Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 121/06
POSTANOWIENIE
Dnia 10 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa małoletniego B. J. W.
przeciwko A. L.
o podwyższenie alimentów,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 10 stycznia 2007 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 lipca 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2006 r. Sąd Apelacyjny wyłączył od
rozpoznania sprawy z powództwa małoletniego B. J. dwojga imion W., działającego
przez matkę B. W., o alimenty, wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w K. z
wyjątkiem […]. Zażalenie powoda na to postanowienie Sąd Apelacyjny w […]
odrzucił jako niedopuszczalne postanowieniem z dnia 26 lipca 2006 r.
W zażaleniu powód, zarzucając naruszenie art. 394 § 1 pkt 10 k.p.c., wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie przysługuje tylko w wypadkach określonych wyraźnie w ustawie
procesowej. W postępowaniu rozpoznawczym postanowienia zaskarżalne tym
środkiem odwoławczym wymieniają art. 394 § 1 i art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. Jako że
przepisy te przewidują wyjątki od zasady niezaskarżalności postanowień
formalnych wydawanych w toku postępowania, nie powinny być interpretowane
rozszerzająco.
Z przepisu art. 394 § 1 pkt 10 k.p.c. wywieść można normę, że zażalenie do
sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej instancji,
których przedmiotem jest oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego. Za utrwalony
w orzecznictwie Sądu Najwyższego należy uznać pogląd, że sąd przełożony nad
sądem, w którym sprawa się toczy, rozstrzygający na podstawie art. 52 § 1 in fine
k.p.c. o wyłączeniu sędziego, działa w zastępstwie tego sądu. Jeżeli zatem sądem
właściwym do rozstrzygnięcia o wyłączeniu sędziego będzie sąd pierwszej
instancji, sąd przełożony orzekający w oparciu o art. 52 § 1 k.p.c. również działał
będzie jako sąd pierwszej instancji (por. uchwałę z dnia 11 marca 1968 r., III CZP
12/68, OSNC 1968, nr 11, poz. 180, uchwałę siedmiu sędziów z dnia 21 lutego
1972 r., III CZP 76/71, OSNC 1972, nr 9, poz. 152, wpisaną do księgi zasad
prawnych, uchwałę z dnia 6 marca 1998 r., III CZP 70/97, OSNC 1998, nr 9, poz.
132). Nie ulega wątpliwości, że na wydane przez sąd okręgowy działający jako sąd
przełożony nad sądem rejonowym postanowienie o oddaleniu wniosku
3
o wyłączenie sędziego służyć będzie, na podstawie powołanego art. 394 § 1 pkt 10
k.p.c., zażalenie do sądu apelacyjnego. Sytuacja przedstawia się odmiennie, gdy
sądem przełożonym właściwym do rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego
jest sąd apelacyjny. Z przepisu art. 394 § 1 wynika jednoznacznie, że zażalenie
przysługuje do sądu drugiej instancji. Sąd Najwyższy nie może natomiast
w żadnym razie być uznany – poza wyjątkiem przewidzianym w art. 390 § 1 w zw.
z art. 397 § 2 k.p.c. – za sąd drugiej instancji, jak wymaga tego art. 394 § 1
in principio k.p.c. Wynika stąd, że art. 394 § 1 k.p.c. nie stanowi podstawy zażalenia
na postanowienie oddalające wniosek o wyłączenie sędziego wydane przez sąd
apelacyjny działający jako sąd przełożony.
Nie zmienia tego stwierdzenie powoda, że ani Sąd Rejonowy w K., ani Sąd
Okręgowy w K. jako sąd bezpośrednio nad nim przełożony nie wydawały w sprawie
postanowień w przedmiocie wniosku o wyłączenie sędziów, ze względu na brak
dostatecznej liczby sędziów.
Za podstawę do zaskarżenia takiego postanowienia nie można również
uznać przepisów art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c. Przepisy te enumeratywnie wymieniają
postanowienia, na które służy zażalenie do Sądu Najwyższego. Z ich brzmienia
wynika, że zażalenie oparte na ich podstawie przysługuje wyłącznie na
postanowienia wydane przez sąd drugiej instancji. Tymczasem w analizowanej
sytuacji procesowej sąd apelacyjny orzeka jako sąd pierwszej instancji. Nie bez
znaczenia pozostaje tu także okoliczność, że zażalenie do Sądu Najwyższego
przysługuje w ściśle określonych przez ustawodawcę wypadkach.
Przedstawione argumenty prowadzą do wniosku, że de lege lata na
postanowienie oddalające wniosek o wyłączenie sędziego wydane przez sąd
apelacyjny nie służy zażalenie. Stanowisko takie zajął również Sąd Najwyższy
w postanowieniach z dnia 17 września 2003 r., II CZ 80/03 (niepubl.) i z dnia
26 listopada 2003 r., III CZ 117/03 (niepubl.).
Z podanych względów orzeczono jak w sentencji (art. 3941
§ 3 k.p.c.
w związku z art. 39821
i art. 373 k.p.c.).
jz

I CZ 121/06

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia