Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku J. R. (1) i J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

przy udziale zainteresowanych: (...) Sp. z o.o. i K. S.

o składki na ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji J. R. (1) i J. B.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 2 czerwca 2011 r. sygn. akt VIII U 1225/09

I.  oddala apelacje,

II.  zasądza od wnioskodawcy J. B. kwotę 450 zł, a od wnioskodawcy J. R. (1) kwotę 1.800 zł na rzecz strony pozwanej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2011r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił odwołanie J. R. (1) oraz J. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. ustalających odpowiedzialność wnioskodawców za zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nieopłaconych przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W.. Punktem II wyroku zasądził Sąd od wnioskodawcy J. R. (1) na rzecz organu rentowego kwotę 2 400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, natomiast punktem II wyroku – od wnioskodawcy J. B. na rzecz na rzecz strony pozwanej kwotę 600 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygniecie to Sąd oparł o następująco ustalony stan faktyczny:

Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. (wcześniej (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o.) została zawiązana umową spółki z dnia 5 kwietnia 2000 r. i jest wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod nr (...). Przedmiotem działalności Spółki od początku powstania była m. in. windykacja należności, ochrona mienia i osób, a także produkcja wyrobów z drewna.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej Wydział VI Gospodarczy z dnia 26 czerwca 2001 r. (sygn. akt: l WR.VI. NS-REJ. KRS/(...)) Spółkę (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. przy ul. (...) wpisano do Krajowego Rejestru Sądowego oraz zarząd Spółki w składzie: J. R. (1) - prezes zarządu, zainteresowany K. S. i wnioskodawca J. B. wiceprezesi zarządu Spółki (...) Sp. z o.o.

J. R. (1) pełnił funkcje prezesa zarządu w zainteresowanej Spółce w okresie od dnia 5 kwietnia 2000 r. do dnia 30 czerwca 2007 r. zajmując się głównie sprawami organizacyjnymi, jednocześnie będąc współwłaścicielem spółki do 30 marca 2009 r. J. B. pełnił funkcje Wiceprezesa zarządu od 5 kwietnia 2000 r. do czerwca 2002 r. i od 1 grudnia 2003 r. do 30 marca 2009 r. zajmując się głównie sprawami finansowymi. Natomiast zainteresowany K. S. był w Spółce (...) Sp. z o.o. odpowiedzialny za wykonywanie umów o windykację należności i nadzór nad windykatorami. Pełnomocnikiem spółki był K. N. w okresie od 5 kwietnia 2000 r. do 2 lipca 2004 r., a od 2 lipca 2004 r. w to miejsce jako prokurent spółki został powołany M. F., który pełnił swoją funkcje do 26 marca 2009 r.

Spółka (...) od kwietnia 2004 r. zaprzestała regularnego odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wobec czego powstały zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu:

- nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne za okres: od 04. 2004 r. do 06. 2004 r. (różnice składek), od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 25.894,04 zł (w tym należność główna 16.553,04 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 9.341,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.);

-

nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 04. 2006r. (różnica składki), od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 4.060,12 zł (w tym należność główna w kwocie 2.619,12 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 1.441,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.);

-

nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres: od 04. 2004 r. do 05. 2004 r. (różnice składek),od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 1.631,78 zł (w tym należność główna w kwocie 1.053,78 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 587,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.).

Powstały także zaległości na:

-

ubezpieczenia społeczne za okres: od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 3.942,29 zł (w tym należność główna w kwocie 2.880,29 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 1062,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.),

-

ubezpieczenie zdrowotne za okres: od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 764,42 zł (w tym należność główna w kwocie 556,42 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 205,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.),

-

Fundusz Pracy i FGŚP za okres: od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 273,49 zł (w tym należność główna w kwocie 199,49 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 74,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.).

Przyczyną nie odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne przez zainteresowaną Spółkę była jej zła kondycja finansowa. Spowodowana była min. wzięciem udziału w przetargu na usługi ochroniarskie w (...) Okręgu Wojskowym, do którego przygotowując się Spółka musiała ponieść bardzo duże nakłady finansowe w postaci zakupu sprzętu, oprogramowania. Kolejną, wymagającą dużych nakładów finansowych inwestycją był zakup drzewa w Rosji. Wyłożone były pieniądze na delegacje dla pracowników wyjeżdżających do Rosji na negocjacje. Do realizacji pomysłu nie doszło z uwagi na brak środków(w tym środków obiecanych a nie przekazanych przez jednego z inwestorów).

