Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 96/06
Sędzia SN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
Sędzia SN Mirosław Bączyk
Sędzia SN Antoni Górski (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie egzekucyjnej ze skargi dłużnika Ryszarda Marka Z.
na czynność komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bytowie w sprawie
(...) przy uczestnictwie wierzyciela Gminy Miejskiej S. po rozstrzygnięciu w Izbie
Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 7 grudnia 2006 r. zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Słupsku postanowieniem z dnia 27 lipca
2006 r.:
"Czy uiszczenie przez radcę prawnego opłaty od skargi na czynność
komornika w momencie późniejszym niż wniesienie skargi, lecz przed upływem
terminu do jej wniesienia, prowadzi do odrzucenia skargi na podstawie art. 1302
§ 3
k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. jako nie opłaconej należycie?"
podjął uchwałę:
1. Przewidziany w art. 1302
§ 3 k.p.c. rygor odrzucenia nienależycie
opłaconego środka odwoławczego lub zaskarżenia ma zastosowanie także do
skargi na czynności komornika.
2. Skuteczne jest opłacenie przez radcę prawnego skargi na czynności
komornika po jej wniesieniu, lecz przed upływem terminu zaskarżenia.
Uzasadnienie
Reprezentujący dłużnika radca prawny wniósł w dniu 29 kwietnia 2006 r.
skargę na czynność komornika. Nie uiścił od niej od razu opłaty stałej w wysokości
100 zł, należnej na podstawie art. 25 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm. – dalej:
"u.k.s.c."), lecz dopiero w dniu 2 maja 2006 r. Sąd Rejonowy przyjmując, że
stosownie do art. 10 u.k.s.c. opłata powinna być uiszczona równocześnie z
wniesieniem pisma podlegającego opłacie, postanowieniem z dnia 4 maja 2006 r.
odrzucił skargę, uznając, iż nie ma znaczenia okoliczność, że opłata wpłynęła do
sądu w terminie otwartym do wniesienia skargi.
Rozpoznając zażalenie dłużnika na to orzeczenie, Sąd Okręgowy powziął
wątpliwość prawną, sformułowaną w przedstawionym do rozstrzygnięcia
zagadnieniu prawnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przed udzieleniem odpowiedzi na przedstawione pytanie prawne należy
przesądzić kwestię wstępną, czy przewidziany w art. 1302
§ 3 k.p.c. rygor
odrzucenia pisma wnoszonego przez profesjonalnego pełnomocnika z powodu
nieuiszczenia należnej opłaty stałej lub stosunkowej, ma zastosowanie do skargi na
czynność komornika. Problem bierze się stąd, że wśród wymienionych w tym
przepisie środków odwoławczych i zaskarżenia nie ma skargi na czynności
komornika, w związku z czym powstaje wątpliwość, czy wyszczególnione w tym
przepisie środki tworzą katalog zamknięty, czy też jest to wskazanie
najważniejszych z nich, niemające charakteru wyczerpującego.
Rozstrzygając tę kwestię, należy zwrócić uwagę, że art. 1302
§ 3 k.p.c.
nawiązuje wprost do art. 363 § 1 k.p.c., przewidującego podział ogólny środków, za
pomocą których można kwestionować orzeczenia, na środki odwoławcze i inne
środki zaskarżenia. Nie ulega wątpliwości, że skarga na czynności komornika
należy do innych środków zaskarżenia. Samo posłużenie się w art. 1302
§ 3 k.p.c.
formułą ogólną, dosłownie przejętą z art. 363 § 1 k.p.c., przemawia za tym, że
wymienienie środków odwoławczych lub zaskarżenia nie było wyczerpujące,
zwłaszcza że uczyniono to w nawiasie, co jest najczęściej używanym zabiegiem
wskazującym, że wyszczególnienie jest przykładowe.
Mocnego argumentu za tym stanowiskiem dostarcza wykładnia systemowa.
