Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 29 listopada 2006 r.
II PZ 51/06
Ograniczenie żądania pozwu w postępowaniu apelacyjnym (art. 193 w
związku z art. 391 § 1 k.p.c.) powoduje ponowne określenie wartości przed-
miotu sporu, o której mowa w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o ko-
sztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).
Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn (sprawozdawca), Sędziowie SN: Herbert
Szurgacz, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 listopa-
da 2006 r. sprawy z powództwa Stanisława N., Eugeniusza J., Lecha Z., Zbigniewa
B., Jerzego M., Wojciecha B., Mieczysława M., Jerzego B. przeciwko Kopalni Węgla
Brunatnego K. SA w K. o zapłatę, na skutek zażalenia powoda Jerzego B. na posta-
nowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 czerwca 2006 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z 22 czerwca 2006 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu odrzucił
skargę kasacyjną powoda. W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że 2
marca 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych, której art. 35 stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy
pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia,
skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa
kwotę 50.000 zł, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych
opłatę stosunkową. Oznacza to, że rodzaj opłaty od skargi kasacyjnej nie jest uza-
leżniony od wartości przedmiotu zaskarżenia, ale od wartości przedmiotu sporu,
która w rozpoznawanej sprawie wynosiła 169.627,90 zł. Pełnomocnik powoda pi-
smem z 7 marca 2006 r. ograniczył żądanie pozwu do 49.000 zł i zrzekł się roszcze-
2
nia powyżej tej kwoty, jak również cofnął apelację w tym zakresie, jednakże uczynił
to już po wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji. Skoro pełnomocnik powoda
ograniczył żądanie w postępowaniu odwoławczym, to dotyczy ono już wartości
przedmiotu zaskarżenia, a nie wartości przedmiotu sporu. Dlatego też, zgodnie z art.
35 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wniesiona skarga kasacyjna
winna być opłacona opłatą stosunkową.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik powoda wniósł o jego
zmianę przez przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej. Skarżący podniósł w
szczególności, że ograniczenie żądania pozwu w postępowaniu odwoławczym spo-
wodowało określenie wartości przedmiotu zaskarżenia na 45.000 zł i ta właśnie
kwota powinna być brana pod uwagę przy ustalaniu czy powinna być uiszczona
opłata podstawowa w wysokości 30 zł, czy też wpis stosunkowy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398) w sprawach z zakresu prawa pracy
pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia,
skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa
50.000 złotych, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych
opłatę stosunkową. Opłata stosunkowa uregulowana jest w art. 13 ustawy, w myśl
którego opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe, przy czym
wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia. W myśl art.
18 ust. 2 przepisy ustawy przewidujące pobranie opłaty od pozwu lub wniosku
wszczynającego postępowanie w sprawie stosuje się również, między innymi, do
opłaty od skargi kasacyjnej, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Brzmienie
powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że opłacie sądowej podlega skarga
kasacyjna wniesiona w sprawie z zakresu prawa pracy, natomiast rodzaj opłaty jest
uzależniony od wartości przedmiotu sporu, określonej według reguł zawartych w
przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 19 i nast.). Treść zdania drugiego
art. 35 ust. 1 ustawy jest wyraźna i wynika z niej wprost, że rodzaj opłaty w sprawach
z zakresu prawa pracy (podstawowa, stosunkowa) zależy od wartości przedmiotu
sporu przewyższającej 50.000 zł, a nie od wartości przedmiotu zaskarżenia. W nie-
3
publikowanych dotychczas postanowieniach z 21 września 2006 r. (II PZ 34/06) i 23
listopada 2006 r. (II PZ 43/06) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że uzależnienie ro-
dzaju opłaty od wartości przedmiotu sporu wynika nie tylko z treści wymienionego
przepisu, ale także z analizy systemowej. W art. 35 ust. 1 ustawy wymienione są,
jako podlegające opłacie, wyłącznie środki zaskarżenia. Natomiast w art. 13 ustawy
ustawodawca wyraźnie rozróżnia przypadki pobierania opłaty stosownie do wartości
przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli więc art. 35 ust. 1
ustawy, który obejmuje tylko środki zaskarżenia, nie uzależnia rodzaju opłaty od
wartości przedmiotu zaskarżenia, to oznacza to, że jest ona zależna od wskazanej w
tym przepisie wartości przedmiotu sporu.
Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela powyższe stanowisko. Najwy-
raźniej podziela je również Sąd Apelacyjny. Sąd ten nietrafnie jednak przyjął, że
ograniczenie przez powoda pismem procesowym z 7 marca 2006 r., złożonym w
toku postępowania apelacyjnego, żądania pozwu do 49.000 zł nie spowodowało
zmniejszenia wartości przedmiotu sporu, lecz „w istocie dotyczy ono już wartości
przedmiotu zaskarżenia”. Sąd Apelacyjny nie wziął pod uwagę, że zgodnie z art. 383
zdanie pierwsze k.p.c., w postępowaniu apelacyjnym dopuszczalne jest ograniczenie
żądania pozwu, nie można natomiast rozszerzyć żądania pozwu ani występować z
nowymi roszczeniami. Ograniczenie żądania pozwu prowadzi zaś do zmiany po-
wództwa (art. 193 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.), co z kolei powoduje konieczność
ponownego określenia wartości przedmiotu sporu, o której mowa w art. 35 ust. 1
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Z tych względów, na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.
========================================