Roczne przychody Spółki to kwota ok. 5 tys. zł.

Od początku istnienia Spółka utrzymywała się z prywatnych pożyczek udzielanych jej przez współwłaścicieli oraz osób z zewnątrz zaprzyjaźnionych ze współwłaścicielami.

W dniu 30 czerwca 2007 r. wnioskodawca J. R. (1) złożył na ręce pełnomocnika spółki M. F. rezygnację z pełnienia funkcji w zarządzie spółki (...) Sp. z o.o., które zostało przyjęte. W dniu 30 czerwca 2007 r. zostało J. R. (1) wystawione świadectwo pracy wystawione i podpisane przez Wiceprezesa spółki J. B..

W dniu 26 marca 2009 r. właściciele Spółki (...) sp. z o.o. sprzedali wszystkie posiadane przez siebie udziały Uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników z dnia 26.03.2009 r. J. R. (2) zamieszkałemu w W. ul. (...).

W dniu 17 listopada 2009 r. J. R. (1) zawiadomił Prokuraturę Rejonową dla W. o popełnieniu przestępstwa przewłaszczenia mienia na szkodę Spółki (...) sp. z o.o. Prokuratura prowadziła postępowanie pod sygn. 2 Ds. 68/10, które zakończyło się prawomocnym postanowieniem o umorzeniu śledztwa wydanym w dniu 28 czerwca 20 10 roku.

Wobec istnienia zaległości Spółki (...) sp. z o.o. wobec ZUS, w dniu 2 lipca 2004 r. Dyrektor O/ZUS we W. skierował do dłużnika zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności będącego bankiem tj.: do Banku (...) S.A. Następnie pismem z dnia 12 lipca 2004 r. i 17 listopada 2006 r. dłużnik zajętej wierzytelności poinformował o braku środków na rachunku bankowym oraz o zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej.

W dniu 19 sierpnia 2004 r. i 3 lutego 2005 r. skierowano zajęcia wierzytelności do rachunku spółki w Banku (...) SA. Pismami z dnia 2 września 2004 r., 15 lutego 2005 r., 14 czerwca 2005 r., 20 czerwca 2005 r. i 11 maja 2006 r. Bank poinformował, iż wystąpił zbieg egzekucji administracyjnej oraz brak jest środków pieniężnych na rachunku bankowym co stanowi przeszkodę w realizacji tytułów egzekucyjnych.

Z dniem 13 kwietnia 2006 r. i 17 sierpnia 2006 r. wystawiono zajęcia wierzytelności do rachunku bankowego spółki w Banku (...) S.A. I Oddział we W.. Bank (...) S.A. pismem z dnia 25 sierpnia 2006 r., 9 października 2006 r. oraz 6 grudnia 2006 r. poinformował o braku obrotów na rachunku oraz o zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej oraz pismem z dnia 19 lutego 2007 r. poinformował też o zamknięciu rachunku bankowego dłużnika z powodu braku obrotów. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia, postanowieniem z dnia 5 lipca 2006 r., w związku ze zbiegiem egzekucji sądowej i administracyjnej w stosunku do prawa majątkowego dłużnika stanowiącego wierzytelność z rachunku bankowego u dłużnika zajętej wierzytelności - Banku (...) S.A. wyznaczył do łącznego prowadzenia egzekucji Naczelnika Urzędu Skarbowego W..

Naczelnik Urzędu Skarbowego W. zwrócił w dniu 27 stycznia 2009 r. tytuły wykonawcze wystawione przeciwko spółce z relacją poborcy skarbowego, iż "spółka nie prowadzi działalności gospodarczej pod wskazanym adresem ".

Decyzją znak (...) z dnia 13 maja 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. stwierdził, że J. R. (1), jako Prezes Zarządu, odpowiada osobiście za zaległości za zaległości (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.:

-

z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne za okres: od 04. 2004 r. do 06. 2004 r. (różnice składek), od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 25.894,04 zł (w tym należność główna 16.553,04 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 9.341,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. \\'0. dzień 13.05.2009 r.);

-

z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 04. 2006 r. (różnica składki), od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 4.060,12 zł (w tym należność główna w kwocie 2.619,12 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 1.441,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.);

-

z tytułu nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres: od 04. 2004 r. do 05. 2004 r. (różnice składek). Od 07. 2004 r. do 08. 2004 r., od 10. 2004 r. do 11. 2004 r., od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 1.631,78 zł (w tym należność główna w kwocie 1.053,78 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 587,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.).

