V CZ 111/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 111/06
POSTANOWIENIE
Dnia 4 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego S.A.
Oddziału Regionalnego w W.
przeciwko H. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 stycznia 2007 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 22 sierpnia 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej skargę
kasacyjną, a w pozostałym zakresie odrzuca zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2006 r., odrzucił
zażalenie pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 7 czerwca 2006 r.
oraz skargę kasacyjną pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22 lutego
2006 r. W uzasadnieniu stwierdził, że postanowieniem z dnia 7 czerwca 2006 r.
został oddalony wniosek pozwanej o zwolnienie od uiszczenia opłaty kasacyjnej.
Postanowienie to wydane przez Sąd drugiej instancji nie podlegało zaskarżeniu, co
dla profesjonalnego pełnomocnika winno być oczywiste i co powodowało
konieczność uiszczenia opłaty kasacyjnej, bez odrębnego wezwania, w terminie 7
dni od dnia otrzymania odpisu postanowienia. Skoro pełnomocnik pozwanej wniósł
zażalenie zamiast opłaty, to, zdaniem Sądu Apelacyjnego, podlegały odrzuceniu
zażalenie jako niedopuszczalne, a skarga kasacyjna jako nieopłacona.
Pełnomocnik pozwanej w zażaleniu wniósł o zmianę uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przyjęcie do rozpoznania zażalenia na
postanowienie z dnia 7 czerwca 2006 r. oraz o zwolnienie powódki od obowiązku
ponoszenia opłaty od zażalenia. W uzasadnieniu podkreślił, że wykonywane przez
Sąd odwoławczy czynności mające na celu sprawdzenie warunków formalnych
skargi kasacyjnej są czynnościami Sądu pierwszej instancji i powinny podlegać
normalnej kontroli instancyjnej, gdyż w przeciwnym wypadku naruszałoby to
zasadę dwuinstancyjności postępowania wynikającą z treści art. 78 Konstytucji RP.
Wskazał ponadto na wadliwe postępowanie Sądu Apelacyjnego polegające na
zaniechaniu wezwania strony skarżącej do uiszczenia kwoty wpisu sądowego
i poprzestaniu jedynie na wydaniu postanowienia o częściowym zwolnieniu od
kosztów oraz przyjęciu, iż postanowienie to jest równoznaczne z wezwaniem
strony skarżącej do wpłaty wpisu sądowego. Sąd Apelacyjny w ramach
postępowania międzyinstancyjnego powinien był wezwać stronę skarżącą do
dokonania wpłaty wpisu sądowego z określeniem jego wysokości, terminu oraz
rachunku bankowego, na który wpłata powinna być dokonana.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Zaskarżone zażalenie zawiera dwa rozstrzygnięcia, z których każde wymaga
odrębnego ustosunkowania się.
Zażalenie w punkcie pierwszym, mianowicie w części dotyczącej odrzucenia
zażalenia na postanowienie Sądu Apelacyjnego w przedmiocie odmowy zwolnienia
od opłaty od skargi kasacyjnej, jest niezasadne. Z faktu bowiem, że Sąd Apelacyjny
rozpoznawał po raz pierwszy wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, nie
wynika, że co do możności zaskarżenia odmowy zwolnienia od kosztów znajduje
zastosowanie art. 394 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny, wydając postanowienie
o odmowie zwolnienia od kosztów, rozpoznawał wprawdzie po raz pierwszy
wniosek o zwolnienie powódki od wpisu od kasacji, ale nie wpływało to w niczym na
usytuowanie tego Sądu w płaszczyźnie instancyjności jako sądu drugiej instancji,
do którego powołany przepis oczywiście nie znajdował zastosowania (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r., III CZ 1/01, nie publ.).
W niniejszej sprawie oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów nie stwarzało więc
pozwanej możliwości złożenia zażalenia. W konsekwencji należało zatem odrzucić
zażalenie pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 22 sierpnia
2006 r. w punkcie pierwszym jako niekończące postępowania w sprawie (art. 3941
§ 2 k.p.c.; zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 1998 r.,
III CZ 52/98, nie publ.).
