Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 4 sierpnia 2006 r.
III SW 12/06
Komitet wyborczy kandydata na Prezydenta RP nie może przyjąć środ-
ków finansowych od polskiej spółki akcyjnej, w której podmiot zagraniczny po-
siada większościowy pakiet akcji (art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 września
1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jednolity tekst: Dz.U. z
2000 r. Nr 47, poz. 544 ze zm.). W odniesieniu do spółki akcyjnej jako spółki ka-
pitałowej prawa handlowego "udział podmiotu zagranicznego", o jakim stanowi
art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o wyborze Prezydenta RP, dotyczy przede wszystkim
udziału kapitałowego.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Krystyna
Bednarczyk, Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Beata Gudowska, Jerzy Kuźniar,
Maria Tyszel, Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 sierpnia
2006 r. sprawy ze skargi Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta Rzeczy-
pospolitej Polskiej Zbigniewa Religi na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z
dnia 5 czerwca 2006 r., w przedmiocie odrzucenia sprawozdania finansowego.
o d d a l i ł skargę.
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą z 5 czerwca 2006 r. Państwowa Komisja Wyborcza - na podstawie
art. 87h ust. 1 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544 ze zm., zwanej dalej
ustawą) - odrzuciła sprawozdanie wyborcze Komitetu Wyborczego Kandydata na
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniewa Religi o przychodach, wydatkach i
zobowiązaniach finansowych tego Komitetu, związanych z udziałem w wyborach na
urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na 9 października 2005
r., z powodu naruszenia art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy.
2
Komitet Wyborczy Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbi-
gniewa Religi przedłożył Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdanie wyborcze z
zachowaniem terminu określonego w art. 87g ust. 1 ustawy. Do sprawozdania dołą-
czono opinię biegłego rewidenta, wybranego przez Państwową Komisję Wyborczą.
Sprawozdanie wyborcze zostało sporządzone według wzoru określonego w rozpo-
rządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 lipca 2000 r. w sprawie określenia wzoru
sprawozdania wyborczego, szczegółowego zakresu zawartych w nim informacji oraz
wykazu rodzajów dokumentów załączonych do sprawozdania (Dz.U. Nr 65, poz.
764). Żaden z uprawnionych podmiotów, wymienionych w art. 87h ust. 5 ustawy, nie
zgłosił Państwowej Komisji Wyborczej zastrzeżeń do sprawozdania wyborczego.
W wyniku badania sprawozdania wyborczego, załączonych dokumentów oraz
opinii biegłego rewidenta Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że Komitet Wy-
borczy Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniewa Religi uzyskał
przychody w kwocie 1.179.929 zł, na którą składają się: kwota 85.000 zł wpłacona
przez osobę prawną - B. SA, kwota 118.983 zł z wpłat osób fizycznych, kwota
975.930 zł pozyskana ze sprzedaży cegiełek i kwota 16 zł z innych źródeł. Środki te
zostały wpłacone, stosownie do art. 85 ust. 7 ustawy, w formie bezgotówkowej i
zgromadzone na subkontach rachunku bankowego Komitetu, zgodnie z art. 85 ust. 4
ustawy.
Odrzucając sprawozdanie wyborcze Komitetu Państwowa Komisja Wyborcza
uznała, że z dokumentów załączonych do sprawozdania oraz wyjaśnień uzyskanych
od zarządu spółki B. SA wynika, iż wpłata kwoty 85.000 zł dokonana została z naru-
szeniem art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy (według którego komitet wyborczy nie może
przyjmować środków finansowych od osób prawnych z udziałem podmiotów zagra-
nicznych), albowiem 52,43 % akcji spółki B. SA należy do D.G. Paryż, tj. podmiotu
zagranicznego. Środki finansowe przyjęte z naruszeniem art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy
zostały przez Komitet wydatkowane w całości, co - w ocenie Państwowej Komisji
Wyborczej - potwierdza fakt, że na dzień sporządzenia sprawozdania Komitet wyka-
zał nieuregulowane zobowiązania w kwocie 192.338,10 zł.
Naruszenie art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy stanowiło przesłankę odrzucenia spra-
wozdania Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Zbigniewa Religi na podstawie art. 87h ust. 1 ustawy.