Decyzją znak: (...) z dnia 13 maja 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. stwierdził, że J. B., jako Wiceprezes Zarządu, odpowiada osobiście za zaległości za zaległości (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.:

-

z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne za okres: od 03. 2006r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 2.930,57 zł (w tym należność główna w kwocie 2.155,57 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 775,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.);

-

z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: od 03. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 566,72 zł (w tym należność główna w kwocie 416,72 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 150,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.);

-

z tytułu nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres: od 03. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 203,41 zł (w tym należność główna w kwocie 149,41 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 54,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13 maja 2009r.

Natomiast decyzją z dnia 14 lipca 2009 r. znak: (...), wydaną na podstawie art. 83 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. niniejszą decyzją zmienia decyzję z dnia 13 maja 2009 r. sygnatura: (...), dotyczącą odpowiedzialności Pana J. B. za zaległości spółki (...) z siedzibą we W., co do zakresu odpowiedzialności za z tytułu składek w kwotach odpowiednio na:

-

ubezpieczenia społeczne za okres: od 01. 2006r. do 08. 2006r. w łącznej kwocie 3.942,29 zł (w tym należność główna w kwocie 2.880,29 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 1062,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009r.),

-

ubezpieczenie zdrowotne za okres: od 01. 2006r. do 08. 2006r. w łącznej kwocie 764,42 zł (w tym należność główna w kwocie 556,42 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 205,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.),

-

Fundusz Pracy i FGŚP za okres: od 01. 2006 r. do 08. 2006 r. w łącznej kwocie 273,49 zł (w tym należność główna w kwocie 199,49 zł oraz odsetki za zwłokę w kwocie 74,00 zł obliczone na dzień wydania decyzji, tj. na dzień 13.05.2009 r.).

Zarząd Spółki nie zgłaszał wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki bowiem wierzono, że na skutek kolejnych posunięć - start do przetargu na ochronę obiektów (...) Okręgu Wojskowego, starania a następnie zarejestrowanie Spółki na Syberii, która zajmować miałaby się sprowadzaniem do Polski drewna, sytuacja finansowa Spółki ulegnie poprawie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Nie może stanowić podstawy do zwolnienia wnioskodawców z odpowiedzialności za zaległości spółki (...) z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne okoliczność, że spółka sprzedała 100% udziałów J. R. (2). Umowa zawarta miedzy Spółką a J. R. (2) nie wywołała skutków w zakresie publicznoprawnego stosunku zobowiązaniowego. Przejecie długu jest instytucja prawa cywilnego i w stosunkach publicznoprawnych mogłaby być stosowana wyłącznie z mocy wyraźnego przepisu prawa. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, ze egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna, wobec czego wnioskodawcy jako Prezes i Wiceprezes Zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Wnioskodawcy nie podjęli żadnych działań mających na celu zawarcie układu lub zgłoszenie wniosku o upadłość Spółki, pomimo, iż praktycznie od początku swojego istnienia Spółka funkcjonowała na prywatnych pożyczkach i kredytach. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawców nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożyli obydwaj wnioskodawcy.

Wnioskodawca J. B. zaskarżył wyrok w punkcie I i II, zarzucając naruszenie przepisu art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa – poprzez oddalenie odwołania w sytuacji, gdy nie została spełniona przesłanka bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, o której mowa w przepisie, jak również błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że wnioskodawca J. R. (1) pełnił funkcję Prezesa Zarządu w zainteresowanej Spółce w okresie od dnia 5 kwietnia 2000 r. do dnia 30 czerwca 2007 r. w sytuacji, gdy J. R. (1) pełnił funkcję Prezesa Zarządu w spółce do dnia 26 marca 2009 r.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie jego odwołania i uchylenie zaskarżonego wyroku i zasądzenie kosztów procesu.

Wnioskodawca J. R. (1) zaskarżył wyrok w punkcie I i II, zarzucając:

1.  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a)

a)  art. 217 § 2 kpc przez bezzasadne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z pisma (...) Funduszu (...) S.A. ( k. 337), na okoliczność wysokości uzyskiwanych przychodów przez spółkę (...) sp. z o.o. w okresie od grudnia 2005 r. do września 2009 r. oraz na okoliczność braku przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki (...) sp. z o.o. w okresie w jakim wnioskodawca J. R. (1) sprawował stanowisko prezesa zarządu spółki tj. do dnia 30 czerwca 2007 r., a także w na okoliczność prowadzenia przez organ egzekucji w ograniczonym zakresie, mimo że okoliczności, na które dowód ten został zgłoszony nie zostały wyjaśnione z wynikiem zgodnym z twierdzeniem wnioskodawcy;

