierzyciela hipotecznego. Nie ma podstaw do przyjęcia, że powstanie
zakwestionowanych koszów jest przyczynowo powiązane ze sprzedażą
obciążonego hipoteką prawa użytkowania wieczystego i związanego z nim prawa
własności budynków i innych urządzeń. Obowiązek uiszczania opłat za użytkowanie
wieczyste nieruchomości gruntowej wynika z umowy (art. 73 ust. 5 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. o gospodarce gruntami, jedn. tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz.
2603), a podatku od nieruchomości – bezpośrednio z ustawy. W obu wypadkach
nie jest on w żaden sposób sprzężony, nie zależy, nie łączy się ani nie oddziałuje
na sprzedaż wymienionych praw. Tymczasem słowo „związek” w języku polskim
oznacza właśnie „stosunek rzeczy, zjawisk łączących się ze sobą, wpływających,
oddziałujących na siebie” bądź „łączność, powiązanie, spójność, zależność”
(Słownik języka polskiego, t. III, pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1993). Tę
uwagę należy odnieść także do wydatków z tytułu ubezpieczenia mienia i ochrony
nieruchomości.
Nie ma przekonujących racji przemawiających na rzecz przeciwnego poglądu.
Za zaliczeniem wydatków z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste i podatku od
nieruchomości do kosztów związanych ze sprzedażą nie przemawia zwłaszcza
argument, że poniesienie tych wydatków pozwoliłoby uzyskać wyższą cenę
sprzedaży. Związane z prawem użytkowania wieczystego opłaty i podatki są
płacone nie dlatego, aby uzyskać wyższą cenę za sprzedaż tego prawa, lecz
dlatego, że taki obowiązek wynika ze zobowiązania cywilnoprawnego lub
podatkowego, które nie pozostają w związku ze sprzedażą.
Poszukując powiązania pomiędzy zakwestionowanymi wydatkami a
sprzedażą obciążonego hipoteką prawa użytkowania wieczystego, można
natomiast rozważać, czy przez sprzedaż w ujęciu art. 345 ust. 1 Pr.u.n. nie
należałoby rozumieć pewnego procesu trwającego w czasie, a nie samej tylko
transakcji. Wówczas można by dowodzić, że wskazane wydatki są związane ze
sprzedażą, ponieważ fakt, iż owa sprzedaż trwa w czasie, powoduje powstanie tych
wydatków. Podobnie, choć jeszcze dalej, zdaje się zmierzać Sąd Rejonowy,
argumentując, że w sytuacji, w której celem wszystkich czynności syndyka jest
spieniężenie masy upadłości, można uznać za usprawiedliwione twierdzenie, iż
koszty związane z utrzymaniem i zabezpieczeniem nieruchomości, zyskują walor
kosztów związanych ze sprzedażą.
Relacja pomiędzy sprzedażą rozumianą jako pewien proces a ponoszeniem
spornych wydatków polegałaby tylko na tym, że oba te zdarzenia zachodziłyby w
tym samym czasie. Powtórzyć jednak należy, że likwidacja i sama upadłość nie
spowodowały tych wydatków ani na nie w żaden sposób nie oddziaływały. Wątpliwe
jest również, aby sam fakt współwystępowania wskazanych zdarzeń w czasie
pozwalał uznać, że są one ze sobą „związane” w rozumieniu art. 345 ust. 1 Pr.u.n.
Warto zwrócić w tym miejscu uwagę na projekt nowelizacji art. 345 ust. 1 Pr.u.n.
Wyodrębniono w nim dwie kategorie kosztów: koszty likwidacji oraz koszty
utrzymania przedmiotu obciążonego, najwyraźniej zatem uznano, że formuła
„koszty związane ze sprzedażą” jest zbyt mało pojemna językowo, by posłużyć się
np. zwrotem „koszty związane ze sprzedażą przedmiotu obciążonego, w tym koszty
jego utrzymania”.
Przytoczone stanowisko Sądu Rejonowego należało uznać – z punktu
widzenia obecnego stanu prawnego – za zbyt daleko idące. Prowadzi ono do
zatarcia różnicy pomiędzy kosztami związanymi z zarządem masą upadłości oraz
kosztami związanymi z jej likwidacją. Tymczasem takie rozróżnienie, choć silniej
widoczne w dawnym stanie prawnym (art. 204 § 1 pkt 1 pr. upadł), wynika z art. 230
ust. 3 Pr.u.n., w którym ustawodawca w pkt 1 wyodrębnił koszty likwidacji masy
upadłości, a więc koszty przeprowadzenia przetargu, podziału i wyceny majątku,
negocjacji i koniecznych ogłoszeń oraz – w pkt 2-5 tego samego ustępu – wydatki
związane z zarządem masą upadłości. Do tego rozróżnienia wyraźnie nawiązuje
również projekt nowelizacji art. 345 ust. 1 Pr.u.n.
Argumentu wspierającego rozstrzygnięcie przedstawionego zagadnienia
prawnego dostarcza także podobieństwo konstrukcyjne art. 345 ust. 1 Pr.u.n. i art.
969 § 3 k.p.c. Przemawia ono za tym, aby de lege lata oba przepisy interpretować
podobnie.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.