Ustawodawca, ograniczając w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
pobieranie opłat tylko od niektórych środków odwoławczych i zaskarżenia, posłużył
się słowem „wyłącznie” (por. art. 35 ust. 1 i 36 ustawy), którego nie użył w art. 1302
§ 3 k.p.c. Nie ma także uzasadnienia logicznego wyłączenie spod działania rygoru
przewidzianego w art. 2
§130 3 k.p.c. takich środków zaskarżenia jak skarga na
czynności komornika lub sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu
upominawczym. W rezultacie trzeba przyjąć, że nieuiszczenie przez
profesjonalnego pełnomocnika opłaty stałej od skargi na czynności komornika
powoduje odrzucenie skargi, bez wzywania do jej opłacenia.
Przesądzenie tej kwestii wstępnej prowadzi do problemu, który jest
przedmiotem przedstawionego do rozpoznania zagadnienia prawnego, a
mianowicie, czy uiszczenie opłaty od skargi na czynności komornika musi nastąpić
jednocześnie z jej wniesieniem, czy też można dokonać opłaty później, byleby w
terminie przewidzianym do wniesienia skargi.
Sąd Okręgowy trafnie zwrócił uwagę, że art. 10 u.k.s.c. jest odpowiednikiem
art. 15 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach w sprawach cywilnych (jedn.
tekst: Dz.U. 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.). Na tle art. 15 w związku z art. 17 tej
ustawy w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmowano obciążający
profesjonalnego pełnomocnika obowiązek opłacenia pisma zawierającego środek
odwoławczy lub zaskarżenia podlegającego opłacie stałej nie oznacza, że opłata ta
powinna być uiszczona równocześnie z wniesieniem pisma, gdyż prawnie
skuteczne jest jego opłacenie najpóźniej w ostatnim dniu terminu zaskarżenia (por.
m.in. postanowienie z dnia 16 maja 1969 r., III CRN 136/69, nie publ., uchwała z
dnia 25 września 1970 r., III CZP 58/70, OSNCP 1971, nr 9, poz. 146, czy uchwała
z dnia 25 marca 1980 r., III CZP 12/80, OSNCP 1980, nr 9, poz. 160).
W obecnym stanie prawnym obowiązek "samoobliczenia" opłat został
rozszerzony przedmiotowo także na opłaty stosunkowe (art. 1302
§ 1 i 3 k.p.c.), a
podmiotowo na przedsiębiorcę w sprawach gospodarczych, także wówczas, gdy nie
reprezentuje go profesjonalny pełnomocnik (art. 1302
§ 4 k.p.c.). Ta zmiana stanu
prawnego nie usprawiedliwia odstąpienia od orzecznictwa wypracowanego na tle
poprzedniej ustawy. Można nawet twierdzić, że to liberalne stanowisko jest – w
odniesieniu do zwyczajnych środków odwoławczych i zaskarżenia – tym bardziej
uzasadnione obecnie, ze względu na to, że nastąpiło rozszerzenie dotkliwego
rygoru w postaci odrzucenia środka nienależycie opłaconego także na opłaty
stosunkowe.
Wbrew sugestii Sądu Okręgowego, za zmianą stanowiska nie przemawia § 6
ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie
sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199),
zgodnie z którym uiszczający opłatę sądową znakami opłaty sądowej nakleja znak
na piśmie podlegającym opłacie. Przepis ten reguluje tylko wnoszenie pisma i
jednoczesne opłacanie go znakami opłaty sądowej, co, rzecz jasna, nie oznacza, że
jest to jedyny sposób i moment dokonywania opłaty. Z § 3 ust 1 w związku z § 4
ust. 1 rozporządzenia wynika, że opłata może być dokonana przed wniesieniem
pisma do sądu, a z § 4 ust. 2, że także po jego wniesieniu. Z tych względów
poszukiwanie w rozporządzeniu argumentów, które mogłyby przemawiać za
odstąpieniem od ukształtowanej dotychczas praktyki sądowej, nie jest uzasadnione.
Prowadzi to do wniosku, że skuteczne jest w rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c.
opłacenie przez radcę prawnego skargi na czynności komornika, dokonane po jej
wniesieniu, lecz przed upływem terminu zaskarżenia.
Z tych przyczyn na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. orzeczono, jak w uchwale.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13