Państwowa Komisja Wyborcza zwróciła uwagę, że zgodnie z art. 87f ust. 1
ustawy, równowartość środków finansowych w kwocie 85.000 zł, przyjętych przez
3
Komitet z naruszeniem art. 86 ustawy i wydatkowanych na pokrycie kosztów kampa-
nii wyborczej, podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Wydatki Komitetu wy-
niosły 1.372.267,10 zł i nie przekroczyły limitu, o którym mowa w § 1 rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 12 sierpnia 2005 r. w sprawie podwyższenia kwoty wydat-
ków komitetu wyborczego w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.
Nr 160, poz. 1346). Zostały dokonane, stosownie do treści art. 84a ust. 3 ustawy, na
cele związane z wyborami.
Skargę na powyższą uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej wniósł Pełno-
mocnik Finansowy Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta Rzeczypospoli-
tej Polskiej Zbigniewa Religi. Skarżący podniósł, iż przepis art. 85 ust. 2 pkt 5 ustawy
z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej stanowi,
że komitet wyborczy nie może przyjmować środków finansowych pochodzących od
osób prawnych z udziałem podmiotów zagranicznych - z wyłączeniem spółek pu-
blicznych. Literalne brzmienie przepisu zdaje się wskazywać, że każdy podmiot z
jakimkolwiek udziałem podmiotów zagranicznych nie może finansować komitetu wy-
borczego. Tymczasem, według wnoszącego skargę, aby właściwie odczytać treść
powołanego przepisu należy zastosować wykładnię systemową i historyczną. Skar-
żący zwrócił uwagę, że analizowany przepis został wprowadzony do ustawy o wybo-
rze Prezydenta ustawą nowelizującą z dnia 28 kwietnia 2000 r. (Dz.U. Nr 43, poz.
488); zmiana ta weszła w życie 9 czerwca 2000 r. Ustawodawca użył w nim pojęcia
„osoba prawna z udziałem podmiotu zagranicznego”. Z uwagi na brak definicji tego
pojęcia w ustawie o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jego znaczenia
należy poszukiwać w innych aktach prawnych. W dniu wejścia w życie nowelizacji
obowiązywała jeszcze ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem za-
granicznym (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 26, poz. 143 ze zm.), która była w tym
czasie jedynym aktem prawnym definiującym pojęcie „osoby z udziałem zagranicz-
nym” lub „podmiotu zagranicznego”. Obowiązujący wówczas Kodeks handlowy nie
definiował tego pojęcia. Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym regulowała wa-
runki uczestniczenia przez podmioty zagraniczne w dochodach z prowadzenia
przedsiębiorstw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis art. 3 tej ustawy
stanowił, że podmiotami zagranicznymi w rozumieniu ustawy, z zastrzeżeniem art. 7,
są: 1) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, 2) osoby prawne z
siedzibą za granicą, 3) nieposiadające osobowości prawnej spółki osób wymienio-
nych w pkt 1 i 2, utworzone zgodnie z ustawodawstwem państw obcych. Z kolei art. 7
4
ust. 1 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym stanowił, że za podmiot zagra-
niczny uważa się także osobę prawną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej, zależną od podmiotów zagranicznych. Definicję zależności omawiana ustawa
wprowadzała w art. 7 ust. 2, według którego za zależną uznawano osobę prawną,
gdy podmiot zagraniczny: 1) posiadał bezpośrednio lub pośrednio większość głosów
w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy), także na podstawie porozumień z in-
nymi wspólnikami (akcjonariuszami), lub 2) był uprawniony do powoływania albo
odwoływania większości członków organów zarządzających tej osoby prawnej. Po-
nadto za zależną uważano także osobę prawną, gdy więcej niż połowa członków za-
rządu tej osoby była jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funk-
cje kierownicze podmiotu zagranicznego lub innego podmiotu, pozostającego z
podmiotem zagranicznym w stosunku zależności (art. 7 ust. 3 ustawy o spółkach z
udziałem zagranicznym).
