Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 4 GRUDNIA 2006 R.
V KK 360/06
Ratio legis zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych stanowi
wykluczenie z ruchu drogowego takich kierowców, którzy wykazali, że za-
grażają bezpieczeństwu w komunikacji, a skoro tak, to nie można abstra-
hować od związku między rodzajem pojazdu, który sprawca prowadził, a
zakresem orzeczonego przez sąd zakazu. Oznacza to, że z zakresu zaka-
zu pro-wadzenia pojazdów nie mogą być wyłączone uprawnienia do pro-
wadzenia pojazdu takiego rodzaju, który sprawca prowadził, dopuszczając
się przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Przewodniczący: sędzia SN H. Gradzik.
Sędziowie SN: A. Deptuła (sprawozdawca), J. Steckiewicz.
Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Pogorzelski.
Sąd Najwyższy w sprawie Janusza E., skazanego z art. 178a § 1
k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 4 grudnia 2006 r., ka-
sacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego
od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w A. z dnia 21 kwietnia 2006 r.
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę p r z e k a z a ł Sądowi Rejono-
wemu w A. do ponownego rozpoznania.
2
U Z A S A D N I E N I E
Janusz E. oskarżony został o to, że w dniu 15 lutego 2006 r. w miej-
scowości B., na drodze publicznej kierował samochodem m-ki „Rover”, bę-
dąc w stanie nietrzeźwości (1,80 promila alkoholu we krwi) – tj. o popełnie-
nie przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.
W akcie oskarżenia prokurator umieścił wniosek o wydanie na pod-
stawie art. 335 § 1 k.p.k. wyroku skazującego bez przeprowadzenia roz-
prawy i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar: kary 50 stawek dzien-
nych grzywny, przy przyjęciu wysokości jednej stawki w kwocie 10 zł oraz
środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych
kategorii A i I na okres roku.
Sąd Rejonowy w A., na posiedzeniu w dniu 21 kwietnia 2006 r.,
uwzględnił wniosek prokuratora i wyrokiem z tej daty uznał Janusza E. za
winnego popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i
wymierzył mu karę oraz środek karny zgodnie z wnioskiem.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 2 maja 2006 r.
W dniu 4 października 2006 r. wpłynęła do Sądu Najwyższego kasa-
cja Prokuratora Generalnego, w której zawarty został zarzut rażącego i ma-
jącego istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku naruszenia przepisu
prawa materialnego – art. 42 § 2 k.k., polegającego na błędnej wykładni
tego przepisu i w konsekwencji zaniechania orzeczenia wobec Janusza E.
zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B.
Prokurator Generalny wniósł w kasacji o uchylenie zaskarżonego wy-
roku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w A. do ponownego roz-
poznania.
Rozpoznając kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Stanowisko wyrażone w kasacji należy w pełni podzielić.
3
Przepis art. 42 § 2 k.k. zawiera nakaz orzekania wobec m.in. sprawcy
przestępstwa określonego w art. 178a k.k. środka karnego zakazu prowa-
dzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów mechanicznych określonego ro-
dzaju. Gdyby przepis ten odczytywać jedynie przez językowe jego brzmie-
nie, to zaskarżonemu wyrokowi nie możnaby niczego zarzucić. Rzecz jed-
nak w tym, że problematyka wykładni przepisu prawnego to nie tylko kwe-
stia językowa ale także kwestia teleologiczna, bowiem przepisy prawa słu-
żą określonym celom, które w drodze wykładni powinny być osiągnięte.
Wykładnia przepisu prawnego nie może zatem zmierzać do takiego ustale-
nia znaczenia normy prawnej, które byłoby dysfunkcjonalne uwzględniając
ratio legis interpretowanej normy, pozbawiając ją tym samym aksjologicz-
nego uzasadnienia.
Ratio legis zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych jest wy-
kluczenie z ruchu drogowego takich kierowców, którzy wykazali, że zagra-
żają bezpieczeństwu w komunikacji, a skoro tak, to nie można abstrahować
od związku między rodzajem pojazdu, który sprawca prowadził, a zakre-
sem orzeczonego przez Sąd zakazu. Oznacza to, że z zakresu zakazu
prowadzenia pojazdów nie mogą być wyłączone uprawnienia do prowa-
dzenia pojazdu takiego rodzaju, który sprawca prowadził, dopuszczając się
przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Tym samym,
orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych innego rodzaju
niż pojazd prowadzony przez sprawcę, stoi w oczywistym konflikcie z ratio
legis art. 42 § 2 k.k. i stanowi rezultat błędnej wykładni tego przepisu.
W sprawie niniejszej nie ulega żadnej wątpliwości, że Janusz E. bę-
dąc w stanie nietrzeźwości prowadził pojazd samochodowy do którego
prowadzenia wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii „B” (art. 88
ust. 1 pkt 3 – prawa o ruchu drogowym), a więc orzeczony zakaz powinien
obejmować (co najmniej) prowadzenie pojazdów, do kierowania których
4
wymagane jest prawo jazdy takiej kategorii, tych bowiem uprawnień oskar-
żony nadużył przy popełnieniu zarzucanego mu przestępstwa.
W tych warunkach wniosek prokuratora nie mógł być uwzględniony.
Wniosek ten nie dawał procesowej możliwości realizacji norm prawa mate-
rialnego, przy prawidłowych ich rozumieniu, a tym samym nie prowadził do
osiągnięcia celów prowadzonego postępowania karnego.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy zastosowanie uproszczonej
procedury będzie możliwe tylko po spełnieniu warunku o jakim mowa w art.
387 § 3 k.p.k.