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 kpc przez dokonanie oceny dowodów w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania. W świetle tych zasad nie można zaakceptować ustaleń Sądu, wskazujących na to, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sposób prawidłowy i zasadny uznał bezskuteczność egzekucji wobec spółki (...) sp. z o.o., przez co Sąd przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, gdyż z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy (zestawień z rachunku bankowego w (...) BANK S.A.) wynika, że egzekucja prowadzona wobec (...) sp. z o.o. nie była przeprowadzona do całego majątku rzeczonej spółki. Nie można także zaakceptować ustaleń Sądu, wskazujących na to, że wnioskodawca J. R. (1) nie wykazał, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy, gdy na podstawie zebranych w sprawie materiałów dowodowych wynika, że spółka prowadziła działalność gospodarczą po zaprzestaniu przez wnioskodawcę sprawowania funkcji Prezesa zarządu spółki tj. po dacie 30 marca 2007 r., która to działalność przyniosła spółce przychody przekraczające kilkukrotnie zadłużenie wobec organu rentowego, a zatem nie było podstaw do zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub też wszczynania postępowania układowego do dnia sprawowania przez powoda funkcji prezesa zarządu spółki.

Wskazując na te zarzuty J. R. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 13 maja 2009 r. i zwolnienie J. R. (1) z odpowiedzialności za zaległości spółki (...) sp. z o.o. z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz z tytułu nieopłacenia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przypisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawców jest bezzasadna.

Stosownie do treści art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 17 z 2007 r., poz. 95 ze zm.) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa.

Przepis art. 116 w brzmieniu ustalonym po dniu 1 stycznia 2003 r. w § 1 stanowi, że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1.  nie wykazał, że:

a)

a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2.  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Taka redakcja przepisu wskazuje przesłankę odpowiedzialności członka zarządu za zaległości z tytułu składek, których obowiązek zapłaty powstał w czasie pełnienia przez niego swych funkcji / art. 116 § 2 ordynacji podatkowej/ jest bezskuteczność egzekucji a jej wykazanie należy do organu rentowego. W odniesieniu do członka zarządu jest to bowiem przesłanka warunkująca wydanie samej decyzji o odpowiedzialności – natomiast dopiero w następnej kolejności należy badać czy nie zachodzą okoliczności egzoneracyjne, uwalniające członka zarządu od odpowiedzialności.

W licznych orzeczeniach, zarówno sądów administracyjnych, jak też sądów apelacyjnych i Sądu Najwyższego podkreślano, że w przepisach podatkowych nie zdefiniowano pojęcia bezskutecznej egzekucji, ale pojęcie to wiąże się niewątpliwie z przymusowym ściągnięciem należności. W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2007 r. I FS 46/06 / Lex 302875/ sformułowano pogląd, że o spełnieniu omawianej przesłanki można mówić tylko wówczas, gdy postępowanie egzekucyjne było wszczęte i przeprowadzone na podstawie przepisów kpc bądź ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.). W uzasadnieniu tego samego orzeczenia zaprezentowane zostało stanowisko, podobnie jak we wcześniejszym wyroku WSA w Olsztynie z 24 marca 2005 r. I S.A./ Ol 345/04 / ZNSA nr 1, s. 98/, że bezskuteczność egzekucji w rozumieniu art. 116 § 1 ordynacji podatkowej oznacza, że w wyniku wszczęcia i przeprowadzenia przez organ egzekucyjny egzekucji skierowanej do majątku spółki nie doszło do przymusowego zaspokojenia wierzyciela.

Nie budzi też obecnie większych wątpliwości, że wierzyciel winien wyczerpać w toku postępowania egzekucyjnego wszelkie możliwe sposoby egzekucji a egzekucja winna dotyczyć całego majątku spółki. Jako niewystarczające dla spełnienia omawianej przesłanki odpowiedzialności subsydiarnej prezesa zarządu będzie zatem wykazanie bezskuteczności egzekucji z jednego tylko składnika majątku, np. rachunku bankowego, z wykorzystaniem jednego tylko sposobu egzekucji.