Zdaniem wnoszącego skargę, z przedstawionych wyżej regulacji prawnych
wynika a contrario, że spółki, które nie były zależne od podmiotów zagranicznych w
rozumieniu powołanych przepisów, nie były objęte reżimem ustawy o spółkach z
udziałem zagranicznym, a więc nie mogły być uznane ze podmioty z udziałem za-
granicznym. Tylko takie rozumienie przepisu definiującego podmiot zagraniczny jest,
w ocenie skarżącego, właściwe ponieważ w innym przypadku nie tworzonoby tak
szczególnej regulacji.
W konsekwencji skarżący wyraził pogląd, że pojęcie „osoba prawna z udzia-
łem podmiotów zagranicznych” użyte w art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy, oznacza - w kon-
tekście systemowym, w zestawieniu z obowiązującą wówczas regulacją ustawy o
spółkach z udziałem zagranicznym - podmioty zależne od podmiotów zagranicznych
w rozumieniu ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym. Zdaniem skarżącego,
powyższą ocenę zdaje się potwierdzać sam ustawodawca. W art. 86 ust. 2 pkt 1 i 3
ustawy, wprowadzonym także nowelizacją z 28 kwietnia 2000 r., wskazano wprost,
że komitet nie może otrzymywać środków finansowych od osób fizycznych niemają-
cych miejsca zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem
obywateli polskich zamieszkałych za granicą, oraz od osób prawnych niemających
siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie wymieniono więc wprost
podmioty, które zdefiniowano jako „podmiot zagraniczny” w art. 3 ustawy o spółkach
z udziałem zagranicznym. Okoliczność ta potwierdza, zdaniem skarżącego, że w art.
86 ust. 2 pkt 5 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej musi chodzić
5
o podmiot zdefiniowany w art. 7 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym; w in-
nym przypadku doszłoby do niepotrzebnego powtórzenia normy prawnej, czyli tzw.
superfluum.
Ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym została uchylona, co nastąpiło 1
kwietnia 2002 r. Natomiast ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
w przedmiotowym zakresie pozostała niezmieniona. Skarżący stwierdził, że brak jest
w obecnym stanie prawnym zastępczej definicji pojęcia „osoby prawnej z udziałem
zagranicznym”. Jego zdaniem, pojęcie wciąż istniejące w art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o
wyborze Prezydenta jest przestarzałe i nieadekwatne do pojęć obowiązującego
prawa. Jednakże nawet gdyby przyjąć, że w stanie braku legalnej definicji „osoby
prawnej z udziałem zagranicznym” - z uwagi na derogację ustawy o spółkach z
udziałem zagranicznym - przepis art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej zachowuje swoją moc prawną, należałoby, zdaniem skar-
żącego, stwierdzić, że jego ratio legis nie powinna być inna od obowiązującej wcze-
śniej, w czasie jego wprowadzenia do systemu polskiego prawa. W tym stanie rze-
czy, jego zakres odnosić powinien się co najwyżej do podmiotów zależnych. Skar-
żący podkreślił, że w omawianym zakresie istnieje w polskim prawie luka prawna.
Zakładając jednak racjonalność działania ustawodawcy należy przyjąć, że intencja
towarzysząca wprowadzeniu ograniczenia zawartego w art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy
pozostaje aktualna.
Zdaniem skarżącego, w ustalonym stanie faktycznym nie mogło dojść do na-
ruszenia przez Komitet Wyborczy Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej Zbigniewa Religi art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy. Spółka B. SA jest podmiotem pol-
skim, którego nie można uznać za zależny wobec jego większościowego akcjonariu-
sza D.G. Paris, zarówno według nieobowiązujących już przepisów ustawy o spółkach
z udziałem zagranicznym, jak i nowej definicji zawartej w Kodeksie spółek handlo-
wych. Co prawda, 52,43 % akcji B. SA należy do spółki prawa francuskiego D.G. Pa-
ris, jednakże spółce tej, mimo posiadania większościowego pakietu akcji, przysługuje
jedynie 18 % głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Ponadto spółka fran-
cuska nie ma prawa do powoływania członków zarządu polskiej spółki ani też jej
członkowie zarządu nie są członkami zarządu polskiej spółki. Wobec tego, B. SA nie
może być, według skarżącego, uznana za spółkę zależną od D.G. Paris i w konse-
kwencji za „osobę prawną z udziałem podmiotów zagranicznych” w rozumieniu prze-
pisu art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy.