Nietrafnie natomiast Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną bez
wezwania pełnomocnika pozwanej do uiszczenia opłaty od tej skargi.
Z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 r., I CZ 81/06
(OSNC 2007, nr 2, poz. 36) wynika bowiem, że w razie oddalenia zgłoszonego
przez pełnomocnika strony będącego radcą prawnym wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych w zakresie poniesienia należnej od środka odwoławczego
(środka zaskarżenia) opłaty w wysokości stałej lub stosunkowej, przewodniczący
wzywa pełnomocnika do opłacenia tych środków w terminie tygodniowym.
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną strony pozwanej
bez uprzedniego wezwania jej do uiszczenia wymaganej opłaty. Zastosował zatem
tę sankcję w wyniku przyjęcia rozszerzającej wykładni art. 1302
§ 3 k.p.c.
W powołanym postanowieniu Sąd Najwyższy wyjaśnił, że sankcji związanej
z rygoryzmem procesowym nie można domniemywać, powinna ona być zawsze
4
sformułowana jasno i wyraźnie. Postulatowi temu ustawodawca uczynił zadość
w odniesieniu do sformułowania zawartego w art. 1302
§ 3 k.p.c. Wynika z niego
jednoznacznie, że rygor odrzucenia wnoszonych przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego środków odwoławczych lub środków zaskarżenia został
związany z wnoszeniem tych środków bez ich opłacenia, mimo że podlegają
opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę
wartości przedmiotu zaskarżenia. Złożenie przez skarżącego wniosku o zwolnienie
od kosztów sądowych obowiązek ten jednak znosi, negatywne zaś załatwienie tego
wniosku nie prowadzi samo przez się do reaktywowania omawianej powinności,
gdyż jest ona związana wyłącznie z czynnością wnoszenia podlegającego
określonej opłacie środka odwoławczego lub środka zaskarżenia. Nie wchodzi więc
w rachubę w innych sytuacjach.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 3941
§ 1 - 3 k.p.c.
oraz art. 373 w związku z art. 39821
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jc
POSTANOWIENIE
Dnia 4 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego S.A.
Oddziału Regionalnego w W.
przeciwko H. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 stycznia 2007 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 22 sierpnia 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej skargę
kasacyjną, a w pozostałym zakresie odrzuca zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2006 r., odrzucił
zażalenie pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 7 czerwca 2006 r.
oraz skargę kasacyjną pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22 lutego
2006 r. W uzasadnieniu stwierdził, że postanowieniem z dnia 7 czerwca 2006 r.
został oddalony wniosek pozwanej o zwolnienie od uiszczenia opłaty kasacyjnej.
Postanowienie to wydane przez Sąd drugiej instancji nie podlegało zaskarżeniu, co
dla profesjonalnego pełnomocnika winno być oczywiste i co powodowało
konieczność uiszczenia opłaty kasacyjnej, bez odrębnego wezwania, w terminie 7
dni od dnia otrzymania odpisu postanowienia. Skoro pełnomocnik pozwanej wniósł
zażalenie zamiast opłaty, to, zdaniem Sądu Apelacyjnego, podlegały odrzuceniu
zażalenie jako niedopuszczalne, a skarga kasacyjna jako nieopłacona.
Pełnomocnik pozwanej w zażaleniu wniósł o zmianę uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przyjęcie do rozpoznania zażalenia na
postanowienie z dnia 7 czerwca 2006 r. oraz o zwolnienie powódki od obowiązku
ponoszenia opłaty od zażalenia. W uzasadnieniu podkreślił, że wykonywane przez
Sąd odwoławczy czynności mające na celu sprawdzenie warunków formalnych
skargi kasacyjnej są czynnościami Sądu pierwszej instancji i powinny podlegać
normalnej kontroli instancyjnej, gdyż w przeciwnym wypadku naruszałoby to
zasadę dwuinstancyjności postępowania wynikającą z treści art. 78 Konstytucji RP.
