Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 131/06
POSTANOWIENIE
Dnia 8 lutego 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Mirosław Bączyk
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości "S." Spółki z o.o. w upadłości
w W.
przeciwko Wyższej Szkole […]
w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 lutego 2007 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 14 września 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając rozstrzygnięcie
o kosztach procesu w postępowaniu zażaleniowym w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił apelację powoda od
wyroku Sądu Okręgowego z w W. z 9 grudnia 2005 r., którym wskazany Sąd
uchylił nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym, w jednej z trzech spraw
połączonych do wspólnego prowadzenia i orzekania, w punkcie II. oddalił
powództwo, a w pkcie III zasądził od pozwanej Wyższej Szkoły […] koszty
procesu.
W uzasadnieniu swego postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że w apelacji
powód nie wskazał, czy zaskarża wyrok w całości albo w części, natomiast
wniosek ewentualny zawierał żądanie uchylenia zaskarżonego wyroku w całości
i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz
orzeczenia o kosztach procesu. Ponadto bez wskazania kwotowo zakresu, wnosił
o umorzenie postępowania w zakresie kwoty, o którą ograniczył powództwo.
Granice zaskarżenia nie są tożsame z wskazaniem zakresu zmiany lub uchylenia
zawartym we wniosku apelacji. Gdyby nawet – według zapatrywania Sądu
Apelacyjnego – możliwe było określanie granic zaskarżenia na podstawie wniosków
apelacji, to w rozpoznawanej sprawie nie prowadziłoby to do zadowalających
rezultatów, ponieważ Sąd Okręgowy rozpoznawał trzy połączone sprawy o zapłatę
różnych kwot o łącznej wysokości 186 016, 29 zł. W zażaleniu powód domaga się
uchylenia w całości zaskarżonego postanowienia, zarzucając naruszenie art. 368
§ 1 pkt 1 i 5 k.p.c. Skarżący dowodzi, że ustawa nie określa rodzaju sformułowań
ani miejsca pisma procesowego, w którym należy umieścić określenie zakresu
zaskarżenia. Podnosi również, że wartość przedmiotu zaskarżenia określił jako
kwotę, której zasądzenia żądał.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zmiana przepisów o postępowaniu apelacyjnym dokonana na podstawie art. 1 pkt
17 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. zmierzająca do usprawnienia postępowania
odwoławczego, polegająca na wyraźnym określeniu (art. 368 § 1 k.p.c.) wymagań
wobec apelacji jako pisma procesowego, zwłaszcza po kolejnej nowelizacji
polegającej na wprowadzeniu sankcji odrzucenia, jeżeli nie spełnia wymagań
określonych w art. 368 § 1 pkt 1-3 i pkt 5, niewątpliwie zaostrzyła warunki formalne
3
zaskarżania orzeczeń apelacją - obowiązujące pełnomocników zawodowych. Rodzi
to wątpliwość, czy ze względu na te wymagania dopuszczalność apelacji
wnoszonej przez adwokatów i radców prawnych powinna być oceniana według
kryteriów obowiązujących, np. w odniesieniu do skargi kasacyjnej.
Wyjaśnienie ich powinno uwzględniać podobieństwa sformułowań (np. art.
3984
§ 1 i art. 368 § 1 k.p.c.), ale i różnice wynikające z powszechności apelacji
jako gwarancji dwuinstancyjności procesu (art. 176 ust. 1 Konstytucji) oraz
istotnego ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej (art. 3981
§ 1, art. 3982
§ 1, art. 3989
§ 1, art. 5191
k.p.c.) i kognicji sądu kasacyjnego (art. 39813
§ 1 i 2
k.p.c. oraz art. 3983
§ 3 k.p.c.).
Przepis art. 368 § 1 k.p.c. nie zawiera szczegółowych wskazań sposobu
wypełniania stawianych wymagań, dlatego nie można pominąć ich funkcji
związanej z zakresem rozpoznawania sprawy (art. 378 k.p.c.) oraz – na co wskazał
Sąd Apelacyjny - ustalenia, w jakiej części orzeczenie sądu pierwszej instancji
stało się prawomocne.
Przechodząc do okoliczności podniesionych w uzasadnieniu zaskarżonego
postanowienia, należy zwrócić uwagę na stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku, iż „ostatecznie powód domagał się zasądzenia łącznie kwoty
167 292, 05 zł”, a nie kwoty 186 016, 29 zł wymienionej wcześniej w tym samym
uzasadnieniu. Jeżeli w apelacji powód w zasadniczym swoim żądaniu domagał się
„uchylenia pkt. II wyroku odnośnie oddalenia powództwa i zasądzenie /.../ kwoty
167 292,05 zł”, to stwierdzenie o braku określenia granic zaskarżenia jest
nieusprawiedliwione, gdyż Sąd Rejonowy orzekł o całości żądania pozwu i w takim
zakresie powód zaskarżył ten wyrok.
Konstatacji tej nie podważa żądanie umorzenia postępowania w zakresie kwoty,
o którą powód ograniczył powództwo, nie ma bowiem wątpliwości, co do wysokości
tej kwoty (różnica między 186 016, 29 a 167 292,05), a przede wszystkim żądanie
to nie wchodzi w zakres zaskarżenia, skoro wyrok Sądu Rejonowego nie zawiera
orzeczenia w przedmiocie umorzenia postępowania (brak tzw. substratu).
Sygnalizowana przez Sąd Apelacyjny wątpliwość ze względu na żądanie
„ewentualne” nie powinna wpływać również na dopuszczalność apelacji, jest to
bowiem utrwalony w praktyce asekuracyjny sposób formułowania wniosku przez
4
skarżącego, na wypadek niepodzielenia żądania zasadniczego o wydanie
orzeczenia reformatoryjnego. W rozpoznawanej sprawie wniosek ten nie zmienia
oceny odnośnie do zaskarżenia całości albo części, skoro wyraża tę samą treść
przy użyciu innego zwrotu.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 2 i 3
k.p.c. w związku z art. 39816
k.p.c. orzekł jak na wstępie.
db