6
W odpowiedzi na skargę Państwowa Komisja Wyborcza podtrzymała swoje
stanowisko zawarte w zaskarżonej uchwale z 5 czerwca 2006 r. oraz wyjaśniła, że
podstawę prawną odrzucenia sprawozdania wyborczego Komitetu Wyborczego Kan-
dydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniewa Religi stanowił art. 87h
ust. 1 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, w związku z naruszeniem art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy.
Państwowa Komisja Wyborcza zwróciła uwagę, że z informacji przesłanych
przez B. SA wynika, iż w Spółce tej 52,43% udziałów posiada spółka francuska DG.
Paris, 44,14% Rodzina K. i 3,17% Rodzina J., a zatem bezsprzecznie udziałowcem
spółki B. SA jest podmiot zagraniczny, tj. D.G. Paris. Świadczy o tym również
„oświadczenie dla potrzeb Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta RP Zbi-
gniewa Religi”, złożone przez prezesa zarządu B. SA. Z oświadczenia tego wykre-
ślony został punkt, w którym stwierdzano, że spółka nie posiada udziałów podmiotów
zagranicznych - zastąpiono go stwierdzeniem: „nie jesteśmy podmiotem zagranicz-
nym”, które pośrednio potwierdza, że w B. SA posiadają udziały (akcje) podmioty
zagraniczne.
Państwowa Komisja Wyborcza podniosła, że obowiązująca ustawa z dnia 27
września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w art. 86 ust. 2
jednoznacznie i enumeratywnie wymienia podmioty, od których komitet nie może
przyjmować środków finansowych. Są to: 1) osoby fizyczne niemające miejsca za-
mieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli polskich
zamieszkałych za granicą, 2) cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terenie
Rzeczypospolitej Polskiej, 3) osoby prawne niemające siedziby na terenie Rzeczypo-
spolitej Polskiej, 4) inne podmioty niemające siedziby na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we wła-
snym imieniu, 5) osoby prawne z udziałem podmiotów zagranicznych - z wyłącze-
niem spółek publicznych, 6) obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsu-
larne, misje specjalne i organizacje międzynarodowe oraz inne obce przedstawiciel-
stwa korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych i konsularnych na
mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych. W
art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy jednoznacznie wskazano, że niedopuszczalne jest przyj-
mowanie przez komitet wyborczy środków finansowych od osób prawnych z udzia-
łem podmiotów zagranicznych. Tymczasem, z oświadczenia prezesa zarządu i in-
formacji Spółki Akcyjnej B. bezsprzecznie wynika, że posiada w niej udziały podmiot
7
zagraniczny, jakim jest D.G. Paryż, a zatem B. SA jest osobą prawną z udziałem
podmiotu zagranicznego, od którego Komitet nie mógł przyjąć środków finansowych.
Zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej, bez znaczenia pozostaje wielkość pakietu
udziałów posiadanego przez podmiot zagraniczny, procent głosów na walnym zgro-
madzeniu akcjonariuszy czy wreszcie prawo do powoływania członków zarządu
spółki.
Argumenty skarżącego, że B. SA nie jest „osobą prawną z udziałem podmio-
tów zagranicznych”, Państwowa Komisja Wyborcza uznała za nietrafne. Powołane w
skardze przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem podmiotu
zagranicznego nie definiują takich osób prawnych, lecz „podmioty zagraniczne”, roz-
ciągając działania niektórych przepisów ustawy także na podmioty zależne od pod-
miotów zagranicznych. Pojęcie „podmiotu zależnego” występuje w art. 86 ust. 1 pkt 6
ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, co wyraźnie wskazuje na
różnicę między tym pojęciem a pojęciem podmiotu z udziałem innego podmiotu (art.