Wskazał ponadto na wadliwe postępowanie Sądu Apelacyjnego polegające na
zaniechaniu wezwania strony skarżącej do uiszczenia kwoty wpisu sądowego
i poprzestaniu jedynie na wydaniu postanowienia o częściowym zwolnieniu od
kosztów oraz przyjęciu, iż postanowienie to jest równoznaczne z wezwaniem
strony skarżącej do wpłaty wpisu sądowego. Sąd Apelacyjny w ramach
postępowania międzyinstancyjnego powinien był wezwać stronę skarżącą do
dokonania wpłaty wpisu sądowego z określeniem jego wysokości, terminu oraz
rachunku bankowego, na który wpłata powinna być dokonana.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Zaskarżone zażalenie zawiera dwa rozstrzygnięcia, z których każde wymaga
odrębnego ustosunkowania się.
Zażalenie w punkcie pierwszym, mianowicie w części dotyczącej odrzucenia
zażalenia na postanowienie Sądu Apelacyjnego w przedmiocie odmowy zwolnienia
od opłaty od skargi kasacyjnej, jest niezasadne. Z faktu bowiem, że Sąd Apelacyjny
rozpoznawał po raz pierwszy wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, nie
wynika, że co do możności zaskarżenia odmowy zwolnienia od kosztów znajduje
zastosowanie art. 394 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny, wydając postanowienie
o odmowie zwolnienia od kosztów, rozpoznawał wprawdzie po raz pierwszy
wniosek o zwolnienie powódki od wpisu od kasacji, ale nie wpływało to w niczym na
usytuowanie tego Sądu w płaszczyźnie instancyjności jako sądu drugiej instancji,
do którego powołany przepis oczywiście nie znajdował zastosowania (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r., III CZ 1/01, nie publ.).
W niniejszej sprawie oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów nie stwarzało więc
pozwanej możliwości złożenia zażalenia. W konsekwencji należało zatem odrzucić
zażalenie pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 22 sierpnia
2006 r. w punkcie pierwszym jako niekończące postępowania w sprawie (art. 3941
§ 2 k.p.c.; zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 1998 r.,
III CZ 52/98, nie publ.).
Nietrafnie natomiast Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną bez
wezwania pełnomocnika pozwanej do uiszczenia opłaty od tej skargi.
Z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 r., I CZ 81/06
(OSNC 2007, nr 2, poz. 36) wynika bowiem, że w razie oddalenia zgłoszonego
przez pełnomocnika strony będącego radcą prawnym wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych w zakresie poniesienia należnej od środka odwoławczego
(środka zaskarżenia) opłaty w wysokości stałej lub stosunkowej, przewodniczący
wzywa pełnomocnika do opłacenia tych środków w terminie tygodniowym.
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną strony pozwanej
bez uprzedniego wezwania jej do uiszczenia wymaganej opłaty. Zastosował zatem
tę sankcję w wyniku przyjęcia rozszerzającej wykładni art. 1302
§ 3 k.p.c.
W powołanym postanowieniu Sąd Najwyższy wyjaśnił, że sankcji związanej
z rygoryzmem procesowym nie można domniemywać, powinna ona być zawsze
4
sformułowana jasno i wyraźnie. Postulatowi temu ustawodawca uczynił zadość
w odniesieniu do sformułowania zawartego w art. 1302
§ 3 k.p.c. Wynika z niego
jednoznacznie, że rygor odrzucenia wnoszonych przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego środków odwoławczych lub środków zaskarżenia został
związany z wnoszeniem tych środków bez ich opłacenia, mimo że podlegają
opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę
wartości przedmiotu zaskarżenia. Złożenie przez skarżącego wniosku o zwolnienie
od kosztów sądowych obowiązek ten jednak znosi, negatywne zaś załatwienie tego
wniosku nie prowadzi samo przez się do reaktywowania omawianej powinności,
gdyż jest ona związana wyłącznie z czynnością wnoszenia podlegającego
określonej opłacie środka odwoławczego lub środka zaskarżenia. Nie wchodzi więc
w rachubę w innych sytuacjach.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 3941
§ 1 - 3 k.p.c.
oraz art. 373 w związku z art. 39821
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jc