Przykładowo, pogląd taki zawarty jest w uzasadnieniu cytowanego powyżej wyroku NSA, w uzasadnieniach orzeczeń cytowanych w uzasadnieniu apelacji a także wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2007 r. sygn. akt I FSK 508/06 / Lex 285287/, WSA w Warszawie z dnia 2 listopada 2006 r. sygn. akt III S.A./ Wa 2775/2006 / Lex 301669/.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, uznać należy, iż słuszne jest stanowisko Sądu Okręgowego, że wierzyciel wykazał bezskuteczność prowadzonej wobec spółki egzekucji – wyczerpane zostały wszelkie możliwe sposoby egzekucji a egzekucja dotyczyła całego majątku spółki. Jak trafnie wskazał Sąd Okręgowy, tytuły wykonawcze wystawione przeciwko spółce zostały przez Urząd Skarbowy zwrócone. Egzekucja z rachunków bankowych – rachunku prowadzonego w Banku (...) S.A. Oddział we W. oraz Banku (...) S.A. I Oddział we W., oraz Banku (...) we W. okazała się bezskuteczna. Na rachunkach tych nie było bowiem środków, a nadto miał miejsce zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej. Zajęcia na rachunku (...) Banku S.A. I Oddział we W. zostały zrealizowane w całości. Istotnie, egzekucja z rachunku bankowego w (...)Banku nie była prowadzona, jednak rachunek ten nie został ujawniony. Przeprowadzone przez organ rentowy kontrole nie wykazały istnienia jakiegokolwiek majątku spółki. Pod adresem ujawnionym w KRS nie ma żadnego majątku spółki a spółka nie zgłaszała zmian adresu siedziby ani w aktach rejestrowych ani w organie rentowym. Okoliczność, iż spółka nie posiadała żadnego majątku potwierdzili sami wnioskodawcy.

Istotnie zatem przesłanka bezskuteczności egzekucji, w wyżej wskazanym rozumieniu, tak rozumiana została przez organ rentowy wykazana.

Trafnie uznał również Sąd Okręgowy, iż wnioskodawca nie wykazał pozostałych przesłanek pozwalających na zwolnienie go z odpowiedzialności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne.

Przesłanką taką jest wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto postępowanie układowe albo że niezgłoszenie upadłości oraz brak postępowania układowego nastąpiły nie z jego winy.

Bezspornym w sprawie jest, iż wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego przeciwko spółce (...)” nie został zgłoszony i nie zostało wszczęte postępowanie układowe.

W okolicznościach sprawy nie jest możliwe uznanie, że niezgłoszenie upadłości oraz brak postępowania układowego nastąpił bez winy skarżących. Spółka od początku działalności miała trudności finansowe. Od kwietnia 2004 r. spółka zaprzestała odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i nie regulowała innych zobowiązań. Jak wskazali sami wnioskodawcy, mieli oni świadomość złej kondycji spółki lecz nie rozważali złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ani też wszczęcia postępowania układowego, bo liczyli na poprawę sytuacji majątkowej z uwagi na nowe zlecenia. stworzył plan naprawczy. Wnioskodawcy mieli zatem odpowiednie informacje, by podjąć stosowne działania. Podnoszona przez J. R. (1) okoliczność, iż po zaprzestaniu pełnienia przez niego funkcji Prezesa zarząd sytuacja finansowa uległa poprawie nie stanowi podstawy do uznania, iż brak było przesłanek do zgłoszenia upadłości spółki, skoro we wcześniejszym okresie spółka nie regulowała swoich zobowiązań i długi te nie zostały zapłacone.

Wnioskodawcy nie wykazali również innej przesłanki zwalniającej ich od odpowiedzialność z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne - nie wskazali mienia spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Wnioskodawcy podnieśli wprawdzie, iż spółka po sprzedaży udziałów w dniu 26 marca 2009 r. do października 2009 r. prowadziła dalej działalność, nie wskazali jednak majątku, jaki spółka w tym okresie posiadała.

Podnoszony przez wnioskodawcę J. B. zarzut błędnego ustalenia przez Sąd Okręgowy daty, do jakiej J. R. (1) pełnił funkcje członka zarządu pozostaje bez znaczenia dla rozpoznania sprawy, ponieważ odpowiedzialność wnioskodawców z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne obejmuje okres do sierpnia 2006 r. kiedy to J. R. (1) niespornie funkcję Prezesa Zarządu pełnił.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny uznał, iż zaskarżony wyrok jest słuszny i zgodny z prawem, natomiast zarzuty apelacji nie są zasadne z przyczyn podanych wyżej.

Apelacja podlegała zatem oddaleniu na mocy art. 385 kpc.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc.

R.S.