86 ust. 2 pkt 5 ustawy). Wymienione w art. 86 ust. 2 ustawy podmioty nie są ze sobą
w żaden sposób powiązane ani zależne od siebie, a także nie definiują się wzajem-
nie. Przyjęcie przez komitet środków finansowych od któregokolwiek z nich stanowi
naruszenie zasad finansowania udziału komitetu w wyborach i na podstawie art. 87h
ust. 1 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej powoduje odrzucenie
sprawozdania.
W związku z powyższym Państwowa Komisja Wyborcza wniosła o oddalenie skargi
Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Zbi-
gniewa Religi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie zawiera argumentów prawnych, które mogłyby podważyć zasad-
ność stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej. Państwowa Komisja Wyborcza,
stwierdzając naruszenie przez Komitet Wyborczy przepisów ustawy o wyborze Pre-
zydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących finansowania kampanii wyborczej, na
podstawie art. 87h ust. 1 ustawy odrzuciła sprawozdanie. Przyczyną odrzucenia
sprawozdania było naruszenie art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy, który przewiduje, że komi-
tet wyborczy nie może przyjmować środków finansowych pochodzących od osób
prawnych z udziałem podmiotów zagranicznych - z wyłączeniem spółek publicznych.
8
W rozpoznawanej sprawie ustalono (i nie jest to ustalenie kwestionowane w skar-
dze), że Komitet Wyborczy przyjął środki finansowe od B. SA - spółki prawa handlo-
wego, utworzonej według prawa polskiego, w której jednak znaczący, większościowy
pakiet akcji (52,43 %) należy do podmiotu zagranicznego, a mianowicie do D.G. Pa-
ris, przy czym spółka B. S.A. nie ma statusu spółki publicznej.
Ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie zawiera definicji
pojęcia „osoba prawna z udziałem podmiotu zagranicznego (podmiotów zagranicz-
nych)”. Definicji tego pojęcia próżno szukać także w innych obowiązujących usta-
wach, co prowadzi do konieczności dokonania jego sądowej wykładni. Wykładnia
językowa art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
- oparta na dosłownym brzmieniu tego przepisu - przemawia za słusznością stanowi-
ska Państwowej Komisji Wyborczej. Posiadanie większościowego pakietu akcji w
polskiej spółce akcyjnej (będącej niewątpliwie osobą prawną) przez podmiot zagra-
niczny (spółkę prawa francuskiego) mogło zostać potraktowane przez Państwową
Komisję Wyborczą jako sytuacja odpowiadająca pojęciu „osoby prawnej z udziałem
podmiotu zagranicznego” (ściślej: udziałowi podmiotu zagranicznego w polskiej oso-
bie prawnej). Trudno byłoby bowiem - w odniesieniu do spółki akcyjnej jako spółki
kapitałowej według prawa handlowego - traktować „udział”, o jakim stanowi art. 86
ust. 2 pkt 5 ustawy, w innych kategoriach niż udział kapitałowy. Skarżący sugeruje w
skardze zastosowanie także innych - poza wykładnią językową - rodzajów wykładni
w celu zweryfikowania prawidłowości rozumienia przedmiotowego wyrażenia usta-
wowego. Sugerowana przez skarżącego wykładnia systemowa nie prowadzi do
rezultatów odmiennych od przyjętych przez Państwową Komisję Wyborczą, skoro w
obowiązującym stanie prawnym (w całym systemie prawa) brak jest legalnej definicji
pojęcia „osoba prawna z udziałem podmiotu zagranicznego” albo chociaż pojęcia
zbliżonego do niego. Zdaniem skarżącego, jego zakres treściowy powinien być od-
noszony co najwyżej do podmiotów zależnych od podmiotów zagranicznych w takim
znaczeniu, jakie pojęciu zależności od podmiotu zagranicznego nadawał niegdyś art.
