Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 138/06
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z odwołania K. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
o wcześniejszą emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 8 listopada 2006 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 18 stycznia 2006 r., sygn. akt (...),
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 13 grudnia
2004 r. odmówił K. K. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w
szczególnych warunkach uznając, iż wnioskodawca nie udowodnił 15 lat takiej
2
pracy, bowiem za taki okres nie można było uznać pracy wnioskodawcy w
Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. oraz w Gospodarstwie Rolnym Zasobu
Skarbu Państwa w S.
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B., wyrokiem z
dnia 11 sierpnia 2005 r. zmienił zaskarżoną decyzję uznając, iż okres
zatrudnienia wnioskodawcy od 1 marca 1975 r. do 31 grudnia 1979 r. w
Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. oraz od 2 grudnia 1985 r. do 31 lipca 1994 r. w
Gospodarstwie Zasobów Rolnych Skarbu Państwa w S. był pracą w
szczególnych warunkach.
Apelację od tego wyroku wywiódł organ rentowy.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 18 stycznia 2006 r. zmienił wyrok Sądu
pierwszej instancji i oddalił odwołanie ubezpieczonego. Sąd stwierdził, że
zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze, aby uznać pracę ubezpieczonego za pracę w
szczególnych warunkach, musiałby ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze. W
świetle zgromadzonego materiału dowodowego w niniejszej sprawie Sąd
Apelacyjny przyjął jednak, że wnioskodawca zatrudniony na stanowisku
kierownika nie mógł stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać
obowiązków magazyniera. Jako kierownik Zespołowego Gospodarstwa Rolnego
zobowiązany był również do prowadzenia stosownej dokumentacji, składania
sprawozdań wobec przełożonych z realizacji poszczególnych zleconych zadań,
uczestniczenia w naradach i zebraniach. Sąd Apelacyjny stwierdził, iż właściwe
wykonywanie nałożonych nań obowiązków musiało zajmować wnioskodawcy
wiele czasu, co uniemożliwiało stałe i w pełnym wymiarze wykonywanie prac
magazyniera. Ponadto Sąd Apelacyjny nie podzielił oceny dokonanej przez Sąd
pierwszej instancji, iż praca wnioskodawcy we wskazanym wyżej gospodarstwie
winna być zakwalifikowana jaka praca w szczególnych warunkach. Sąd
Okręgowy przyjął błędnie kryteria, stosując do oceny pracy świadczonej przez
wnioskodawcę w rolnictwie wykaz stanowisk obowiązujący w Dziale Chemii,
3
skoro wykaz A i B, stanowiące załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnianych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jak również
zarządzenie nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z
dnia 21 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są
prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie
wymieniają stanowiska magazyniera w katalogu prac uznawanych za
wykonywane w szczególnych warunkach w rolnictwie i przemyśle rolno-
spożywczym.
Od powyższego rozstrzygnięcia ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną
podnosząc naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 32 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.
Nr 8 poz. 43 ze zm.). Ponadto wskazał na naruszenie przepisów postępowania -
art. 227 k.p.c. i 233 § k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się nieusprawiedliwiona. Podstawą skargi był
zarzut naruszenia przepisu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze, dotyczący kwestii braku wymienionego stanowiska
magazyniera w katalogu prac uznawanych za wykonywane w szczególnych
warunkach w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym w wykazie A i B
stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983
r. oraz w zarządzeniu nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki
Żywnościowej z dnia 21 marca 1988r. Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że
brak stanowiska magazyniera w katalogu prac uznawanych za wykonywane w
szczególnych warunkach w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym w wyżej
wymienionych aktach prawnych stanowi przeszkodę w uznaniu pracy
4
ubezpieczonego za pracę w szczególnych warunkach. Przepisy regulujące
materię ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie
obowiązujących; oznacza to, iż w sytuacjach w nich określonych muszą być one
stosowane przez organ rentowy w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest
wykładnia rozszerzająca. Dlatego stanowisko zawarte w skardze kasacyjnej
sprowadzające się do tego, że praca w charakterze magazyniera w rolnictwie
przy środkach chemicznych może być zakwalifikowana jako praca w
szczególnych warunkach wymieniona w Dziale IV Chemii pod pozycją 40 wyżej
wymienionego rozporządzenia, nie jest zasadne. Wymienione wyżej stanowisko
magazyniera mogłoby być uznane za pracę w szczególnych warunkach jedynie
pod warunkiem, że powyższa praca wymieniona byłaby także w dziale
dotyczącym rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego powołanych wyżej
przepisów.
Zasadniczym powodem, który legł u podstaw rozstrzygnięcia Sądu drugiej
instancji było jednak wykonywanie pracy magazyniera przez wnioskodawcę w
niepełnym wymiarze czasu pracy. Powyższa przyczyna w ocenie Sądu
powodowała, że praca ubezpieczonego zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze, nie mogła być kwalifikowana jako
wykonywana w szczególnych warunkach. Sąd Najwyższy zgadza się z oceną
Sądu Apelacyjnego, że nie został spełniony warunek wykonywania pracy w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (por. wyrok
SN z dnia 15 listopada 2000 r., II UKN 39/00, OSNP 2002/11/272). Byłby on
spełniony tylko wówczas, gdyby ubezpieczony w ramach obowiązującego go
pełnego wymiaru czasu pracy na stanowisku magazyniera nie wykonywał
czynności pracowniczych niezwiązanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj.
ciągle wykonywałby pracę w szczególnych warunkach. Dokonując analizy
ustaleń faktycznych poczynionych przez Sądy w niniejszej sprawie, nie można
zgodzić się z zarzutem przeciwko wyrokowi Sądu drugiej instancji o błędnej
5
ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, skoro do obowiązków
kierownika Zespołowego Gospodarstwa Rolnego, którym był ubezpieczony, obok
pełnienia funkcji magazyniera, należało prowadzenie stosownej dokumentacji,
składanie sprawozdań wobec przełożonych z realizacji poszczególnych
zleconych zadań, uczestniczenie w naradach i zebraniach. Okoliczność
wykonywania pracy niezwiązanej z wydawaniem szkodliwych środków
chemicznych nie była w istocie rzeczy sporną, albowiem sam skarżący
potwierdził, że wyżej wymienione czynności administracyjne wykonywał. Sporny
był tylko udział tych prac w dobowym czasie pracy ubezpieczonego –
ubezpieczony twierdził, że obowiązki te zajmowały mu 15-30 minut dziennie.
Sąd Najwyższy, w oparciu o zasadę doświadczenia życiowego, podziela pogląd
Sądu Apelacyjnego, że zakres obowiązków związanych z kompleksową
organizacją prawidłowego zaopatrzenia magazynów mających zapewnić środki
przeznaczone do obsługi gospodarstwa rolnego o powierzchni 200 ha,
przedkładaniem stosownych sprawozdań z wykonanych zadań wobec
przełożonych, składaniem zamówień, kontrolą pracowników itp. nie pozwalał na
to, aby prawidłowo wykonywać czynności administracyjne w 15 do 30 minut
dziennie. Stąd też przyjąć należy, iż właściwe wykonywanie nałożonych nań
obowiązków musiało zajmować wnioskodawcy więcej czasu, co uniemożliwiało
stałe i w pełnym wymiarze wykonywanie prac magazyniera.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
oddalił skargę kasacyjną.
/tp/