7 nieobowiązującej już ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem za-
granicznym. W związku z tym należy zwrócić uwagę, że ustawa o spółkach z udzia-
łem zagranicznym nie definiowała pojęcia „osób prawnych z udziałem podmiotów
zagranicznych”, lecz określała, co należy rozumieć pod pojęciem „podmiot zagra-
niczny”, obejmując nim także niektóre polskie osoby prawne zależne - w rozumieniu
tej ustawy - od podmiotów zagranicznych. Ponadto, pojęcie „podmiotu zależnego”
9
(tym razem w rozumieniu przepisów prawa o publicznym obrocie papierami warto-
ściowymi) pojawia się w art. 86 ust. 1 pkt 6 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej, co prowadzi do wniosku, że gdyby ustawodawcy chodziło o zazna-
czenie, iż pojęcie „osoby prawnej z udziałem podmiotu zagranicznego” użyte w art.
86 ust. 2 pkt 5 ustawy odnosi się jedynie do osób prawnych zależnych od podmiotów
zagranicznych, z pewnością użyłby tego właśnie określenia.
Z kolei wykładnia historyczna dostarcza argumentów zarówno przedstawio-
nych przez skarżącego (przytoczonych na wstępie przy relacjonowaniu treści skargi),
jak i argumentów przeciwnych jego twierdzeniu, że pojęcie „osoby prawnej z udzia-
łem podmiotów zagranicznych” powinno być rozumiane z uwzględnieniem wniosków
wypływających z treści art. 7 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym. Według
pierwotnego brzmienia art. 86 pkt 5 ustawy, na cele kampanii wyborczej nie mogły
być przekazywane środki finansowe pochodzące ze źródeł zagranicznych. Noweliza-
cja art. 86 ustawy, wprowadzona ustawą z dnia 28 kwietnia 2000 r. o zmianie ustawy
o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
Nr 43, poz. 488), przyniosła sprecyzowanie przepisu, poprzednio bardziej ogólnego,
przewidującego generalny zakaz finansowania kampanii wyborczej ze środków po-
chodzących ze źródeł zagranicznych. Po tej nowelizacji ogólny zakaz finansowania
kampanii wyborczej ze źródeł zagranicznych (art. 86 pkt 5 przed nowelizacją) został
rozbudowany (art. 86 ust. 2 po nowelizacji), a wśród źródeł finansowania, z których
komitety wyborcze kandydatów na Prezydenta RP nie mogą przyjmować pieniędzy
(ani wartości niepieniężnych - art. 86 ust. 3 ustawy), znalazły się także osoby prawne
z udziałem podmiotów zagranicznych, bez bliższego określenia, że chodzi o pod-
mioty polskie zależne od podmiotów zagranicznych.
Skoro zmiana stanu prawnego - uchylenie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o
spółkach z udziałem zagranicznym (por. art. 99 pkt 3 w związku z art. 100 ustawy z
dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej, Dz.U. Nr 101, poz.
1178), co nastąpiło z dniem 1 stycznia 2001 r. (a nie z dniem 1 kwietnia 2002 r., jak
twierdzi skarżący w skardze) - nie spowodowała zmiany treści art. 86 ust. 2 pkt 5
ustawy, to należy założyć, że ustawodawca nie dostrzegał ewentualnej (sugerowanej
przez skarżącego) zależności między art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy o wyborze Prezy-
denta Rzeczypospolitej Polskiej i art. 7 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym.
Brak zmiany treści art. 86 ust. 2 pkt 5 ustawy po 1 stycznia 2001 r., czyli po uchyleniu
ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym - pomimo kilkakrotnych nowelizacji
10
ustawy od tego czasu - wskazuje raczej na zamiar ustawodawcy utrzymania brzmie-
nia tego przepisu w niezmienionej postaci i to już w nowym kontekście normatyw-
nym, wynikającym z uchylenia ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym.
Istotne znaczenie - przy ustalaniu znaczenia wykładni pojęcia użytego w art.
86 ust. 2 pkt 5 ustawy - ma także wykładnia celowościowa. W przepisie tym chodzi o
ograniczenie wpływu - choćby pośredniego - podmiotów zagranicznych na sposób
prowadzenia kampanii wyborczej dotyczącej obsadzenia najważniejszego urzędu w
Państwie.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że uchwała Państwowej Komisji
Wyborczej nie narusza art. 86 ust. 2 pkt 5 w związku z art. 87h ust. 1 ustawy, co
prowadzi do oddalenia skargi jako pozbawionej podstaw.
========================================